MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya.
 
Psixologiya
179 
179 
179 
179 
179 
179 
179 
179 
179 
olaraq uĢaqların qabiliyyətləri ilə izah edirlər. Təcrübə göstərir 
ki, müvafiq qabiliyyətlərə malik olan insanlar bu sahədə zəruri 
bilik, bacarıq və vərdiĢlərə asanlıqla yiyələnir və əldə etdikləri 
nəticələrin səmərəliliyinə görə fərqlənirlər. Məhz buna görə də 
insanda müvafiq qabiliyyətlərin olması onun həyat və 
fəaliyyətində mühüm rol oynayır, onun daha çox hansı 
fəaliyyət sahəsi üçün yararlı olduğunu söyləməyə imkan verir. 
Bu cəhəti nəzərə alaraq qabiliyyətə belə tərif vermək 
mümkündür: 
insanın hər hansı bir və ya bir neçə fəaliyyət 
sahəsi üçün daha çox yararlı olduğunu göstərən fərdi psixi 
xassəyə qabiliyyət deyilir. 
Tərifdən
göründüyü
kimi, «qabiliyyət» anlayıĢı 
altında hər insanın hansı bir və ya bir neçə fəaliyyətin 
müvəffəqiyyətlə icrası üçün Ģərt olan fərdi-psixi xassəsi baĢa 
düĢülür. Bu cür yanaĢma tərzi psixologiyada uzun müddətdən 
bəri qəbul olunmuĢdur. Bununla belə bu cür yanaĢma tərzi bir 
çox müəlliflər tərəfindən müxtəlif Ģəkildə Ģərh olunmuĢdur. 
Bu sahədə özünü göstərən yanaĢma tərzlərinin psixoloji 
ədəbiyyatda üç variantı qeyd olunur. Birinci halda qabiliyyət 
anlayıĢı altında mümkün olan bütün psixi proses və halların 
məzmununu baĢa düĢürlər. Bu cür yanaĢma tərzi «qabiliyyət» 
anlayıĢının ən geniĢ və qədim Ģərhindən ibarətdir. Hazırda bu 
cür yanaĢma tərzindən demək olar ki, istifadə olunmur. 
Ġkinci yanaĢma tərzinə görə qabiliyyətlər insanın 
müxtəlif fəaliyyət növlərinin müvəffəqiyyətlə icrasını təmin 
edən ümumi və xüsusi bilik, bacarıq və vərdiĢlərin yüksək 
inkiĢaf səviyyəsindən ibarətdir. Bu cür yanaĢma tərzi 
psixologiyada XVIII-XIX əsrlərdə meydana gəlmiĢ və müasir 
dövrdə də özünü göstərir. 
Üçüncü yanaĢma tərzinə gəldikdə, bu yanaĢma tərzinə 
görə qabiliyyətləri bilik, bacarıq və vərdiĢlərlə eyniləĢdirmək 
olmaz. O (qabiliyyətlər) həmin bilik, bacarıq və vərdiĢlərə 
surətlə yiyələnməyi, təcrübədə onlardan səmərəli istifadə 
etməyi təmin edir. Üçüncü yanaĢma tərzi müasir 

---