Markaziy bankning mustaqilligi tushunchasi va aniqlash mezonlari

GMT indeksi doirasida MB siyosiy mustaqilligini baholashning asosiy me’zonlari quyidagilar:

• MB raisini tayinlashda hukumat aralashuvi;
• MB raisi 5 yildan ortiqroq muddatga tayinlanishi;
• MB direktorlar kengashi hukumat aralashuvisiz tayinlanishi;
• MB direktorlar kengashi 5 yildan ortiqroq muddatda boshqarishi;
• MBning direktorlar kengashida xukumat vakillarini ishtirokiga zaruratning yo'qligi;
• Pul-kredit siyosatiga oil qarorlarni hukumat tomonidan tasdiqlanishi lozim emasligi;
• MB qonunchilikka asosan asosiy maqsadlardan biri sifatida narxlar darajasini barqarorlashtirishga harakat qilishi shart;
• MB bilan hukumat o'rtasida muamolarni hal qiluvchi qonunchilik normalarini mavjudligi.
• Eyffinger–Shaling indeksi 3 ta faktor asosida hisoblanadi:
• MBning pul-kredit siyosatini aniqlashdagi mustaqilligi;
• MB boshqaruv organlarida hukumat organlarining mavjudligi;
• Hukumat tomonidan tayinlanadigan MB boshqaruv organlari a'zolarining ulushi;

Rivojlangan davlatlar markaziy banklari

• Moliya bozorlarining asosiy ishtirokchisi bo’lib hisoblanuvchi Markaziy banklar monetar siyosatni olib boruvchi davlat organlarini o’zida aks ettirdi. Markaziy banklar foiz stavkalari, kreditlar, pul massasining salmog’ini boshqaradi. Bularning barchasi nafaqat moliya bozorlariga balki umumiy ishlab chiqarishga va inflyatsiyaga o`z ta’sirini ko`rsatadi. Markaziy banklar moliya bozorlarida va umuman iqtisodiyotda qanday o`rin egallashni bilish uchun, bu tashkilotlar qanday ishlashini ko`rish zarur. Kim Markaziy banklarni nazorat qiladi va ularning xarakatlarini yo`naltiradi? Ularning xulqi sabablari nimada? Kimning boshqaruvi ostida? Yirik Markaziy banklarning va eng birinchi o`rinda dunyodagi nufuzli Markaziy bank “Federal zaxira Tizimi” (FZT)ning institutsional tashkiliy tuzilishi quyidagi bobda ko`rib chiqamiz.

. Federal Zaxira banklarining va filialarining manzillari