Masalalar mashqlar to‘plami: Tanqidiy tafakkur usuli

Klaster – “axborotlarni yozish”. “Klaster” – inglizcha so‘z bo‘lib, g‘uncha, bog‘lam ma’nosini anglatadi. Axborotlar klasterlarga ajratish interfaol pedagogik strategiya bo‘lib, u ko‘p variantli fikrlashni, rag‘batlantirish uchun qo‘llash mumkin. Asosan, u yangi fikrlarni uyg‘otish va muayyan mavzu bo‘yicha ancha fikr yuritishga chorlaydi. Klaster tuzish ketma – ketligi quyidagicha:

• 
  sinf yozuv taxtasi o‘rtasiga katta qog‘oz varag‘iga asosiy so‘z yoki gapni yozing;
  
• 
  sizni fikringizcha bu mavzuga tegishli bo‘lgan so‘zlar yoki gaplarni yozing (“aqliy hujum”) o‘tkazing;
  
• 
  tushuncha va g‘oyalar to‘g‘risidagi o‘aro bog‘lanishni o‘rgating.
  
• 
  Eslagan variantlaringizning hammasini yozing.
  

Kubik. Bu metod ko‘rilayotgan masalani turli tomondan, qadamba – qadam, osondan qiyinga tomon yo‘nalishda tasavvur etish imkoniyatini beradi. Kubiuning har bir tomoni muayyan topshiriqni ifodalaydi:

• 
  Bu nima? Ko‘rayotgan narsani rangi, o‘lchamlari, shaklini tasavvur eting, eslang va yozma ravishda ta’riflang?
  
• 
  Taqqoslang: u nimaga o‘xshaydi, nimadan farq qiladi?.
  
• 
  Assotsiatsiya. Ta’surotingizni izohlang? U sizni nima to‘g‘risida o‘ylashga majbur qiladi? Xayolingizga nima keladi?.
  
• 
  Tahlil qiling. Bu nimadan va qanday yasalgan?, qanday qismlardan tuzilgan?, nimalardan tashkil topgan?
  
• 
  Qo‘llang. Bu nimaga yaraydi? Uni qaerda qo‘llash mumkin?
  
• 
  “ha” va “yo‘q” larni asoslang. Bunda ishonchli dalillar va asoslovchi fikrlarni ayting.
  

“Kubik” metodlarini qo‘llash bosqichlari.

• 
  Mavzu (tushuncha) e’lon qiladi.
  
• 
  Tinglovchilar (ta’lim oluvchilar) yakka tartibda ishlaydilar. Kubikning har bir tomoni uchun topshiriq berilib, 40 – 60 sekund vaqt ajratiladi
  
• 
  YAkka tartibda ish tugaganidan so‘ng, guruhlarda muhokama qilinadi.
  
• 
  “kubik”ni har bir mikro guruhdan bir vakil taqdimot qiladi.
  

“Kubik” metodi masala (topshiriq)ga turli tomondan yondashish malakalarini shakllantradi va ta’lim oluvchilarning tahlil, sintez va baholash intellektuallik darajalarida fikrlash qobiliyatini rivojlantiradi.