MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
350 350 türklərinin şüuruna yeridilən «sovet beynəlmiləlçiliyi»ndən sonra, yeni ideologiyanı əsaslandırmaq heç də asan məsələ deyildir. Xüsusilə o mənada ki, bir ictimai quruluş dəyişsə də, həmin quruluşda yaşamış insanların şüuruna hakim kəsilmiş ideologiya dərhal dəyişmir. Bunun üçün müəyyən bir zaman kəsiyinə və həmin zaman içində sözün həqiqi mənasında, irəli sürülən hər hansı ideyanın digərlərindən üstünlüyünü əsaslan- dırılmasına ehtiyac var idi. Fikrimizcə, hakim olan ideyaları dünənə qədər şüurundan çıxara bilməyən, yenisini isə hələ formalaşdırma- yan, üstəlik bir-birinə tamamilə zidd ideyaların təsirinə məruz qalan insanların əksəriyyəti üçün müəyyən dövrdə bir, sonra isə digər ideya cəlbedici görünə bilər. Bu mənada, hər hansı ideyanın cəmiyyətin əksəriyyətinin şüurunda möhkəmlənməsi bir neçə ilin, hətta on illərin ərzində belə mümkün ola bilməz. Bu mənada tarix elmləri doktoru Fərid Ələkbərlinin o fikiri ilə razıyıq ki, bir ölkədə vahid millətin yaranması üçün müəyyən bir dövr lazımdır [286]. Əks təqdirdə tez bir zamanda ideologiya və ya milli ideologiya yalnız müəyyən güc və təsiretmə vasitələrilə «yaradıla», yaxud da onun «üstünlüyü» önə çıxa bilər. Ancaq bu ideya insanların şüurunda əsaslı və inandırıcı şəkildə deyil, zor və müxtəlif təsiretmə vasitələri ilə özünə yer tapmışdırsa, sonralar cəmiyyət asanlıqla ondan üz də döndərə bilər. Biz bunu, artıq «sovet beynəlmiləlçiliyi» ideologiyasının timsalında görmüşük. Ona görə də, hər hansı milli ideya irəli sürülərkən bir millətin müəyyən dövr üçün deyil, əbədi olaraq varlığının mühafizəsi nəzərə alınmalıdır. Bu cür nəzər nöqtəsindən, ötən 22-23 il ərzində Azər- baycan
türkləri, azərbaycanlılar milli ideyanın müəyyənləşməsi baxımından ziddiyyətli bir prosesin içində |