MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya.
 
Psixologiya
205 
205 
205 
205 
205 
205 
205 
205 
205 
dövrlərini müəyyənləĢdirməyə imkan verir. Bu fikrin 
tərəfdarları hesab edirlər ki, hər bir mərhələdə inkiĢaf səviy-
yəsini Ģərtləndirən əsas, aparıcı amillər mövcuddur. Bununla 
yanaĢı, fərdi xüsusiyyətlərindən asılı olmayaraq bütün uĢaqlar 
inkiĢafın hər bir mərhələsini, onlardan heç birini buraxmadan, 
qabağa qaçmadan keçirlər. 
Psixi inkiĢafın yaĢ dövrləri haqqında həmin konsepsiya 
psixoloji ədəbiyyatda özünə geniĢ yer tapmıĢ və uĢaqların 
təlim-tərbiyəsində geniĢ istifadə olunan konsepsiyadır. 
Adətən insan bütün həyatı boyu özünün tələbatlarını 
ödəmək üçün bir çox fəaliyyət növlərindən istifadə edir. Lakin 
müəyyən yaĢ dövründə həmin fəaliyyət növlərindən biri 
digərlərinə nisbətən “əsas”, “aparıcı” fəaliyyət növü hesab 
olunur. Əsas fəaliyyət növü uĢağın müəyyən inkiĢaf 
mərhələsində onun tələbatlarını ödəyən, onun psixi 
proseslərinin və Ģəxsiyyətinin fərdi psixi xassələrinin inkiĢa-
fını Ģərtləndirən fəaliyyət növüdür. UĢağın əsas fəaliyyət 
növünün dəyiĢməsi onun yeni yaĢ mərhələsinə keçməsini 
göstərən əsas amildir.
D.B.Elkoninə görə uĢaq anadan olandan 
17
yaĢa qədər 
olan dövrdə ardıcıl olaraq aĢağıdakı əsas fəaliyyət növlərindən 
istifadə edir və buna müvafiq olaraq yaĢ dövrləri 
müəyyənləĢdirilir
1
: 
1) 
bilavasitə-emosional ünsiyyət; 
2) 
əĢyavi-manipulyativ fəaliyyət; 
3) 
rollu oyunlar; 
4) 
təlim fəaliyyəti; 
5) 
intim-Ģəxsi ünsiyyət; 
6) 
təlim-peĢə fəaliyyəti. 
Həmin əsas fəaliyyət növlərindən hansından istifadəyə 
1
Эльконин Д.Б
. К проблеме периодизаüии психического развития в 
детском возрасте. Хрестоматия по возрастной и педагогической пси-
хологии. -М., 1981. стр.26. 

---