Makroiqtisodiyot

g‘irrom 
va 
halol 
raqobatlashuv 
usullari ham ajratib ko‘rsatiladi.
Raqobatlashuvning noan’anaviy, jamiyat tomonidan e’tirof 
etilmagan, ijtimoiy ahloq qoidalari doirasidan chetga chiquvchi, 
noiqtisodiy (ya’ni, jismoniy kuch ishlatish, majburlash, raqiblarning 
obro‘siga putur yetkazish va h.k.) usullaridan foydalanish g‘irrom 
raqobat deb yuritiladi. 
G'irrom raqobat orqali firmalar o‘z 
raqiblarining tarmoqqa kirib kelishini tajovuzkorona va shafqatsiz 
bartaraf qilishi mumkin. Banklami, moddiy resurs ta’minotchilarini 
kredit va materiallar yetkazib berishdan voz kechishga majburlash, 
yetakchi mutaxassislami og‘dirib olish, narxni keskin pasaytirish 
g‘irrom raqobatning oddiy usullaridir.
Halol raqobat - raqobat kurashida jamiyat tomonidan tan 
olingan iqtisodiy usullarni qoilash, o‘zining maqsad va 
manfaatlariga erishishda umumjamiyat manfaatlariga zid keluvchi 

---

21 
holatlarni qo‘llamaslik kabi qoidalarga asoslanadi. 
Shu o‘rinda halol 
raqobatning quyidagi belgilarini ham ko‘rsatib o‘tish maqsadga muvofiq 
hisoblanadi:
- qalbaki bellashuv, majburiy safarbarlikni tan olmaydi;
- boqimandalik, befarqlik, yuzakichilik, ko‘zbo‘yamachilik kabi 
salbiy holatlarga barham beradi;
-
qarindosh-urug‘chilikni, 
oshna-og‘aynigarchilikni, 
tanish 
bilishlikni, ma’muriy-buyruqbozlikni tan olmaydi. Raqobat kurashining 
ikki usuli farqlanadi: narx vositasidagi raqobat va narxsiz raqobat.
Nafx vositasida raqobatlashuvda 
kurashning asosiy usuli bo‘lib 
ishlab chiqaruvchilaming o‘z tovarlari narxini boshqa ishlab 
chiqaruvchilaming shunday mahsulotlari narxiga nisbatan pasaytirishi 
hisoblanadi. Uning asosiy va eng ko‘p qoilaniladigan ko‘rinishi - 
«narxlar jangi» deb ataladiki, bunda yirik ishlab chiqaruvchilar 
raqiblarini tarmoqdan siqib chiqarish uchun narxni vaqti-vaqti bilan yoki 
uzoq muddat pasaytirib turadi. Bu usulni qoilash uchun ishlab 
chiqaruvchi boshqa raqiblariga qaraganda unumliroq texnologiyani 
kiritishi, malakaliroq ishchilami yollashi va ishlab chiqarishni yaxshiroq 
tashkil qilishi kerak boiadi. Faqat shundagina uning tovarining 
individual qiymati bozor qiymatidan past boiib, mazkur tovar narxini 
pasaytirish imkonini beradi.
Narx vositasida raqobatlashish usullaridan biri