Мавзу 1: пeдaгoгикaнинг умумий асослари

Sportchining huquqiy tarbiyasi quyidagilardan iborat:
-qonun va qonunchilikka hurmat bilan qarash, ularning jamiyatning eng katta yutug‘i, inson axloqining me’yori va himoyachisi sifatida qarash;
-kundalik hayotda, hoxish iroda va talablarda o‘zini doimo huquq chegarasida ushlash;
-o‘zining maqsadi, muammolari, talablarini hal qilishda faqat huquqiy usullarni qo‘llashga intilish;
-qonun himoyachilariga yordamga intilish;
-ishda, o‘qishda, yashash joyida qonun – qoidalarga rioya qilinishini qo‘llab-quvvatlash, oila a’zolari va boshqalarni qonunbuzarchiligiga yo‘l qo‘ymaslik.
Sportchining huquqiy ta’limi quyidagilardan iborat:
-kundalik hayotda, ishda va oilada eng zarur bo‘lgan qoidalarni bilish;
-hayotda va ish faoliyatida uchraydigan muammolarni qonuniy hal qilish;
-o‘z huquqlarini va manfaatlarini qonuniy himoya qilish qoidalarini bilish;
-o‘z shaxsiy xavfsizligini, zarur mudofaa chegarasida, qonuniy himoya qilish;
Qonunbuzarlikning asosiy sabablari quyidagilar iborat:
-jamiyat va shaxs o‘rtasidagi ziddiyatlar(maishiy ahvolining og‘irligi);
-oilaviy tarbiyadagi kamchiliklar (oila notinchligi);
-insonning shaxsiy sifatlari (hamda kattalar tomonidan janjal uyushtirilishi);
-o‘quv maskanlaridagi tarbiyaviy xatolar (huquqiy bilimlarning yetishmasligi)
Ko‘pincha kichik qoidabuzarliklar, o‘g‘riliklar, uydan qochishlar va hokozolar yuzaga chiqmay, jazolanmay qoladi. Bunday, bu tarafdan kichik ko‘ringan hodisalar o‘spirin yoshlarda beayblik hissini shakllantiradi.
Trener sportchilarni (tarbiyalanuvchilarni, o‘quvchilarni) huquqiy madaniyati va xulqini shakllantirishida, ijtimoiy pedagogika ta’sirini yuqori yetuk darajaga ko‘tarishi muhim ahamiyatga egadir. Faqat shu, juda muhim va keng qamrovli ish, huquqiy jamiyatga olib boradigan yagona yo‘ldir. Bu barcha davlat va jamoat tashkilotlari, tabiiyki, eng avvalo, uzluksiz ta’lim tizimi muassasalari faoliyati mazmunini tubdan qaytadan ko‘rib chiqishni taqozo etadigan murakkab jarayondir. Ijtimoiy amaliyot, jamoatchilik tarbiyasi, ta’lim va tarbiyaning aniq maqsadga qaratilganligi erkin shaxsni shakllantirishning asosini tashkil etadi.
Jamiyatning pedagogik va huquqiy tizimi doirasida, sportchilar (tarbiyalanuvchilar, o‘quvchilar) orasida maxsus huquqiy pedagogik faoliyatni rivojlantirish taqozo etiladi, bunga quyidagilar kiradi:
-huquqiy ma’rifat – ta’lim tizimida huquqiy bilimlarni o‘rgatish;
-huquqiy tarbiya – sportchida qonun qoidalarga rioya qiladigan shaxsni shakllantirish;
Shunday qilib, jismoniy tarbiya va sport tizimi faoliyatini rivojlantirish uchun, barcha boshqaruv muassasalari sog‘lom avlodni o‘qitish va tarbiyalash sohasida yagona davlat siyosatini qo‘llab-quvvatlashlari dolzarb deb qayd etilgan yuqoridagi masalalarni o‘z vaqtida va ijodiy hal etishlari barcha o‘quv yurtlarining ish saviyasi hozirgi zamon talablariga muvofiq amalga oshirilishini ta’minlashlari kerak.