www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
140
140
hökumətə qarşı olmuş, onu islamçılıq və millətçilikdə ittiham
etmişdir. Milli hökumətə qarşı çıxışlarında «şovinizm
məstliyini hər yerdə yayan və demokratizm bayrağı ilə
pərdələnən «Müsavat»ın siyasətini» ifşa etmək olan
Əfəndiyev əsas məqsədini də gizlətmirdi: «Azərbaycan
zəhmətkeş kütlələri aydın başa düşməlidirlər ki, onların xilası
və səadəti yalnız Rusiyanın inqilabçı proletariatı və kəndliləri
ilə sıx birləşməkdədir. Rusiyanın inqilabçı proletariatının və
kəndlilərinin yaxınlaşan qələbəsi hər hansı müsavatçılardan,
xoyskilərdən və parlamentdən daha tez bir zamanda kəndlilərə
torpaq, fəhlələrə isə çörək və təminat verəcəkdir» [75, 191]. Bu
sözlər əfəndiyevlər kimi rusçuların-qərbpərəstlərin əsil
simalarının göstəricisidir. Onlar üçün Azərbaycanın milli
azadlığı fəlsəfəsindən çox rus bolşevizminin hökmranlığı önəmli
idi.
Sovet ədəbiyyatında «ilk Azərbaycan marksistlərdən biri»
hesab olunan [133, 14] Məşədi Əzizbəyov da S.M.Əfəndiyev
kimi, milli və dini məsələyə münasibətdə rus bolşeviklərinin
mülahizələrini təkrarlamaqla kifayətlənmiş, Azərbaycanın
«xoşbəxt gələcəyi»ni yalnız bolşefaşist Rusiyasında və
beynəlmiləl kommunizmdə görmüşdür: «Biz sosialistlər deyirik
ki, siz fəhlələri seçməlisiniz. Bu barədə bizim proqramımızda
cənab Rəsulzadənin elan etdiyi proqramından daha aydın və
daha çox deyilmişdir. Bizim fəaliyyətimizin əsası öz
proqramımızdır» [202, 40]. Əzizbəyovun “öz proqramımız”
dediyi rus bolşeviklərinin müstşmləkəçilik konsepsiyasından
başqa bir şey deyildir. Çünki M.Ə.Rəsulzadə və başqa milli-
demokratlar onu seçkilərdə müsəlmanların səsini və birliyini
parçalamaqda, eyni zamanda şəhər Dumasına sinfi mübarizə
məsələsini
gətirməkdə
ittiham
edirdilər.
Bütövlükdə,
|