MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Hənəfi Zeynallı
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 263
Bu dövrdə dilçi alimlərdən Fərhad Ağazadə də B.Çobanzadə kimi, hesab edirdi ki, dilimizdə minlərcə əcnəbi kəlmələr var ki, türkləşdirmək olmur. Ona görə də türkləşə bilməyən kəlmələrin qədim türkcəsi var ki, onları canlandırmaq və dilimizə gətirmək lazımdır. Qədim türkcədə qarşılıqı olmayan sözləri isə başqa türk dillərindən (cığatay, altay və b.) almaq lazımdır. O yazırdı: «Hərgah bugünkü türkcənin dörddə üçü ərəbcədən alınmışdırsa, bunun bir çox səbəbləri vardır ki, başlıcası minlərcə türk sözlərinin ərəb hərflərinə uyğunlaşdırılması olmuşdur: hər kəlmənin imlasında az-çox çətinlik duyan yazıçılar o kəlməni atıb əvəzində ərəbcəsini meydana fırlatmışlar. Min ildən çoxdur ki, türkcənin başına böylə oyunlar gəlmişdir; minlərcə kəlmələrimiz atılmış və unudulmuşdur, dilimiz də bundan dolayı kasıblaşmışdır» [16, 10]. O qeyd edirdi ki, vaxtilə başqa dillərin təsiri altında yarımcan qalmış türk dili indi dirilmək istəyir, köhnə zənginliyinə qayıtmaq fikrindədir: «Buna dəlil türk ellərindəki dil hərəkətləridir: bir yerdə dili türkləşdirirlər, o biri yerdə saflaşdırırlar, hətta Azərbaycanda istilahları da türkləşdirmək fikrinə gəlmişlər. Bəs, türkcəmiz çoxdan itirdiyi yatağına qayıtmaq istəyir [16, 11]. Həmin dövrün tədqiqatçılarından Hənəfi Zeynallı yazırdı ki, dilçilərin əksəriyyəti Azərbaycanı cənub türkləri qrupundan sayırlar. Ancaq bu mülahizə yanlışdı və zaman gələcək, bəlkə də araşdırmalar nəticəsində «Azərbaycan ləhcəsini bütün türk ləhcələrinin ortası sayacaqlar» [232, 114]. «Azərbaycanda el ədəbiyyatı» məqaləsində (1926) isə o yazırdı ki, Azərbaycanın işğalçıların əsarəti altında olduğu «zamanında xalq yaradıcılığının bir qismi olan el ədəbiyyatı, el söz və ahəngi, el vəzni, el düşünüşünün büsbütün xatirələrdən silinməsinə
|