MahirəNərimanqızı

ġagirdlərin kollektivdə tərbiyəsi. 
Ġnsanlar təcrid olunmuĢ 

---

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya
298 
298 
Ģəkildə deyil, qruplarda, kollektivdə yaĢayır və fəaliyyət göstərir. Ona 
görə də öz qrupunun hər bir üzvünün tərbiyəsində həmin qrupun, 
kollektivin rolu böyükdür. Məhz bu mənada uĢaq kollektivinin 
böyüməkdə olan Ģəxsiyyətin formalaĢmasında rolunu qeyd etməmək 
olmaz. Kollektiv bir növ uĢaq Ģəxsiyyətinin inkiĢafı üçün Ģərait və Ģərt 
rolunu oynayır. UĢaq kollektivi öz üzvlərinə qarĢı tərbiyələndirici 
funksiyanı yerinə yetirir. Kollektiv öz üzvlərinə təsir edir, onlardan 
müvafiq davranıĢ tərzinə əməl etməyi tələb edir. Kollektivin təqdiri və 
məzəmməti, sağlam tənqidi, iĢgüzar və ciddi tələbi öz üzvlərində 
Ģəxsiyyətin inkiĢafına təsir edir, qüsurların aradan qaldırılmasına səbəb 
olur. Məhz buna görə də müəllim və tərbiyəçilər Ģagird Ģəxsiyyətinin 
formalaĢmasında, o cümlədən onların əxlaq tərbiyəsində kollektivin bu 
cür imkanlarından istifadə etməyə çalıĢmalıdırlar. Düzgün təĢkil 
olunmuĢ kollektiv yüksək tərbiyələndirici qüvvəyə malik olur. 
Xüsusilə yeniyetməlik və ilk gənclik dövründə Ģagirdlərin tərbiyəsinə 
kollektivin həlledici təsiri belə bir psixoloji cəhətlə də bağlıdır. Adətən 
bu dövrdə yaranan uĢaq kollektivləri eyni tələbata malik olan, 
müstəqilliyə can atan həmyaĢıdlardan ibarət olur. Ona görə də uĢaqlar 
ən çox yoldaĢları ilə qarĢılıqlı əlaqədə olur, onları anlayır, onlarla 
asanlıqla razılığa gəlirlər. Nəticədə kollektivin tərbiyələndirici təsir 
gücü daha real və faydalı olur. Bu cəhəti nəzərə alaraq müəllim və 
tərbiyəçilər tərbiyəvi tədbirin təĢkili zamanı kollektivin həmin 
imkanlarından lazımi dərəcədə istifadə etməlidir. 
YaxĢı təĢkil edilmiĢ Ģagird kollektivində ictimai həmrəylik, 
ictimai rəyə hörmət, yoldaĢlıq və dostluq, yüksək ideya inamı, 
humanizm və s. kimi yüksək əxlaqi hisslərin formalaĢmasına geniĢ 
imkan yaranır.
Yüksək ictimai həmrəylik hissinin formalaĢması Ģagirdi 
kollektivin ümumi iĢində daha fəal Ģəkildə iĢtirak etməyə, kollektiv 
qarĢısında öz məsuliyyətini dərk etməyə yönəldir. Həmin hisslərin 
olması Ģagirdləri öz sinfinin, öz məktəbinin Ģərəfi uğrunda mübarizəyə 
təhrik edir.
UĢaq kollektivində xüsusilə yoldaĢlıq və dostluq hissinin 
formalaĢması üçün geniĢ imkan yaranır. Burada Ģagirdlərin bir-birinə 
qarĢı həssaslığı, qayğıkeĢliyi xüsusi yer tutur. Kollektivdə yaranan bu 
cür hisslər Ģagirdləri bir-birinə qarĢı qayğı göstərməyə, lazımi 
köməklik etməyə yönəldir. Yaxınlıq, yoldaĢlıq münasibətləri dostluq 
hissinin formalaĢmasına, hər bir gəncin yaxın dostunun meydana 
gəlməsinə səbəb olur.
Kollektiv möhkəm olduqda onun bütün normaları öz üzvlərinin 

---