Ma’ruza mavzulari

Ommaviy AH 
1. O‘qituvchi muammoni hal etishning bir nechta jihatlarini tayyorlaydi va 
katta qog‘ozga yozadi. 
2. Barcha ishtirokchilar kichik guruhlarga bo‘lingandan so‘ng (5-6 kishi) 
ularga muammoni hal etishning bittadan jihati yozilgan varaqlar tarqatiladi. 
3. 10-15 daqiqa ichida guruhlarda AH o‘tkaziladi va uning natijalari varaqga 
yoziladi. 
4. Muammoni hal etish bo‘yicha taklif qilingan fikrlar guruhlar tomonidan 
namoyish etiladi. 
5. Fikrni jamoali baholash amalga oshiriladi. 
6. Muammoni hal etish bo‘yicha bildirilgan eng yaxshi fikrlar (variantlar) 
tanlanadi va ular asosida yagona fikr shakllantiriladi. 

---

169 
5.4. Testlar 
1.
Texnologiya so‘zi grekchadan tarjima qilinganda … ma’nosini anglatadi. 
A.
san’at 
B.
mahorat 
C.
malaka 
D.
barcha javoblar o‘rinli. 
2.
Ma’lumotni bir ko‘rinishdan ikkinchi, sifat jihatidan yangi ko‘rinishga 
keltirish, axborotni yig‘ish, qayta ishlash va uzatishning usul va vositalari 
majmuasidan foydalanish jarayoni nima deb ataladi? 
A.
Axborot texnologiyasi 
B.
Bilimlar generatori 
C.
Axborot tizimi 
D.
Ishlab chiqarish texnologiyasi 
3.
Insonlarning biror-bir ishni bajarishi uchun zarur bo‘lgan, uni tahlil etish va u 
asosida qaror qabul qilishi kerak bo‘lgan yangi axborotni ishlab chiqarish ... 
A.
Axborot texnologiyasining maqsadini tashkil etadi. 
B.
Axborot tizimining maqsadini tashkil etadi. 
C.
Moddiy ishlab chiqarishning asosini tashkil etadi. 
D.
Barcha javoblar o‘rinli 
4.
Jamiyatni axborotlashtirish jarayoni bilan bog‘liq yo‘nalishlar qaysi javobda 
to‘g‘ri keltirilgan? 
A.
Mehnat, texnologik va ishlab chiqarish jarayoni vositalarini kompleks 
avtomatlashtirish. 
B.
Ilmiy tadqiqotlar, loyihalash va ishlab chiqarish axborotlashtirish. 
C.
Tashkiliy-iqtisodiy boshqarishni avtomatlashtirish. 
D.
Barcha javoblar o‘rinli. 
5.
Jamiyatni axborotlashtirish jarayoni bilan bog‘liq yo‘nalishlar qaysi javobda 
to‘g‘ri keltirilgan? 
A.
Tashkiliy-iqtisodiy boshqarishni avtomatlashtirish. 
B.
Aholiga xizmat ko‘rsatish sohasini axborotlashtirish. 
C.
Ta’lim va kadrlar tayyorlash jarayonini axborotlashtirish. 
D.
Barcha javoblar o‘rinli 
6.
Axborot texnologiyalarining turlari qaysi javobda to‘g‘ri keltirilgan? 

---

170 
A.
Ma’lumotlarni qayta ishlashga oid axborot texnologiyalari. 
B.
Boshqaruvga oid axborot texnologiyalari. 
C.
Ofis (idora)ni avtomatlashtirishga oid axborot texnologiyalari. 
D.
Barcha javoblar to‘g‘ri. 
7.
Axborot texnologiyalarining turlari qaysi javobda to‘g‘ri keltirilgan? 
A.
Boshqaruvga oid axborot texnologiyalari. 
B.
Qaror qabul qilishga oid axborot texnologiyalari. 
C.
Ekspert tizimlarga oid axborot texnologiyalari. 
D.
Barcha javoblar to‘g‘ri. 
8.
Axborot texnologiyalari evolutsiyasining 1-bosqichi? 
A.
XIX asrning ikkinchi yarmigacha, “dastaki” axborot texnologiya taraqqiy etgan 
davr. 
B.
XIX asrning oxiri, “mexanik” texnologiya rivoj topgan davr. 
C.
XX asr boshlari, “elektromexanik” texnologiyalar rivoj topgan davr. 
D.
XX asr o‘rtalari, “elektron” texnologiyalar qo‘llanilishi boshlangan davr. 
9.
Axborot texnologiyalari evolutsiyasining 2-bosqichi? 
A.
XIX asrning ikkinchi yarmigacha, “dastaki” axborot texnologiya taraqqiy etgan 
davr. 
B.
XIX asrning oxiri, “mexanik” texnologiya rivoj topgan davr. 
C.
XX asr boshlari, “elektromexanik” texnologiyalar rivoj topgan davr. 
D.
XX asr o‘rtalari, “elektron” texnologiyalar qo‘llanilishi boshlangan davr. 
10.
Axborot texnologiyalari evolutsiyasining 3-bosqichi? 
A.
XIX asrning ikkinchi yarmigacha, “dastaki” axborot texnologiya taraqqiy etgan 
davr. 
B.
XIX asrning oxiri, “mexanik” texnologiya rivoj topgan davr. 
C.
XX asr boshlari, “elektromexanik” texnologiyalar rivoj topgan davr. 
D.
XX asr o‘rtalari, “elektron” texnologiyalar qo‘llanilishi boshlangan davr. 
11.
Axborot texnologiyalari evolutsiyasining 4-bosqichi? 
A.
XIX asrning ikkinchi yarmigacha, “dastaki” axborot texnologiya taraqqiy etgan 
davr. 
B.
XIX asrning oxiri, “mexanik” texnologiya rivoj topgan davr. 
C.
XX asr boshlari, “elektromexanik” texnologiyalar rivoj topgan davr. 
D.
XX asr o‘rtalari, “elektron” texnologiyalar qo‘llanilishi boshlangan davr. 

---

171 
12.
Axborot texnologiyalari evolutsiyasining 5-bosqichi? 
A.
XX asr oxiri, kompyuter texnologiyalari taraqqiy etgan davr. 
B.
XIX asrning oxiri, mexanik texnologiya rivoj topgan davr. 
C.
XX asr boshlari, elektromexanik texnologiyalar rivoj topgan davr. 
D.
XX asr o‘rtalari, elektron texnologiyalar qo‘llanilishi boshlangan davr. 
13.
“U algoritmik va dasturiy ta’minot uchun matematik modellar jamlanmasini 
ifoda etadi”. Gap qaysi ta’minot haqida bormoqda? 
A.
Matematik ta’minot. 
B.
Algoritmik ta’minot. 
C.
Dasturiy ta’minot. 
D.
Axboriy ta’minot. 
14.
“U ma’lumotlarni qayta ishlash va tayinli masalalarni yechish uchun 
matematik metodlar, modellar hamda algoritmlar jamlanmasini ifodalaydi”. Gap 
qaysi ta’minot haqida bormoqda? 
A.
Matematik ta’minot. 
B.
Algoritmik ta’minot. 
C.
Dasturiy ta’minot. 
D.
Axboriy ta’minot. 
15.
“U kompyuterni boshqarishga oid tizimli dasturlar va kishilik faoliyatiga 
tegishli aniq masalalarni kompyuterli yechishga qaratilgan amaliy dasturlar 
ko‘rinishida bo‘lib, ular hisoblash tizimida yaxlit ko‘rinishda faoliyat ko‘rsatadi”. 
Gap qaysi ta’minot haqida bormoqda? 
A.
Matematik ta’minot. 
B.
Algoritmik ta’minot. 
C.
Dasturiy ta’minot. 
D.
Axboriy ta’minot. 
16.
“U axborot tizimini yaratish va funksiyalashtirishni tartibga soluvchi huquqiy 
me’yorlar yig‘indisini o‘zida namoyon etadi”. Gap qaysi ta’minot haqida 
bormoqda? 
A.
Matematik ta’minot. 
B.
Algoritmik ta’minot. 
C.
Huquqiy ta’minot. 
D.
Axboriy ta’minot. 
17.
Zamonaviy axborot texnologiya vositalari tarkibi? 

---

172 
A.
Tashkiliy texnik vositalar 
B.
Kommunikatsion texnik vositalar 
C.
Kompyuter texnikasi vositalari 
D.
Barchasi birgalikda to‘g‘ri 
18.
Ofis va muhandislik ishlarini, nusxa ko‘chirish va dizayn uskunalarini 
osonlashtiradigan va ta’minlaydigan vositalar qaysi turkumdagi vositalarga kiradi? 
A.
Tashkiliy texnik vositalar 
B.
Kommunikatsion texnik vositalar 
C.
Kompyuter texnikasi vositalari 
D.
To‘g‘ri javob berilmagan 
19.
Telefonlar, radioaloqa, faks va axborot uzatishga mo‘ljallangan turli vositalar 
qaysi turkumdagi vositalarga kiradi? 
A.
Tashkiliy texnik vositalar 
B.
Kommunikatsion texnik vositalar 
C.
Kompyuter texnikasi vositalari 
D.
To‘g‘ri javob berilmagan 
20.
Axborot va ma’lumotlarni qayta ishlashning avtomatlashtirilgan vositalari 
qaysi turkumdagi vositalarga kiradi? 
A.
Tashkiliy texnik vositalar 
B.
Kommunikatsion texnik vositalar 
C.
Kompyuter texnikasi vositalari 
D.
To‘g‘ri javob berilmagan 
21.
Quyidagilardan qaysi biri axborot texnologiya vositalarining hayotiy siklidagi 
bosqichlardan birini ifodalaydi? 
A.
Zaruriy vositalarni loyihalash bosqichi. 
B.
Vositalarni o‘rnatish bosqichi. 
C.
Vositalarni ekspluatatsiya qilish (ishlatish) bosqichi. 
D.
Barcha javoblar birgalikda to‘g‘ri. 
22.
Quyidagilardan qaysi biri matnni qayta ishlash texnologiyalariga kiradi? 
A.
Matn muharrirlari 
B.
Transliteratsiyalar 
C.
Kriptografik dasturlar 
D.
Barchasi birgalikda to‘g‘ri. 

---

173 
23.
Matnni qayta ishlash texnologiyalariga kiruvchi dasturlarni aniqlang. 
A.
Matn protsessorlari 
B.
Transliteratsiyalar 
C.
Nashriyot tizimlari 
D.
Barchasi birgalikda to‘g‘ri. 
24.
Istalgan maqsaddagi (oddiy hujjat matni, dastur matni va h.k.) matnni yaratish 
va tahrirlash uchun mo‘ljallangan kompyuter dasturi nima deb yuritiladi? 
A.
Matn muharriri 
B.
Jadval muharriri 
C.
Grafik muharrir 
D.
Taqdimot muharriri. 
25.
Matn muharrirlari turlari? 
A.
Line Editor 
B.
Context Editor 
C.
Screen Editor 
D.
Barcha javoblar o‘rinli. 
26.
Quyidagilardan qaysi biri matn protsessori sanaladi? 
A.
MS Word 
B.
WPS Office Writer 
C.
Latex 
D.
Barcha javoblar o‘rinli. 
27.
Kartina, rasm, fotografiya, gravyura, litografiya, monotipiya kabi raqamli 
tasvirlardan iborat axborotlar nima deb yuritiladi? 
A.
Grafik axborotlar 
B.
Kompyuter grafikasi 
C.
Grafik muharrirlar 
D.
Grafik protsessor. 
28.
Grafik muharrirlarning tiplari qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan? 
A.
Rastrli 
B.
Vektorli 
C.
Gibrid 
D.
Barcha javoblar to‘g‘ri. 

---

174 
29.
Kompyuter yordamida turli formatdagi grafik axborotlarni yaratish va qayta 
ishlash texnologiyasi nima deb ataladi? 
A.
Grafik axborotlar 
B.
Kompyuter grafikasi 
C.
Grafik muharrirlar 
D.
Grafik protsessor. 
30.
Raqamli tasvirni yaratish, ko‘rish, o‘zgartirish, formatlash, tahrirlash kabi 
amallarni bajarishga mo‘ljallangan kompyuter dasturlari nima deb ataladi? 
A.
Grafik axborotlar 
B.
Kompyuter grafikasi 
C.
Grafik muharrirlar 
D.
Grafik protsessor. 
31.
Quyidagilardan qaysi biri tasvirni ko‘rish vositalari sanaladi? 
A.
IrfanView
B.
Picasa
C.
Picture Viewer
D.
Barcha javoblar o‘rinli. 
32.
Quyidagilardan qaysi biri tasvirni ko‘rish vositalari sanaladi? 
A.
FastStone Image Viewer
B.
3D Photo Browser Pro
C.
ACDSee Free 
D.
Barcha javoblar o‘rinli. 
33.
Quyidagilardan qaysi birida grafik formatlar turlari to‘g‘ri berilgan? 
A.
Rastrli formatlar
B.
Vektorli formatlar
C.
Kompleks formatlar 
D.
Barcha javoblar o‘rinli. 
34.
Grafik formatlar turlaridan biri kompleks formatga quyidagilardan qaysi biri 
kiradi? 
A.
DjVu 
B.
PDF 
C.
CGM 
D.
Barcha javoblar o‘rinli. 

---

175 
35.
Quyidagilardan qaysi biri sonli axborotlar bilan ishlash texnologiyasi sanaladi? 
A.
Lotus 1-2-3 
B.
MS Excel 
C.
Quattro Pro 
D.
Barcha javoblar o‘rinli. 
36.
Ma’lum bir masalaga yoki biror bir faoliyatga taalluqli bo‘lgan, o‘zaro 
bog‘langan yoki alohida ko‘rinishda tashkil etilgan ma’lumotlar majmuyi nima deb 
yuritiladi? 
A.
Ma’lumotlar bazasi 
B.
Ma’lumotlar banki 
C.
Axborot tizimi 
D.
Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi. 
37.
Ma’lumotlar bazasi bilan ishlashni ta’minlovchi kompyuter dasturi nima deb 
yuritiladi? 
A.
Axborot texnologiyasi 
B.
Ma’lumotlar banki 
C.
Axborot tizimi 
D.
Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi. 
38.
Qaysi satrda ma’lumotlar bazasiga qo‘yilgan talablar to‘g‘ri keltirilgan? 
A.
Xatolik va dublikat bo‘lmaslik 
B.
Ma’lumotlarning butunligini ta’minlash 
C.
Ma’lumotlarni yuqori tezlikda qidirish 
D.
Barcha javoblar o‘rinli. 
39.
Quyidagilardan qaysi biri ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi sanaladi? 
A.
Oracle Database 
B.
Visual FoxPro 
C.
Firebird 
D.
Barcha javoblar o‘rinli. 
40.
Bir nechta ma’lumotlar bazasi, ularni boshqaruvchi texnik vosita va dasturiy 
ta’minotdan iborat yaxlit avtomatlashtirilgan tizim nima deb yuritiladi? 
A.
Axborot texnologiyasi 
B.
Ma’lumotlar banki 
C.
Axborot tizimi 
D.
Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi. 

---

176 
41.
Ma’lumotlar bankining asosiy funksiyalari qaysi satrda to‘g‘ri keltirilgan? 
A.
Axborotni saqlash va uning himoyasini tashkil etish 
B.
Topilgan ma’lumotlarni qayta ishlash va kerakli formada taqdim etish 
C.
Saqlanayotgan ma’lumotlarni davriy o‘zgartirib turish 
D.
Barcha javoblar o‘rinli. 
42.
Kompyuter yordamida intellektual masalalalarni yechish metodlari bilan 
shug‘ullanuvchi ilmiy fanlar majmuasidan iborat yaxlit fan nima deb ataladi? 
A.
Sun’iy intellekt 
B.
Kompyuter lingvistikasi 
C.
Intellektual tizim 
D.
Axborot tizimi. 
43.
Sun’iy intellekt atamasi fanga birinchi bo‘lib kim tomonidan va qachon 
kiritilgan? 
A.
Jon Makkarti, 1956-yilda 
B.
Lyapunov, 1954-yilda
C.
N.Xomskiy, 1950-yilda 
D.
L.Nelyubin, 1956-yida 
44.
Sun’iy intellekt metodlari asosida yaratilgan tizimlar nima deb ataladi? 
A.
Intellektual tizimlar 
B.
Amaliy dasturlar 
C.
Predmet soha 
D.
Bilimlar bazasi 
45.
Intellektual tizimlar tuzilishi jihatidan qanaqa bloklarni o‘z ichiga oladi? 
A.
Bilimlar bazasi 
B.
Xulosalash mexanizmi 
C.
Intellektual interfeys 
D.
Barcha javoblar o‘rinli 
46.
Ekspert-mutaxassislar tomonidan muayyan bir obyekt haqida ma’lumot 
beruvchi mantiqiy mulohaza shaklida mashina xotirasiga kiritilgan aniq ma’lumot 
nima deb ataladi? 
A.
Fakt 
B.
Bilim 
C.
Qoida 

---

177 
D.
Mulohaza 
47.
Qo‘yilgan masala tabiatidan kelib chiqib, unga tegishli mavjud faktlar va 
mantiqiy amallar vositasida qayta shakllantirilgan murakkab mantiqiy mulohaza 
nima deb ataladi? 
A.
Fakt 
B.
Bilim 
C.
Qoida 
D.
Mulohaza 
48.
Intellektual masalalarni yechish uchun foydalaniladigan faktlar va qoidalar 
yig‘indisidan iborat qat’iy formallashtirilgan axborot nima deb ataladi? 
A.
Fakt 
B.
Bilim 
C.
Qoida 
D.
Mulohaza 
49.
Xotirada ma’lumotlar bazasi shaklida saqlanuvchi faktlar va qoidalar majmuyi 
nima deb ataladi? 
A.
Bilimlar bazasi 
B.
Faktlar 
C.
Qoidalar 
D.
Mulohazalar 
50.
Qo‘yilgan masalaning yechimini topish jarayoni haqidagi umumiy bilimlar 
nima deb ataladi? 
A.
Bilimlar bazasi 
B.
Mantiqiy xulosalash mexanizmi 
C.
Qoidalar 
D.
Intellektual interfeys 
51.
Foydalanuvchining yozma so‘rovini qayta ishlashga mo‘ljallangan dastur 
vositasida shu foydalanuvchi bilan informatsion majmua resurslari o‘rtasidagi 
o‘zaro muloqot interfeysi nima deb ataladi? 
A.
Bilimlar bazasi 
B.
Mantiqiy xulosalash mexanizmi 
C.
Qoidalar 
D.
Intellektual interfeys 

---

178 
52.
Muayyan predmet sohasidagi masalalarni amaliy yechishga mo‘ljallangan 
intellektual tizimlar nima deb ataladi? 
A.
Ekspert tizimlar 
B.
Axborot tizimlari 
C.
Qoidalar majmuyi 
D.
Intellektual interfeys 
53.
Eng ko‘p tarqalgan ekspert tizimlari qaysi qatorda bexato berilgan? 
A.
CLIPS 
B.
MYCIN 
C.
IBM Watson 
D.
Barchasi ekspert tizimlardir 
54.
Ekspert tizimlarni yaratishda asosan qaysi soha vakillari ishtirok etishadi? 
A.
Ekspertlar 
B.
Dasturchilar 
C.
Bilimlar bo‘yicha muhandislar 
D.
Barchasi to‘g‘ri. 
55.
Ekspert tizimlarning boshqa an’anaviy dasturlardan ajralib turuvchi alohida 
belgilari asosan nimalarda ko‘rinadi? 
A.
Kompetentligi, ya’ni chuqur bilimga asoslanganligi bilan 
B.
Simvolik mushohadaga asoslanganligi bilan 
C.
Teran “fikrlay” olishi bilan 
D.
Barchasi to‘g‘ri. 
56.
Foydalanish uchun yaroqli axborot mahsulotini olish maqsadiga yo‘naltirilgan 
tizim nima deb yuritiladi? 
A.
Axborot tizimi 
B.
Espert tizim 
C.
Intellektual tizim 
D.
To‘g‘ri javob berilmagan. 
57.
Quyidagilardan qaysi biri axborot tizimining elementlarini tashkil etadi? 
A.
Axborot texnologiyalari 
B.
Axborot 
C.
Xodimlar 
D.
Barchasi to‘g‘ri. 

---

179 
58.
O‘z faoliyatini tashqi muhit ta’siri ostida avtomatik amalga oshiruvchi axborot 
tizimi nima deb ataladi? 
A.
Avtomatlashtirilgan axborot tizimi 
B.
Avtomatik axborot tizimi 
C.
Avtomatlashtirilgan korxona 
D.
Avtomatlashtirilgan ishchi o‘rni 
59.
Qaysi qatorda avtomatlashtirilgan axborot tizimlari (AAT)ning tiplari to‘g‘ri 
keltirilgan? 
A.
Bir tashkilotdagi bitta va bir nechta jarayonlarni qamrab oluvchi AAT 
B.
O‘zaro hamkor bir nechta tashkilotga daxldor bitta jarayonni amalga 
oshiruvchi AAT 
C.
Bir nechta tashkilotga daxldor bir nechta jarayonlarni amalga oshiruvchi AAT 
D.
Barchasi to‘g‘ri. 
60.
Avtomatlashtirilgan axborot tizimlarining qismlari qaysi javobda to‘g‘ri 
keltirilgan? 
A.
Ta’minlovchi 
B.
Funksional 
C.
Ta’minlovchi va funksional 
D.
To‘g‘ri javob berilmagan. 

---

180