Ma’ruza rejasi Noinersial sanoq tizimlari

TO‘G‘RI O‘ZGARTIRISH
TESKARI O‘ZGARTIRISH
y = y'	y' = y
z = z'	z' = z
K sanoq tizimidan K‘ sanoq tizimiga o‘tish	K' sanoq tizimidan K sanoq tizimiga o‘tish

Maxsus nisbiylik nazariyasida bir sanoq tizimidan ikkinchisiga o‘tishning Lorens almashtirishlari.

Bu ifodalarda

• Bu ifodalarda
• с = 3108 m/s – yorug‘likning vakuumdagi tezligi.

β << 1 yorug‘lik tezligidan juda kichik tezliklarda Lorens almashtirishlari Galiley almashtirishlariga o‘tadi:

• Galiley almashtirishlari o‘z qiymatlarini yorug‘lik tezligidan juda kichik tezliklarda saqlab qoladi.

Relyativistik mexanika harakat tenglamalari bir sanoq tizimidan ikkinchisiga o‘tishda o‘zgarmasdan qolgandagina yaratiladi.

Lorens almashtirishlari natijalari:

- birvaqtdalikning nisbiyligi;

- vaqt oraliklarining nisbiyligi;

- uzunlikning (masofaning) nisbiyligi;

- massaning nisbiyligi;

- tezliklarni almashtirish imkoniyati.

Birvaqtdalikning nisbiyligi

K' sanoq tizimida bir vaqtda (t'1 va t'2 vaqtlarda), lekin har xil joyda (x'1 va x'2) ikkita hodisa ro‘y berdi
К tizimda birinchi hodisaning sodir bo‘lgan vaqti:

К tizimda ikkinchi hodisaning sodir bo‘lgan vaqti:

bundan t2 > t1, chunki
x'2 > x'1.