MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya
284 
284 
birinci növbədə bu cür məna maneələrinin yaranmasının 
qarĢısını almağa çalıĢmalıdır. Bu cəhətdən müəllim üçün əsas 
problem zəruri təsir vasitəsini seçmək deyil, həm də Ģagirdin 
rəftar və davranıĢının motivlərini, onun baxıĢlarını, 
münasibətlərini bilməkdir. Belə olduqda məna maneələrinin 
yaranmasının qarĢısı alınır, tərbiyəvi tədbirin gücü artır.
Məktəbdə Ģagirdlərlə aparılan tərbiyəvi iĢlərin mühüm 
yollarından biri əxlaqi söhbətlərdən ibarətdir. ġagirdlərin 
əxlaq tərbiyəsində bu cür söhbətlərin səmərəli nəticə verməsi 
üçün istər fərdi, istərsə də kollektiv Ģəkildə aparılan əxlaqi 
söhbətlər zamanı aĢağıdakı prinsiplərə əməl olunmalıdır.
1. 
Əxlaqi söhbətlərin məzmunu Ģagirdlərin yaĢ səviy-
yəsinə uyğun olmalıdır.
2. 
Söhbət aparılan kollektivi, onların istiqamətini, 
qarĢılıqlı münasibətini, təlimə, müəllimə münasibətlərini yaxĢı 
bilmək və nəzərə almaq lazımdır.
3. 
Söhbəti konkret bir səbəblə, ölkənin və kollektivin 
həyatında baĢ verən bir hadisə ilə, yeni kitab və ya kinofilmlə 
əlaqələndirərək, onlarla bağlı Ģəkildə təĢkil eləmək zəruridir.
4. 
Söhbətə aydın, konkret misallardan baĢlamaq daha 
münasibdir. Söhbət zamanı Ģagirdlər üçün yeni olan, inan-
dırıcı faktlardan, misallardan istifadə edilməlidir.
Bu zaman məharətlə çatdırılan, təhlil edilən mənfi 
nümunələr də böyük tərbiyəvi əhəmiyyətə malikdir. Məsələn, 
borc hissindən danıĢarkən 
eqoizimin
nə qədər çirkin keyfiyyət 
olduğunu konkret misallarla açıb göstərmək faydalı olur.
5. 
Əxlaqi söhbət zamanı Ģagirdlərdə maksimum fəallıq 
yaratmaq, onları canlı fikir mübadiləsinə cəlb etmək onlarda 
fikir oyatmaq, əxlaq məsələləri üzərində düĢünməyə məcbur 
etmək lazımdır.
6. 
ġagirdlərin Ģüuruna çatdırılan məsələlərin yaxĢı 
əsaslandırılması da böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu cəhətə 
əməl olunması xüsusilə yeniyetmə və böyük məktəblilərlə iĢ 
zamanı daha çox zərurət təĢkil edir.
7. 
Əxlaqi söhbət zamanı Ģagirdlərdə dərin və aydın 

---