nsmotik basim suwdagi mineral duzlar koncentraciyasina
baylanisli emes. Misali, tufelkalar (
Param ecium
) denesindegi
luircketshen vakuolalar 2,5 - 7,5% shor suwliginda normal
jagdayda bolip, shorhq 17,5% ke koterilgende hareketten
loqtaydi. Kopshilik poykilosmotik turler shorliqtin artiwi
menen oz aktivligin jogaltadi.
Gidrobiontlar omirinde K, Ca, Na, Mg, N, P, S, Fe ham
basqa ximiyaliq elementler ahmiyetli rol oynaydi. Misali,
mollyuskalar,
qisqishbaqa tarizliler ham basqa omirtqali
haywanlar ozlerinin baqanshaqlarm payda qiliwda kalciyden
paydalanadi. Ashshi ham asirese teniz suwlannda h&mme
ximiyaliq elementler bolip, olar organizmler dene duzilisinde
qatnasadi.
Osimlikler mineral zatlardi ionlar - boleksheler jagdaymda
qabil qiladi. Kopshilik ionlar organizmlerdin dene suwiqligma
qaraganda teniz suwinda joqari mugdarda boladi. Sonin
ushmda ortahq penen kletka perdesi arasindagi otkiziwshenlik
arqali erigen zatlar joqan koncentraciyali ortaliqtan pas
koncentraciyali ortahqqa otip, ortaliq penen tiri organizmler
denesi ortasmdagi panq normallasip turadi. Bul jagdayga
zatlar koncentraciyasimn tenlesiwi
osmos
delinedi.
Duzlar tiykarman buyrekte toplanadi.
Misali,
adam
buyreginde
qan
plazmasina
qaraganda duzlar 4 ese kop
toplanadi,
kenguru
ham
tishqanlardin
buyreginde
qan
plazmasma qaraganda duz 18 ese kop toplanadi.
Dushshi suw hawizlerinin osimlik
ham
haywanlan
gipotonik jagdayda jasaydi, yagniy olar denesinde erigen
zatlar koncentraciyasi ortaliqtagiga qaraganda joqari boladi.
Sonin ushmda organizm denesine hamme waqit suw otip
turadi. Teniz ortahgmda bolsa suw ham organizmlerdegi
duzlar mugdan derlik ten boladi.
Dostları ilə paylaş: