Mamleketlik universiteti jumanov m. A

Populyaciyalar klassifikaciyasi. 
Ekologlar populyaciyam 
tur shegarasmdagi aymaqliq toparlar sipatmda ajiratiw ham 
klassifikaciyalawda har-qiyli principlerge tayanadi.
N.P.Naumov (1963) sut emiziwshiler misalmda tiirdi 
populyaciyanm har-qiyli rangasmdagi 
ierarxiyaliq sistema 
sipatmda qaraydi. Onm klassifikaciyasi populyaciyaliq birlikti 
ajiratiwda 
landshaftli-biotopliq usilga 
tiykarlanadi. Turdin biraz 
iri aymaqliq toparlarma - kishi turler, yamasa geografiyaliq 
rasalar kiredi. Turler sistemasi ham olar tarepinen iyelengen 
aymaqlar masshtabi turdin biologiyaliq qasiyetine baylanisli
216

---

boladi. Hareketshen formali kishi turlerdin areali juda ulken 
boliwi miimkin. Onm ishinde bir qiyli geografiyaliq jagdaylarda 
klimat ham landshaftqa beyimlesiwinin uluwmaliligi menen 
ayinlatugin geografiyaliq populyaciyalar ajiratiladi. Olar oz 
gezeginde ortaliqtm har-qiyli bolimlerin iyelewshi mayda 
populyaciyalardan turadi. 
Tomengi darejedegi (rangadagi) 
populyaciyalardi har-qiyli at penen ataw mumkin. Maselen, 
ekologiyaliq, biotopliq, jergilikli, lokal, elementar h.t.b. Bunday 
populyaciyalar 
waqitsha 
ham 
turaqsiz 
boliwi 
miimkin. 
Populyaciya 
darejesi 
qansha 
kishi 
bolgan 
saym 
qonsi 
populyaciyalar arasmdagi qatnas sonsha tigiz, osoblardin almasiw 
darejesi lilken Mm bir-birin ajiratiwshi qasiyetler az boladi. Kishi 
tiir darejesindegi toparlar arasmdagi ayirmashiliqlar ulken boladi. 
Olar bolek osoblardin tek fiziologiyaliq ham minez-quliq 
belgilerine tasir etip qoymastan olardin morfologiyasmin ayirim 
belgilerine nasilli turde bekkemlengen. Har-qiyli darejedegi 
populyaciyalar arasmdagi qatnaslar turdin birligin ham onm 
nasillik fondimn bayiwin tamiyinleydi.
N.P.Naumov populyaciyani elementarliq, ekologiyaliq ham 
geografiyaliq dep lish toparga boledi.