Masalan: Fosfor(III)xlorid pcl
Asosiy qism 2.1.TUZLAR GIDROLIZI HAQIDA TUSHUNCHA
Yüklə 57,52 Kb.
|
|
Asosiy qism 2.1.TUZLAR GIDROLIZI HAQIDA TUSHUNCHA
Suvning vodorod va gidroksil ionlariga dissosilanishi juda muhim hodisa – tuzlar gidroliziga sabab bo’ladi. Keng ma’noda olganda gidrolizlanish bu turli moddalar va suv orasida sodir bo’ladigan almashinib parchalanadigan reaksiyadir.Bunday ta’rif organik birikmalarning murakkab - efirlari yog’lar uglevodlar oqsillarning gidrolizlanishiga va noorganik moddalar-tuzlar ,karbidlar,galogenlar,metalmaslarning galogenidlari va boshqalarning gidrolizlanishiga ham taaluqlidir. Umuman, biror moddaga suv ta’sir ettirilganda, shu moddaning tarkibiy qismlari suvning tarkibiy qismlari bilan birikishiga olib boradigan har qanday reaksiya gidroliz deb ataladi.Agar erituvchi suvdan boshqa modda (spirt,benzol,atseton,ammiak…) bo’lsa,bunday reaksiyalar solvoliz deyiladi. Gidroliz so’zi yunoncha “gidro”-suv, “lizis”-parchalayman degan ma’noni bildiradi. Gidroliz reaksiyalarini quydagicha umumiy tenglama bilan ifodalash mumkin: Kat An +H2O↔Kat OH+H An Tuz+suv↔asos+kislota eritma kislotali yoki ishqoriy reaksiyaga ega bo’lib qoladi. Tuz ionlari bilan suv ionlari orasida bo’ladigan va odatda suvdagi vodorod va gidroksil ionlari konsentratsiyasining o’zgarishi bilan birga boradigan o’zaro ta’sirtuzlar gidrolizi deb ataladi. Gidrolizning asosiy molekulalariga qaraganda qiyinroq dissosialanishidan, CuCl2 gidrolizida birinchi navbatda ana shu ionlar hosil bo’ladi. Sodir bo’ladigan reaksiya quyidagi tenglama bilan ifodalanadi: CuCl2 + H2O ↔ CuOHCl +HCl Yoki ionli shaklda yozilsa, bunday bo’ladi: Cu + H2O ↔ CuOH- + H+ Bu reaksiya natijasida eritmada vodorod ionlari to’planganidan, kuchli kislota va kuchsiz asoslardan hosil bo’lgan tuzlarning eritmalari kislotali eritmaga ega bo’ladi. Agar kation va anion bir valentli bo’lsa, gidroliz natijasida asos va kislota hosil bo’ladi: NH4NO3 + H2O NH4OH + HNO3 NH4+ + H2O NH4OH + H+ Kation ko’p valentli anion bir valentli bo’lsa, gidroliz natijasida asosli tuz va kislota hosil bo’ladi: AlCl3 + H2O Al(OH)Cl2 + HCl Al2+ + H2O [AL(OH)]2+ + H+ Agar suv juda xam ko’p bo’lsa gidroliz davom etadi: Al(OH)Cl2 + H2O Al(OH)2Cl+ HCl [Al(OH)]2+ + H2O [AL(OH)2]+ + H+ Eritmada H+ ionlari yig’ilgani uchun gidroliz kuchsiz asos xosil bo’lguncha davom etmaydi. Kation bir valentli, anion ko’p valentli bo’lgan xolda gidroliz natijasida H+ ionivanordon tuz hosil bo’ladi: (NH4)2SO4 + H2O NH4HSO4 + NH4OH NH4+ H2O NH4OH + H+ Kation va anion ko’p valentli bo’lganda gidroliz natijasida asosli tuz va kislota hosil bo’ladi. Fe2(SO4)3 + 2H2O 2Fe(OH)SO4 + H2SO4 Fe3+ + 2H2O [Fe(OH)]2+ + 2H+ Yüklə 57,52 Kb. Dostları ilə paylaş:
|