MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
bəy Səfikürdlü parlamentdəki çıxışlarının birində bunu belə
ifadə etmişdi: «Bu gün kiçik bir Türk parlamenti açılıbdır. Bizim bu parlamentimiz gözlərdə bir ağ kimidir. Çox imperialistlər onu
www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
192 192 görmək belə istəmirlər. Cümhuriyyətimizə Türk Cümhuriyyəti deyil, Azərbaycan Cümhuriyyəti dedik ki, bütün vətəndaşlara ümumi bir vətən olsun» [34, 46]. Beləliklə, 1918-1920-ci illərdə və sonralar da M.Ə.Rə- sulzadə
«Azərbaycan məfkurəsi», «Azərbaycan milli
məfkurəsi», «Azərbaycan fikri», «Azərbaycan milli ideyası», «Azərbaycan məfhumu», «azərbaycançılıq», «Azərbaycan ideyası» dedikdə, türkçülüyün milli özünütəyin ifadəsi olan bugünkü azərbaycançılıq ideyasının nəzərdə tutmuşdur: «Rus istibdadı pəncəsindən dağılmış xanlıqlar şəklində deyil, müttəhid və milli bir kütlə surətində nicat arayan Azərbaycan türklüyü bu istiqlalını tərtəmiz edəcək bayrağa əsrin məfkurəsi ilə mütənasib bir məna vermək istəyirdi. Bu mənanı da «türkləşmək, islamlaşmaq və müasirləşmək» məfhumlarında tapdı: bayrağı mavi, al (qırmızı) və yaşıl rəngli qumaşlardan düzəldildi» [185, 8]. Ancaq Azərbaycan milli ideyasının reallaşması kimi, onun qorunub yaşadılması da Rəsulzadənin qarşısında əsas vəzifə kimi dayanmışdır. Çünki xüsusilə ilk dövrlərdə, Azərbaycan Cümhuriyyəti adlı müstəqil bir türk dövlətinin müstəqilliyi bəyan olunmasına baxmayaraq istər daxildə, istərsə də onun xaricində onu azadlığını tanımaq istəməyən xeyli sayda qüvvələr (bolşeviklər, «ittihadçılar»-«ilhaqçılar» və b.) var idi. Milli istiqlalın əleyhinə olan bolşeviklər və «ittihadçılar»- «ilhaqçılar» (dini qüvvələr) müvafiq olaraq Azərbaycanı Rusiyadan və Osmanıldan ayrı təsəvvür etmirdilər. Təsadüfi deyil ki, həmin dövrdə Azərbaycanın bir hissəsi bolşeviklərin əlində olduğu halda, digər hissəsi isə faktiki olaraq Azərbaycandakı Osmanlı dövlətinin qoşunlarının komandanı |