MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya 
24 
inkiĢafı, o cümlədən Ç. Darvinin təkamül nəzəriyyəsi, 
H.Spenserin və digər tədqiqatçıların iĢlərinin nəticəsində 
psixologiya elmi fəlsəfədən tamamilə ayrıldı, təbiət elmlərinə 
yaxınlaĢdı. Bununla yanaĢı, öz predmetini geniĢləndirərək, 
Ġ.N.Seçenovun sözləri ilə desək «Ģüur sahəsindən davranıĢ 
sahəsinə» keçirdi. Beləliklə idrak proseslərindən baĢqa, 
emosional proseslər və davranıĢ psixologiyanın predmetinə 
daxil oldu. Daha mühümü isə ondan ibarətdir ki, 
psixologiyanın obyektiv elm sahəsi olmaq cəhdi psixikanın 
tədqiqində yeni metodların axtarıĢına səbəb olmadı. XIX əsrin 
80-cı illərinə qədər introspeksiya hələ də aparıcı metod olaraq 
qalırdı. 
Psixologiya elminin inkiĢafının 
III mərhələsi 
Alma-
niyanın Leypsiq Ģəhərində V.Vundtun ilk eksperimental 
psixologiya laboratoriyasının yaratması ilə baĢlayır.
Eksperimental psixologiya laboratoriyasının yaranması 
ilə psixologiya müstəqil, obyektiv və eksperimental elm 
sahəsinə çevrildi. Lakin V.Vundt-un assosianist yanaĢmanın 
əsasında qurduğu psixoloji model insanın ruhu aləmi, 
emosianal haləti, Ģəxsiyyətin strukturu, yaradıcı fəallığı ilə 
bağlı yeni faktlar verə bilmədi. 
Belə vəziyyət alimləri psixikanın tədqiqi ilə bağlı yeni 
metodlar axtarmağa sövq etdi. Həmin dövrdə yaranan ilk 
psixologiya məktəbləri (strukturalizm, funksionalizm, Vyur-
sburq məktəbi) uzun müddət fəaliyyət göstərə bilmədi. Lakin 
onlar sübut etdilər ki, psixologiyanın predmeti, metodları ilə 
bağlı fərqli mövqelər, yanaĢmalar mövcuddur. Beləliklə, 
zamanın tələblərinə uyğun yeni axtarıĢlar baĢladı. Bu dövrü 
psixoloqlar metodoloji böhran dövrü adlandırırlar. 
Vahid mövqeyə gələ bilməmələri nəticəsində XX əsrin 
əvvələrində psixologiyada bir neçə istiqamət meydana çıxdı. 

---