Masarykova univerzita

1. 2  Klara

Następną bohaterką, którą chciałabym przedstawić jest Klara Raptusiewiczówna, bratanica Cześnika. Jest ona drugoplanową postacią Zemsty Aleksandra Fredry. Klara jest młodziutką panienką, która posiada znaczny majątek. Wiadomo, że Klara jest piękną i inteligentną kobietą, patrzącą trzeźwo na świat. Kocha Wacława całym swoim młodym sercem i traktuje tę miłość bardzo poważnie. Jest jednak rozsądna, odważna i śmiała. Wykazuje się dużą rozwagą w tym, co robi. Pomimo młodego wieku i braku doświadczenia w tajemnicach miłosnych nie daje się Wacławowi łatwo zwieść.

„A, rozumiem! – Nie, Wacławie,
Gdzie mnie zechcesz, znajdziesz wszędzie
Zawsze twoją – prócz w niesławie.“⁶⁷

Klara z Wacławem w Zemście spotykają się codziennie w altanie i prowadzą długie dialogi, które świadczą o tym, że bohaterka jest osobą bardzo odpowiedzialną i mimo gorącego uczucia, którym darzy Wacława, nie poddaje się emocjom i nastrojom chwili. Wie, że istnieją pewne granice, których dziewczynie przekroczyć nie wolno. Zna zasady etyczne i ich nie łamie, zna swoją wartość i wie, że uczucie nie może jej przesłonić tych zasad. Uważa, że miłość nie polega na mówieniu pięknych słówek, ale ważne są czyny. Nie chce jednak, żeby Wacław decydował o jej losie, więc odrzuciła propozycję ucieczki z zamku z ukochanym, bo nie chce pokryć się hańbą. Klara obawia się opinii społecznej, w akcie pierwszym i scenie szóstej pyta Wacława, co pomyśleliby ludzie, bo przecież nie wszyscy wiedzieliby, ze w tajemnicy wzięli ślub:

„Któż to, powiedz, wiedzieć będzie,
Czyś poślubił wykradzioną… “⁶⁸

Panienka jednak, mimo swych licznych zalet jest naiwna. Jest dziewczyną zakochaną, jednak także zaślepioną tą miłością, bo można przypuszczać, że w przeciwnym razie dostrzegłaby, iż w kontaktach Wacława z Podstoliną jest coś nietypowego. Ale ona z młodzieńczą naiwnością kocha i wierzy. Nawet pewnie nie dopuszczała myśli, że Wacław może mieć jakąś miłosną przeszłość.

Klara ma także duże poczucie humoru, jest dowcipna i inteligentna, o czym świadczy perfekcyjnie prowadzona rozmowa, który oferuje jej swoje usługi i wyznaje miłość. Na jego miłosne zaloty odpowiada zdradliwie i wymaga od Papkina rzeczy prawie niemożliwych:

„Posłuszeństwa chcąc dać miarę
Milczeć trzeba sześć miesięcy.“⁶⁹

„Wytrwałości zaś dam wiarę,

Gdy o chlebie i o wodzie […]
Rok i dni sześć.“⁷⁰

„Jeśli nie chcesz mojej zguby,

Krrokodyla daj mi luby!“⁷¹

Klara jest sprytna i rezolutna. Stawia Papkinowi wiele warunków, a najbardziej wyszukany dla niego jest ten, kiedy dziewczyna chce dowodu miłości w postaci krokodyla, bo tylko ten, który spełni jej kaprys może zostać jej mężem. W każdym razie musiało jej być znane tchórzostwo Papkina, więc by zniechęcić natarczywego wielbiciela, wymyśla zadania ponad jego siły. Klara kpi sobie z niego, można by powiedzieć, że pozwala sobie na kokieteryjne zachowanie i niezobowiązujący flirt. Jednak nawet w stosunku do Papkina jest taktowna i stara się go nie obrazić.

Klarę cechuje duża kultura osobista, a przy tym niezaprzeczalna uroda i młodzieńczy temperament. Klara jest bohaterką, która budzi zaufanie i sympatię, bo mimo młodego wieku jest rozważna i kieruje się w życiu rozumem a nie emocjami, nad którymi umie zapanować. Bardzo serio traktuje uczucia do Wacława, a w rozmowach z nim zawsze wykazuje się taktem i rozwagą. Nieoczekiwany obrót sprawy, kiedy Cześnik chce ją połączyć siłą z Wacławem, doprowadza ją do zdziwienia, ale tym samym uszczęśliwia. W tym momencie okazuje się także, że Klara jest hojna i wielkoduszna. Postanowiła zapłacić Podstolinie sto tysięcy, chociaż powinien to zrobić Rejent. 

Tadeusz Boy-Żeleński opisał Klarę w swych Obrachunkach fredrowskich w ten sposób: „dziewczyna trzeźwa, sprytna, sarkastyczna nieco, przemawia głosem naturalności, rozsądku i uczucia.“⁷² Nie jednak jej zalety sprawiły, że dziewczyna mogła w końcu wyjść za Wacława. Była to decyzja Cześnika, a Klara była bezwolna. Ciekawe, jak by się skończyło, gdyby Cześnik postanowił w inny sposób zemścić się na sąsiadowi.