Мавзу 1: пeдaгoгикaнинг умумий асослари

Muammoli vaziyat – bu insonning yuz bergan hodisani, faktni, voqelik jarayonini qanday tushuntirishini bilmaydigan, unga ma’lum bo‘lgan hara-kat usullari bilan maqsadga erisha olmaydigan paytda vujudga keladigan intellektual qiynalishidir. Bu insonni yangi tushuntirish yo‘llari yoki harakat usullarini bilishga undaydi. Mummoli vaziyat ijodiy bilish faoliyatining qonuniyatidir. U fikrlashning boshlanishini shart qilib qo‘yadi, faol fikrlash muammolarni qo‘yish va hal qilish jarayonida namoyon bo‘ladi.
Muammoli savol. O‘quvchilarda intellektual qiyinchiliklar tug‘dira-digan savollargina muammoli sanaladi., chunki ularning javobi o‘quvchi-larning ilgarigi bilimlarida ham, o‘qituvchi tomonidan berilgan axborot-larda ham bo‘lmaydi. SHunday xususiyatlarga ega bo‘lgan savollarni pedagog-lar ilgari ham uchratganlar va ularni «mushkul savollar» deb ataganlar. Savol quyidagi holatda muammoli bo‘ladi: u ilgari o‘zlashtirilgan tushuncha va tasavvurlar bilan, ma’lum o‘kuv vaziyatida o‘zlashtirish zarur bo‘lgan tushuncha va tasavvurlar bilan mantiqiy bog‘langan bo‘lishi; o‘zida bilish qiyinchiligi hamda ma’lum va noma’lumning aniq chegarasi mavjud bo‘lishi; yangini ilgari ma’lum bo‘lgan bilimlar bilan taqqoslaganda mavjud zahira bilimga, ko‘nikma va malakaga qanoatlanmaslik hissini uyg‘otish.
Muloqot –ta’lim oluvchi psixologik va ijtimoiy rivojining muhim omillaridan biri bo‘lib, birgalikdagi faoliyatda umumiy natijalarga erishish, shaxslararo munosabatlarni yo‘lga qo‘yish va qo‘llab-quvvatlash maqsadida ikki yoki undan ortiq kishilarning o‘zaro harakati. Muloqot motivlari ta’lim oluvchining asosiy ehtiyojlari bilan tig‘iz bog‘langan bo‘lib, ana shu asosdan kelib chiqib ularni uch muhim kategoriyasini ajratib ko‘rsatish mumkin: bilish, ishbilarmonlik, shaxsiy.
Mulьtimedia - bu informatikaning dasturiy va texnikaviy vositalari asosida audio, video, matn, grafika va animatsiya (ob’ektlarni fazodagi harakati) effektlari asosida o‘quv materialini o‘quvchilarga etkazib berishning mujassamlashgan holdagi ko‘rinishi.
Mustaqil ish – o‘qituvchining topshirig‘i va uning rahbarligida o‘quv vazifasini hal etadigan ta’limni tashkil etish shakli. Mustaqil ish bu qo‘yilgan maqsad bilan bog‘liqlikda o‘quvchilarning aniq faoliyatini tashkil etish va amalga oshirishdir. O‘quvchilarning mustaqil ishlari ularning yuqori darajadagi faollik, ijodiylik, mustaqil tahlil, tashabbuskorlikka asoslangan faoliyatlaridir.
Oliy ta’lim o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi negiziga asoslanib, ikki bosqich (bakalavriyat hamda magistratura)da tashkil etilib, mutaxassisliklar yo‘nalishlari bo‘yicha xalq xo‘jaligining turli sohalariga oliy ma’lumotli mutaxassislarni tayyorlaydi. Oliy ta’lim muassasalariga talabalar qabul qilish davlat grantlari negizida va pullik-shartnomaviy asosda amalga oshiriladi.
Ong – psixik faoliyatning oliy shakli. Ong biologik va itjtimoiy taraqqiyot mahsulidir. Ong insonning fikr va hislari, sezgilari, tasavvurlari irodasi va qarashlaridan tashkil topadi.
Pedagogika – (yunoncha, payne - bola, agagien – etaklamoq) – ta’lim-tarbiya haqidagi ta’limot, tarbiyalash san’ati. Pedagogika ta’lim-tarbiyaning maqsad va vazifalari, ularning mazmuni, metodlari hamda tashkil etish shakllari haqida ma’lumot beruvchi fan.