MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya
290 
290 
malikdir. Özünütərbiyə bir növ özünüidarə deməkdir. Həm də 
özünütərbiyə özünüidarənin ən ali forması kimi özünü 
göstərir. Ġnsan hər bir yaĢ dövründə özünütəkmilləĢdirməyi, 
özündə yüksək hisslər aĢılamağı, öz Ģəxsiyyətində təzahür edə 
biləcək birtərəfliliyi aradan qaldırmağı, xeyir və Ģəri bir-
birindən ayırmağı bacarmalıdır.
Özünütərbiyə insanın kamilləĢməsi ilə, özünü istər 
mənəvi, istərsə də fiziki cəhətdən cəmiyyətdəki mövqeyilə və 
yaxud cəmiyyətdə tutmaq istədiyi mövqeyə uyğunlaĢdırmaq 
meyli ilə əlaqədardır.
Özünütərbiyə özünüidarə prosesində həyata keçir. 
Burada insanın özünütəyini mühüm rol oynayır. Özünütəyin 
insanın özünün həyat yolunu, məqsədlərini, əxlaq normalarını, 
peĢə və həyat Ģəraitini Ģüurlu olaraq seçməsi deməkdir. 
Özünütərbiyədə özünüdərketmə, özünü ələ almaq, 
özünüstimullaĢdırma xüsusi rol oynayır. 
Özünüdərketməyə özünümüĢahidə, özünütəhlil, özünü-
qiymətləndirmə, özünümüqayisə daxil olur. 
Özünü ələ ala bilmək özünəinama, özünənəzarətə, 
özünütəlqinə, özünü məcburetməyə əsaslanır.
ÖzünüstimullaĢdırma isə özünütəsdiqi, özünübəyən-
məni, özünürəğbətləndirməni, özününümayiĢi, özünüməhdud-
laĢdırmanı nəzərdə tutur. 
Ġnsanda özünütərbiyə tələbatının yaranması göstərir ki, 
o, həyata, qarĢısında duran vəzifəyə kor-koranə deyil, Ģüurlu 
Ģəkildə yanaĢır, öz fəaliyyətində müvəffəqiyyət qazanmaq 
üçün özündə müəyyən keyfiyyətlər tərbiyə etmək zərurətini 
dərk edir. Buradan isə aydın olur ki, özünütərbiyə insanın 
yüksək Ģüurluluğu ilə, hər Ģeydən əvvəl, insanın özündə 
müəyyən müsbət əlamətləri inkĢaf etdirmək, mənfi 
əlamətlərin isə qarĢısını almaq meylinin yaranması ilə 
bağlıdır.
Bəs özünütərbiyə nə üçün baĢ verir? Ġnsanı 
özünütərbiyəyə təhrik edən səbəblər-motivlər hansılardır? Bu 
sahədə aparılmıĢ psixoloji tədqiqatlar özünütərbiyənin bir sıra 

---