1. Lentikulyar (yasmiksimon) papulali sifilid.
Ikkilamchi sifilidlar ichida eng kup uchraydigan formasi bulib, asosan
yasmik razmeridagi tugunchalardan iborat. Tuguncha asosan tugri yumalok
shaklda bulib, chegaralari anik, yarimsharsimon formada, kattik elastik
konsistentsiyali, razmeri yasmikdan to nuxotgacha (0,8-0,5 sm diametri).
Tugunchalar atrofga karab kattalashmaydi, bir-biri bilan kushilmaydi, shuning
uchun xammasining razmeri bir xil buladi. Tugunchalar rangi boshida pushti-kizil,
keyinchalik esa tuk kizil-gilos rangida buladi. Papulani ustki kismi sillik, yaltirok.
Papulalar ustki kismida teri uzgarmagan buladi, fakat papulalar surilayotgan
paytida, ustki kismidagi teri kucha boshlaydi. Pust tashlash oldin markazdan
boshlanib, keyin atrofga karab tarkaydi ("Biyetta yokachasi"). Keyingi vaktlarda
terining kuchishi, xuddi parapsoriazdagi kabi "oblatkasimon" bulayapti. Bu ba'zan
diagnoz kuyishni kiyinlashtiradi. Papulalar asosan kasalni bezovta kilmaydi, lekin
papula markaziga zond bilan bosilsa ukattik ogrik sezadi – Yadasson simptomi.
8
Lentikulyar papulalar kupincha, rozeola bilan birgalikda uchraydi. 4-8
xaftadan keyin uz-uzidan asta-sekin surilib ketib, urnida jigar rangli pigmentli dog
koladi. Keyinchalik dog xam yukolib ketadi.
Ba'zan kasalga zaxmning yashirin davrida yoki birlamchi zaxmning boshlanishida,
yangidan zaxm yuksa (superinfektsiya) kattik shankr atrofida mayda regionar
lentikulyar papulalar toshadi. Bu papulalar ikkilamchi zaxm elementlaridan ancha
avval toshadi, shuning uchun bunday kasallarni kuprok davolash kerak.
Lentikulyar sifilidning kuyidagi formalari bor:
a) Seboreyali papulali sifiolid – bu formada asosan elementlar bezlari
rivojlangan joylarda joylashadi. Peshonaning soch bilan chegaradosh kismida ( ),
burun-lab, burun-yuz burmalarida, boshning sochli kismida kuprok uchraydi.
Papulalar usti sillik bulmay gadir-budir sargish – rangdagi pustlog bilan
koplangan. (venera boshi)
b) Psoriazsimon sifilid – lentikulyar papulalar ustki kismida okish, kup
mikdordagi kepaklashish paydo buladi. Bu papula psoriaz papulasini eslatadi.
Diagnoz kuyishda shunga e'tibor berish kerakki, psoriaz papulasi atrofida,
kizgish rangidagi xalka buladi.
2) Miliar papulyoz sifilid – bu papula juda kam uchraydigan formasi bulib,
asosan korinda, kukrakda va yelkada joylashadi. Mayda-mayda tugunchalar
tugnogich boshidek keladigan papulalar, rangi kungir-kizil bklib, yarimsharsimon
yoki konus shaklida buladi.
Miliar papulalar soch follikulalari ogzi atrofida joylashadi, xamda zaxmdan
tashkari sil kasali bilan ogrigan bemorlarda uchraydi. Ba'zan ayrim usmalar bulib,
panja bilan silaganda "kirgich" simptomi musbat buladi. Miliar papula toshganda
kasallarda istima chikishi mumkin.
9
Boshka sifilidlardan fark kilib miliar papula zaxmga karshi ishlatiladigan
dorilar ta'sirida juda sekin suriladi. Surilganda urnida kichkina atrofik tirtik koladi,
keyinchalik sekin-asta bilinmay ketadi.
Miliar papulani sil kasalidagi lixenoidpapula bilan ajrata bilish kerak sil
kasalida papula kupincha yosh bolalarda bulib, sargish, yumshok buladi.
Kasallarda upkada sil kasalligi aniklanadi, serologik reaktsiyalar manfiy buladi.
3) (Nummulyar) papulali sifilid
Asosan ikkilamchi retsidiv zaxmda uchrab, asosan lentikulyar papula bilan
birga uchraydi, lekin undan uzining kattaligi, (15-20 tiyinlik tangadek), xamda
infiltratning kupligi bilan fark kiladi. Papulalar oz mikdorda bulib, gruppa-gruppa
joylashadi, rangi kungir-kizil buladi. Ba'zan nummulyar papula, lentikulyar papula
bilan birga joylashib xar-xil shakl tashkl kiladi:
a) urtada katta nummulyar papula, atrofida xar tomonda mayda lentikulyar
papula xuddi bomba portlagandagi chukurchani eslatadi, - buni Korumbiformnыy
papulali sifilid deyiladi.
b) Urtada katta nummulyar papula, atrofida bir xil masofada joylashgan
lentikulyar papula – buni kokardsimon papulali sifilid deyiladi.
4) Tovon va kaftdagi papulez sifilid
Tovon va kaftda joylashgan papulez sifilidlar, kupincha aloxida joylashadi,
ba'zan ikkilamchi retsidiv sifilisa tuplanib xar-xil shakllar xosil kiladi.
Kuyidagi formalar ma'lum:
a) chechevitsesimon tip – kaft va tovonda yassi sargish-kizil rangdagi
mashdel keladigan, atrofi yalliglanmagan tugunchalar paydo buladi. Ustki kismi
kattik pustlog bilan koplangan bulib, ushlaganda ostida kattik infiltratsiya buladi.
10
b) xalkasimon tip – asosan 3-4 yildan keyin ikkilamchi retsidiv zaxmda
uchraydi. Bunda papulalar tuplanib xar-xil shakllar – xalka, uchburchak xosil
kiladi.
v) shoxsimon tip - baxan kaft va tovonlarda 1-2 ta papula xosil bulib
ularning ustki kismi kattik kalin shoxsimon kavat bilan yopiladi. Xosil bulgan
element mozol yoki sungalni eslatadi.
g) Keng tip – doimiy travma natijasida aloxida joylashgan papulalar
birlashib katta blyashka xosil kiladi.
Blyashka diametri 3-5 sm notugri shaklda, ustki kismi shoxsimon kavat
bilan koplangan buladi.
5) Suv chikadigan yoki nam papulali sifilid – Agar lentikulyar papulalar
kup-turmaydigan, ishkalanadigan joylarda (jinsiy organlar, chov, kulok osti, orka
peshov atrofi, panjalar orasi, kukrak bezi osti) asta-sekin uzgaradi. Papulalar yuzasi
shilinib eroziya xosil buladi (eroziv papula), keyinchalik eroziya yuzasidan suv
chikadi (suv chikadigan papula). Agar eroziv papula yuzasiga ikkilamchi
infektsiya kushilsa (shillik kavatda joylashganda) eroziya yaraga aylanishi mumkin
(yarali – papula).
Kup ishkalanish natijasida papulyar yuzasida usimtalar paydo buladi,
papulalar kattalashadi va vegetativ, gipertrefik papulalar xosil kiladi, ba'zan serbar
(щirokaya) kondilomaga aylanadi. Serbar kondilomalar – yirik papulalar bulib, bir-
biri bilan kushilib, teridan kutarilib turadi, zich konsistentsiyaga ega bulib, serbar
asosida turadi, yuzi eroziyalangan buladi.
Papulali sifilidni differentsial diagnostikasi
Papulali sifilidni kuyidagi kasalliklar bilan ajrata bilish kerak:
1)
Kizil yassi temiratki – bu kasalda papulalar shaklidva bulib, uziga xos tarzda
muncha uxshash yaltirab turadi. Papulalar yuzasining urtasida kindiksimon
11
chukurchasi bor. Papulalar ustki yog bilan surtganda setkasimon rasm kurinadi
(Unikem setkasi). Kasallik kichishish bilan kechib, kashlab tarkalgan joylarga
yangi papulalar chikadi (kebner simptomi).
2)
Parapsoriaz – bu kasallikda mayda pushti kizil rangdagi, yumshok papulalar
paydo bulib, ustida oblatkasimon kepaklashish bor. Parapsoriaz elementlari ogiz
bushligi shillik kavatiga toshmaydi. Xozirgi vaktda parapsoriazli zaxmdan ajratish
kiyin, shuning uchun yaxshisi kasalni bilish uchun yetkazib sirimiga tekshirish
kerak.
3)
Psoriaz – bu kasallikda papulalar chekka tomonlarga karab kattalashadi, bir-
biri bilan kushilib katta blyashkalar xosil kiladi. Papulalar atrofida kizil
yalliglanish bor, ustki kismida esa kumush rang-okish pustlog bor.
Papulalar ustini tirnaganda uchta fenomen steorinli dog, psoriatik plenka,
nuktali konash buladi. Elementlar atrofida infiltrat yuk, poliadenit bulmaydi va
boshka belgilar bilan zaxmdayen fark kiladi.
4) Yolgonsifilitik papula – ayollar jinsiy labning kirgoklarida moshdek, kattik,
yumalok teri tubidan kutarilib turuvchi papulalar xosil buladi. Luarning yuza
kismi, kuruk, yaltirok bulib xech kachon eroziya xosil kilmaydi. Papula atrofida
xech kachon yalliglanish bulmaydi.
Kurinishida sifilitik papulani eslatadi, shuningdek uchun kasal bolnitsaga
yotkizilib, ok spiroxetaga analiz olinib, serroreaktsiya tekshiriladi.
5) Vegetativ pursildok. Bu kasallikni vegetativ papula bilan ajrata bilish kerak.
Pursildok uchun kasalning umumiy axvolining ogirligi, eroziyaning yumshokligi,
terining boshka joylarida pufakchalar bulishi, Nikolskiy simptomining chakirilishi
xarakterilidir. Shular bilan ikkilamchi zaxmdan fark kiladi.
6) Gemorroy – gemorroyidal venalarning varikoz kengayishi, kupincha serbar
kandilomaga uxshab ketadi. Lekin gemorroy uchun ogrik, konash, tugunlarning
yumshokligi, uzok vakt davom etishi xarakterilidir.
12
7) Ostrokonechnaya kondiloma – serbar kondilomadan uzining ingichka
"oyokcha" turishi bilan fark kiladi.
Bu kasallik virus etiologiyali bulib, jinsiy olatlarda joylashganja kup mikdorda
buladi, pintsent bilan bir-biridan ajratish juda oson.
Yukoridagi kasalliklar bilan ikkilamchi zaxmni differentsatsiya kilar ekanmiz
xamma xolatlarda xam asosiy rolni laboratoriya uynaydi. Ikkilamchi zaxm
elementlardan ok spiroxeta topish, serologik vasserman reaktsiyasining musbat
bulishi masalani xal kiladi.
Dostları ilə paylaş: |