MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 349
Azərbaycan cəmiyyəti hələlik, yeni milli ideologiya formalaşdıra bilməsə də, ondan imtina da etməmişdir. Müstəqilliyin ilk dövrlərindən etibarən Azərbaycanda ideologiyalaşmanın zəruri olduğunu iddia edənlər isə ideolo- giya məsələsində milli ideologiyadan çıxış edənlərdir. Azərbaycanda milli ideologiya deyərkən, əsasən türkçülük və azərbaycançılıqdan bəhs olunur. Ancaq Azərbaycanın milli ideologiyası kimi islamçılığı, modernləşməyi və başqalarını göstərənlər də vardır. Biz də burada Azərbaycan milli ideyası kimi daha çox türkçülük və azərbaycançılıq ideyaları və bu ideyaların mahiyyətini təşkil edən milli şüur məsələsi üzərində dayanacağıq. Çünki istər ötən əsrin əvvəllərində, istərsə hazırda milli ideya kimi türkçülüklə azərbaycançılığa əsaslananlar İslamı və modernləşməyi onun tərkib hissəsi hesab edirlər. 70 illik müstəmləkəçilikdən sonra yenidən meydana çıxan türkçülük və azərbaycançılıq kimi milli ideyalar, hətta onlarla bir sırada tutulan islamçılıq və müasirlik özünü doğrultmaq üçün ilk növbədə, azərbaycanlıları öz ətrafında birləşdirmək iqtidarına malik olduğunu sübut etməli idi. İlk dövrlərdə həmin ideyaların tərəfdarlarında güclü inam var idi ki, məhz onların yolu doğru yoldur. Bu baxımdan Azərbaycanın hansı əlifbadan istifadə etməsi kimi önəmli bir məsələdə, islamçıların ərəb əlifbasını, türkçülərin latın qrafikasını müdafiə etmələri, «sovet beynəlmiləlçiliyi»nin təsirindən qurtula bilməyənlərin isə kiril əlifbasının saxlanılması ilə bağlı müddəaları başa düşülən idi [235 a , 34]. Ancaq türkçülər, islamçılar və «yeni kommunistlər» yalnız onlara məxsus ideyanın digərindən üstünlüyünü irəli sürərkən bir vacib məqamı unudurdular ki, SSRİ dövründə Azərbaycan
|