MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

         

Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)

 

488 

488 

sının daxilindən deyil, xarici ölkələr (Rusiya, ABŞ, Fransa, Al-

maniya  və  b.)  və  onların  məhsulu  olan  ideologiyalar  (kom-

munizm  və  b.)  tərəfindən  olmuşdur.  Bu  gün  də  həmin  kənar 

ideologiyaların təsiri Azərbaycan toplumunda hiss olunur.  

Hazırda  Azərbaycanda  saxta  «beynəlmiləlçilik»,  yaxud 

da  kosmopolitizm  şüuru  yalnız  türklüyü,  islamlığı  deyil, 

müstəqil milli ideologiyaya  çevrilməyə çalışan azərbaycançılığı 

da  hədəf  almışdır.  Çünki  azərbaycançılıq  məhz  çağdaş  ruhlu 

türkçülük  və  islamçılığın  sintezindən  meydana  çıxmışdır. 

Xüsusilə, azərbaycançılığın yaranmasında türkçülüyün müstəsna 

rolu,  onun  əhəmiyyətli  dərəcədə  milli  məna  kəsb  etməsini 

saxlayır. Azərbaycan filosofu Ağayar Şükürov doğru qeyd edir-

di  ki,  hazırda  bəşəri  ideyaları  və  ənənəvi  dəyərləri  birləşdirən, 

yeganə ideologiya türkçülüyün sinonimi olan azərbaycançılıqdır: 

«Bu ideologiya bəşəri ideyaları Azərbaycanın ənənəvi dəyərləri 

ilə  birləşdirərək  həm  milli  və  deməli,  beynəlmiləl  xarakterə 

malik  olmalıdır.  Bu  ideologiya  azərbaycançılıq  ideologiyası 

olmalıdır.  Türkçülük,  onun  Azərbaycan  variantı  olan 

azərbaycançılıq  milli  ideologiyanın  əsasını  təşkil  etməlidir. 

Çünki  burada  nə  hakim  millətçilik  idyeası  var,  nə  də  yalançı 

beynəlmiləlçilik şüuru» [209, 235].  

Buradan  belə  bir  nəticə  də  çıxartmaq  olar  ki,  əslində 

azərbaycançılıq  kimi,  türkçülük  də  hakim  millətçilik  ideyası 

deyildir,  heç  vaxt  da  belə  olmamışdır.  Sadəcə,  Azərbaycan 

xalqının  nüvəsi  olan  türklər  həmişə  bu  coğrafiyadakı  bizə  bəlli 

tarixdəki  dövlətlərin  yaradıcısı  olduqları  üçün,  türkçülük  istər-

istəməz önə çıxmışdır. Ancaq bu önə çıxmaq heç də türkçülüyün 

hakim  millətçilik  kimi  şovinist  məna  daşımasına  səbəb 

olmamışdır.  Sadəcə,  türkçülüyə  münasibətdə  daha  çox  qıcıq 

yaradan  onun  mahiyyəti  deyil,  adıdır.  Bu  mənada 

---