Masalli folkloru 2

İsgəndərin nağılı

Deyir günnərin bir günüdü, İsgəndər şah o yer qalmadı ki, dərə, təpə gəzməsin. Getdi çıxdı dəryaya. Köçü saldı dər­yanın qırağında. Əmr verdi qoşuna, bu dəryadan gündə on ved­rə gətirib tökərsiz bura. Bular başladı, beş gün, üç gün. Xə­bər getdi balığların şahına. Bura köç gəlib tökülüb. Deyə­sən bu dəryanı qurudacaxlar.

Dedi:

– Nağayrır o?

Dedi:

– Gündə adama on vedrə, iyirmi vedrə su aparır tökür qıra­ğa.

Dedi:

– Deyin ki, nə istiyir.

Gəldilər xəbər verdilər ki balığlardan xəbər gəldi nə isti­yirsən?

Dedi:

– Badxaracın ver, verməsən, bu dəryanı qurudacam.

Şaha getdi əmir çatdı. Xəbər çatandan sonra balığların şahı başladı dedi ki, hə, İsgəndər dedi ki, mənə dərya lölün­dən, qızılından, gümüşündən, briliyantından ver mənə küllü miqdarda. Balıxlara əmr verildi, balığlar da düşdülər harda gümüş var, harda qızıl var, doludu dənə, gətirdilər, tökdülər fəh­lələr daşıdı, yığdı qızılı. Daşıyıb yığandan sonra bir il keç­di, getdi, az getdi, çox getdi ordan dəryadan köçün çəkdi. Çə­kəndən sonra yolun bi tərəfində bunu xəstəlik tutdu, ağrı tut­du. Həkim, təbib qalmadı, buna əlac eliyə bilmədilər.

Dedi:

– Mən ölürəm, gedirəm.

Mollalar qabağda, onun dalından bir dəstə qoşun, onun dalından bir dəstə atlı, onun qabağından bir dəstə həkim helə-helə beş dəstəyə bölünüb mənim nəşimi aparın anama. Mol­lay­nan qaytarmağ olsaydı mollaynan qaytarardım, həkimnən qaytarmağ olsaydı, həkimnən qaytarardım. Həmi gözü açığ qaldı, həmi əli qaldı çöldə.

Çox getdilər, az yol getdilər, getdilər çıxdılar vilayətə. Yolda mənim kimi qocaya rast gəlirlər.

Dedi:

– Nə işdi, nədi?

Dedi:

– İsgəndər şah ölüb, nə gözü yumulmur, nə əli yumul­mur.

Bu getdi bir az torpağ götürdü, tökdü gözünə, əllərinə. Əlini çəkdi, gözləri yumuldu.

Anasına vəsiyyət eləmişdi mənim yeməyimi, ehsanımı kefqom adamlara aparıb verərsən, harda kefqom var, yetim- yesirə yox. Aparıb elə adama verərsən ki, həddindən artıq adam­lar olsun. Üç gün bu meyidi qoydular qaldı. Ana deyir, yox, mən yemiyəcəm, mən özümü öldürəcəm. Gətdilər orda belə baca qoydular, usdən aşağı, arvadı da qoydular bacanın yanına. Arvad yatar orda İsgəndərin yanında. Arvad iki gün qaldı ac, üç gün, gördü yox, imkan yoxdu, ölürəm. Ora da çö­rək qoyublar düz bacanın ağzına, elə ayağını qoyub sinəsinin üstünə İsgəndərin, qoyub qalxanda çörəy götürməyə yanında qarçuxa.

Deyir:

– Sənin bura cıxmağa yerin yoxdu.

Düşürtdülər, çörəyini yedi.

İsgəndərin malından, dövlətindən yüklədi dəvəyə, dəvəynən düşdü diyarbadiyar, ay, burda kefqom kimdi, dərdi səri olmuyan kimdi, hey çox getdi, az getdi, bir gün getdi, iki gün getdi, üç gün getdi, gördü bi küləfrəngidə bir cavan oğ­lan­nan bir cavan qız. Qız çalır, oğlan oynuyur, oğlan çalır, qız oynuyur. Hər ikisi kefdədi.

Deyir həə, adə, saxlıyın, saxlıyır.

Deyir:

– Sənin dərdin-sərin yoxdu?

Deyir :

– Nə dərd-sər, görmürsən burda mən kefdəyəm.

Day xəbəri yox oyannan.

Dedi:

– Gələ, bala.

Dedi:

– Hə elə sənin gətirdiyini biz yiyəcüy.

Axşamçağı gün batırdı, batmırdı, hava qaralanda, hə­mən bu cavanın qara qulu varıydı, həmən gəlin, səhərdən bur­da şıllaxlıyan, qoşuldu qara qula getdi. Getdi o birsi otağa, bu qaldı bu otağda.

Dedi:

– Ana.

Dedi:

– Hə.

Dedi:

– Bu mənim əmim qızıdı, doğma əmi qızı, əmi oğluyuğ. Əhd eləmişik evlənəndə sən ölsən. mən arvad almıyım, mən öl­səm, sən ərə getmə.

Vaxt gəldi çatdı, sən gəldin ölüm halına, ölürsən, sən üs­tün­dən buracan qara çəkdilər. Sənin üstündən qara çəkən­dən sonra mən qaldım məcbur qarşısında, qaldım, getdim hə­kimə. Getdim, kişiliyimi yerinnən kəssirmişəm, hes sadım yox­du. Gündüz mənimdir, burda çalıb-oynamağa, gecə qara qulun. Kef onundur. Ana mənim dərdim budur. Dərtsiz adam mə­nəmsə, mənim də dərdim budu

Onu özü də adlandırırdılar rəhmətlik Allahşükür Gülnən samavar nağılını danışardı. Onun adını qoymuşdu Gülnən sa­mavar.