turli tomonli uchburchak deb ataladi. Ikkita tomoni uzunliklari bo'yicha teng bo'lgan uchburchak teng yonli uchburchak deb ataladi. Tomonlari uzunliklari bo'yicha o'zaro teng bo'lgan uchburchak teng tomonli uchburchak deb ataladi
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash.186- masala. Yechilishi:
Nechta yashik qoldi? 5 + 2 = 7.
Nechta yashik mix ishlatilgan? 10 — 7 = 3.
Bitta yashikda qancha mix bo'lgan? 60:3 = 20 (kg).
187- misol topshiriqlarini doskada va daftarda yechgan ma'qul.
3 1 2
120+ 180 : 2 • 5 = 570
3 2 1
120+ 180 : (2 • 5) = 138
1 2 3
(120+ 180) : 2 x 5 =750
Shu misollar asosida o'quvchilarga misollar yechishda amallaming bajarilish tartibini to'g'ri aniqlash qanchalik muhim ekanligini ko'rsatish kerak.
V. Baholash. Darsdagi faolligiga qarab o'quvchilar baholanadi.
VI. Uyga vazifa berish. 188-189-misol va masala.
MRO`TIBO`________________
Sana
Mavzu: Qo`shish va ayirishning yozma usullari.
Darsning maqsadlari
Ta'limiy :Qo`shish va ayirishning yozma usullari bilan tanishtirish. Bir nechta sonlarni qo'shishda qo`shiluvchilarni guruhlash (qo'shishning guruhlash xossasi) \usullarini tanishtirish.
Tarbiyaviy: Insoniy sifatlarni tarbiyalash.
Rivojlantiruvchi: Matematik boshqotirma ustida fikr-mulohaza yuritishga jalb qilish orqali mantiqiy fikrlash ko'nikmalarini shakllantirish.
Metod: Suhbat, kartochkalar bilan ishlash, mustaqil ish.
Jihoz: Darslik, tarqatma materiallar, mavzuga doir plakatlar.
Darsning borishi.
Dars elementlari
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
V
|
VI
|
Davomiyligi
|
3
|
7
|
14
|
15
|
5
|
1
|
I.Tashkiliy qism
O'quvchilar davomati aniqlanadi. Sinfning darsga tayyorligi tekshiriladi.
II.Uy vazifasini tekshirish. Daftarlari ko`rib chiqiladi.Aytilgan o`quvchilar misollarni o`qib beradilar.Daftarlar almashtiriladi.
III. Yangi mavzu bayoni. Dastlab bolalar bilan qo'shish va ayirish amallarining ma'nosini ko'rib chiqamiz. So'ngra doskada 13+16 + 47 + 50 + 24, 120 + 100 + 280 + 400 kabilarga o`xshash ilodalarni yozaman va bolalarga natijani, avval sonlarni yozish tartibida qo'shib topishni, keyin esa qo'shiluvchilarning o`rinlarini almashtirib topishni taklif etaman. Natijalarni taqqoslab ko'rib bolalar qo'shishning o'rin almashtirish xossasi istalgan sondagi qo'shiluvchilar uchun o'rinli ekanligiga ishonch hosil qiladilar. Shundan so'ng har bir ifodaning qiymatini hisoblashning eng qulay usulini tanlab olish mumkin. Bu xossadan o'quvchilar bunday mashqni bajarishda foydalanadilar:
(23 + 4) + 6 + 7 + 50 23 + 4 + (6 + 7) + 50
23+(4 + 6) + 7 + 50 (23+ 7)+ (4+ 6)+ 50
Shundan so'ng beshta sonni qo'shish qanday bajarilganligini ko'rib chiqishni va tushuntirib berishni taklif etaman. (Birinchi satrda sonlar o'zlari yozilgan tartibda qo'shiladi. So'ngra bu sonlar turlicha qilib guruhlanadi, oxirgi holda ular eng qulay tarzda guruhlanadi. Hamma hollarda ham qo'shish natijasi bir xil - 90 bo'ladi.)
Bolalar (190- mashq) xulosani va mos misollarni o'qiydilar, qulay hisoblash usulini izlab topadilar.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash.193- masala o'qilganidan so'ng uni mustaqil yechishni taklif etish mumkin. 194-masala og'zaki yechiladi.
V. Baholash. Darsdagi faolligiga qarab o'quvchilar baholanadi.
VI. Uyga vazifa berish. 195-196-misol va masala.
MRO`TIBO`________________
Sana
Mavzu: Misollarni ustun shaklida yechish
Darsning maqsadlari
Ta'limiy: Misollarni ustun shaklida yechishni o`rgatish. . Istalgan ko 'p xonali sonlarni yozma qo '-shish va ayirish bilan tanishtirish.
Tarbiyaviy: mehnatsevarlik ruhida tarbiyalash.
Rivojlantiruvchi: Matematik boshqotirma ustida fikr-mulohaza yuritishga jalb qilish orqali mantiqiy fikrlash ko'nikmalarini shakllantirish.
Metod: Suhbat, kartochkalar bilan ishlash, mustaqil ish.
Jihoz: Darslik, tarqatma materiallar, mavzuga doir plakatlar.
Darsning borishi.
Dars elementlari
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
V
|
VI
|
Davomiyligi
|
3
|
7
|
14
|
15
|
5
|
1
|
I.Tashkiliy qism
O'quvchilar davomati aniqlanadi. Sinfning darsga tayyorligi tekshiriladi.
II.Uy vazifasini tekshirish. Daftarlari ko`rib chiqiladi.Aytilgan o`quvchilar misollarni o`qib beradilar.Daftarlar almashtiriladi.
III. Yangi mavzu bayoni. 197- mashqlardagi misollar doskada va o'quvchilar daftarlarida batafsil tushuntirish bilan yechiladi.Bunday tushuntiriladi.
Birliklarni qo'shaman ... Birliklarni ayiraman …
O'nliklarni qo'shaman ... O'nliklarni ayiraman …
Yuzliklarni qo'shaman ... Yuzliklarni ayiraman …
Mingliklarni qo'shaman… M ingliklarni ayiraman …
198-misolYechishni ustun shaklida yozib, amallarni bajaring:
394 056 + 108 712 740 315 - 526 47l
656 112 + 274 578 504 102 - 271 354
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash. 199- masala yechilganidan so'ng (og'zaki) bolalar shunday savol o'ylab topadilarki, bu savolda masala ikki amal bilan yechilsin. Ular darhol bunday savolni qo'yishlari mumkin: «Tumanda va shaharda hammasi bo'lib nechta kutubxona bor?»
Bu masala matematik nuqtayi nazardan yechimga ega, albatta, lekin mazkur holda savolni bunday qo'yish maqsadga muvofiqdir: «Shaharda tumandagidan nechta ko'p kutubxona bor?»
200- masalani yaxshisi tushuntirish bilan yechish kerak:
8 • 2 = 16 (joy) — ikkinchi qatorda,
16 + 2 = 18 (joy) — uchinchi qatorda.
Javob: 18 joy.
201- misollarni bolalar mustaqil yechishadi va ishlarini o`zaro tekshirishadi.
(528+642)-(743-587)=1014 (500-720:8)-844:4=199
V. Baholash. Darsdagi faolligiga qarab o'quvchilar baholanadi.
VI. Uyga vazifa berish. 202-203-misol va masala.
MRO`TIBO`________________
Sana
Mavzu: 3-nazorat ishi.
Darsning maqsadlari
Ta'limiy:O`quvchilar bilimini aniqlash.
Tarbiyaviy: O`z bilimiga ishonchni tarbiyalash.
Rivojlantiruvchi: O`quvchilarning BKM larini shakllantirish.
Metod: Suhbat, tushuntirish, mustaqil ish.
Jihoz: Nazorat ishi.
Darsning borishi.
Dars elementlari
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
V
|
VI
|
Davomiyligi
|
3
|
7
|
14
|
15
|
5
|
1
|
I.Tashkiliy qism
O'quvchilar davomati aniqlanadi. Sinfning darsga tayyorligi tekshiriladi.
Nazorat ishi daftarlari tarqatiladi.
II.Nazorat ishi bayoni.
I qator II qator.
1.Ifodalarning qiymatini hisoblang.
74-50+16-11 88+12-45+10
56:7x2:4 64:8:4x9
40-5x5+12 90-27:9x3
2.Masalani yeching.
3 ta bir xil tugmacha uchun 120 so`m 4 ta bir xil tugmacha uchun 160 so`m
to`landi. 100 ta shunday tugmacha to`landi. 100 ta shunday tugmacha
uchun necha so`m to`lanadi? uchun necha so`m to`lanadi?
3.Bo`sh kataklar o`rniga mos son qo`ying.
7 dm = □ sm 60 dm = □ m
90 sm = □ dm 3 m = □ sm
2 m = □ dm 50 dm = □ sm
III.O`quvchilar mustaqil yechadilar.
IV. Baholash. Daftarlar yeg`ib olinadi.
V. Uyga vazifa berish. Takrorlash
MRO`TIBO`________________
Sana
Mavzu: Xatolar ustida ishlash.
Darsning maqsadlari
Ta'limiy:Xatoliklarga yo`l qo`ygan misollarni qayta ishlash.
Tarbiyaviy: Sinchkovlikni tarbiyalash
Rivojlantiruvchi: bilim ko'nikma va malakalarini shakllantirish.
Metod: Suhbat, kartochkalar bilan ishlash, mustaqil ish.
Jihoz: Darslik, tarqatma materiallar.
Darsning borishi.
Dars elementlari
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
V
|
VI
|
Davomiyligi
|
3
|
7
|
14
|
15
|
5
|
1
|
I.Tashkiliy qism
O'quvchilar davomati aniqlanadi. Sinfning darsga tayyorligi tekshiriladi.
Nazorat ishi daftarlari tarqatiladi.
II.Nazorat ishi ballari e`lon qilinadi.Misollarni ishlashda xatoliklarga yo`l qo`ygan o`quvchilar qaytadan ishlashadi.
I qator II qator.
1.Ifodalarning qiymatini hisoblang.
74-50+16-11=29 88+12-45+10 = 65
56:7x2:4 = 4 64:8:4x9 = 18
40-5x5+12 = 27 90-27:9x3= 63
2.Masalani yeching.
3 ta bir xil tugmacha uchun 120 so`m 4 ta bir xil tugmacha uchun 160 so`m
to`landi. 100 ta shunday tugmacha to`landi. 100 ta shunday tugmacha
uchun necha so`m to`lanadi? uchun necha so`m to`lanadi?
3ta tugmacha-120so`m 4ta tugmacha- 160 so`m
100 ta tugmacha-? so`m 100 ta tugmacha-? so`m
Yechish: Yechish:
120:3=40 160:4=40
100x40=4000 100x40=4000
Javob:4000so`m to`landi. Javob:4000so`m to`landi.
3.Bo`sh kataklar o`rniga mos son qo`ying.
7 dm = 70 sm 60 dm = 6 m
90 sm = 9 dm 3 m = 600 sm
2 m = 20 dm 5 m = 50 dm
III.O`quvchilar mustaqil yechadilar.
IV. Baholash. Daftarlar yeg`ib olinadi.
V. Uyga vazifa berish. Takrorlash
MRO`TIBO`________________
Sana
Mavzu: Misollarni ustun shaklida yechish.
Darsning maqsadlari
Ta'limiy: Misollarni ustun shaklida yechishga o`rgatish. ko'p xonali sonlarni yozma qo'shish va ayirish malakalarini shakllantirish bo'yicha ishni davom ettirish.
Tarbiyaviy:Insoniy sifatlarni tarbiyalash.
Rivojlantiruvchi: Matematik boshqotirma ustida fikr-mulohaza yuritishga jalb qilish orqali mantiqiy fikrlash ko'nikmalarini shakllantirish.
Metod: Suhbat, kartochkalar bilan ishlash, mustaqil ish.
Jihoz: Darslik, tarqatma materiallar, mavzuga doir plakatlar.
Darsning borishi.
Dars elementlari
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
V
|
VI
|
Davomiyligi
|
3
|
7
|
14
|
15
|
5
|
1
|
I.Tashkiliy qism
O'quvchilar davomati aniqlanadi. Sinfning darsga tayyorligi tekshiriladi.
II.Uy vazifasini tekshirish. Daftarlari ko`rib chiqiladi.Aytilgan o`quvchilar misollarni o`qib beradilar.Daftarlar almashtiriladi.
III. Yangi mavzu bayoni. Doskada bir nechta misollarni vozaman (60-40; 59-20; 83-53). Bolalar har bir misolni og'zaki yechadilar va bunday xulosaga keladilar: 60 dan 40 ni ayirish degani — bu shunday sonni topish kerakki, uni 40 ga qo'shilganda 60 hosil bo'lsin. Shu yerning o'zida kamayuvchini ayriluvchi va ayirmaning yig'indisi sifatida qarash nuimkinligi ta'kidlanadi.
Bir o'quvchi doskada, qolgan o'quvchilar daftarlarida qo`shish va ayirishga doir misollar juftini yechadilar (sonlar jufti bir xil)
+53128 -53128
16815 va 16815
69943 36313
Shu yerning o'zida amallar to'g'ri bajarilganligi (qo'shishni ayirish bilan, ayirishni qo'shish bilan) tekshiriladi:
-69943 +16815
53128 va 36313
16815 53128
O'quvchilar 204, 205- mashqlardan ikkitadan misolni mustaqil yechadilar va tekshiradilar. 206- masala o'qilganidan keyin bolalar unga savolni shunday qo'yadilarki, u ikki amal bilan yechilsin; masalani yaxshisi qisqacha yozish kerak:
Ertalab - 28 480 ta g'isht
Kechqurun — ?, 10 725 ta ko'p g'isht
Masalaning yechilishini bolalar mustaqil yozadilar va o'zaro tekshiradilar.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash.207(l)-mashq. O'quvchilar uchburchaklarni
(1, 6, 8,10), to'g'ri to'rtburchaklarni (3, 4, 5, 9) aytadilar.
207 (2)- mashq. Koptok shar shaklida, piramida konus shaklida, stakan silindr shaklida, chamadon to'g'ri to'rtburchakli parallelepiped shaklida.
V. Baholash. Darsdagi faolligiga qarab o'quvchilar baholanadi.
VI. Uyga vazifa berish. 208-209-misol va masala.MRO`TIBO`________________
Sana
Mavzu: Sonlarni ustun usulida qo`shish.
Darsning maqsadlari
Ta'limiy: Sonlarni ustun usulida qo`shishni o`rgatish. o'quvchilarni bir necha qo'shiluvchilarning yig'indisini topishning ikki usuli bilan tanishtirish; vaqt birliklari jadvalini takrorlash (min, s, sutka).
Tarbiyaviy: Olgan bilimlarini qo`llay olishga o`rgatish.
Rivojlantiruvchi: Matematik boshqotirma ustida fikr-mulohaza yuritishga jalb qilish orqali mantiqiy fikrlash ko'nikmalarini shakllantirish.
Metod: Suhbat, kartochkalar bilan ishlash, mustaqil ish.
Jihoz: Darslik, tarqatma materiallar, mavzuga doir plakatlar.
Darsning borishi.
Dars elementlari
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
V
|
VI
|
Davomiyligi
|
3
|
7
|
14
|
15
|
5
|
1
|
I.Tashkiliy qism
O'quvchilar davomati aniqlanadi. Sinfning darsga tayyorligi tekshiriladi.
II.Uy vazifasini tekshirish. Daftarlari ko`rib chiqiladi.Aytilgan o`quvchilar misollarni o`qib beradilar.Daftarlar almashtiriladi.
III. Yangi mavzu bayoni. Masalan,
2317 + 32109+183 + 1191
misolida bir necha sonlarni qo'shish usulini tushuntirib beraman: qo'shiluvchilarni bir-birining tagiga yozib, xonalar bo'yicha qo 'shiladi.
210- mashqdagi sonlarni qo'shish usullarini o'quvchilar og'zaki tushuntiradilar;
211-mashq doskada va daftarlarda ba-jariladi.
212-masalaning savollariga javob berishda bolalar quyidagilarni aniqlaydilar:
200 • 7 — bu amal bo'yicha qoshiqlar qiymatini aniqlash mumkin;
150 • 10 — sanchqilar qancha turishini bilamiz:
10-7 — sanchqilardan qancha ko'p sotib olingan;
200-150 — qoshiq sanchqidan qancha qimmat (sanchqi qoshiqdan qancha arzon);
200 • 7+ 150 • 10 — hamma xarid uchun qancha to'langan;
150•10 - 200 • 7 — sanchqilar uchun qancha ko'p to'langan (qoshiqlar uchun qancha kam to'langan).
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash
Vaqt birliklari jadvali (213 (1))- mashq takrorlangandan so'ng 213 (2)- mashq mustaqil bajariladi.
214 (1, 2, 3)-masalalar butun sinf bilan yechiladi.
Masalalar tuzish va yechish. O'quvchilarga a - b ifoda bo'yicha ayirish bilan yechiladigan sodda masalalarning o'zlariga tanish bo'lgan barcha turlarini tuzishlarini taklif etaman (bolalar qoldiqni topishga doir, sonni bir necha birlik kamaytirishga doir, ayirmali taqqoslashga doir va h.k. masalalar tuzadilar).
V. Baholash. Darsdagi faolligiga qarab o'quvchilar baholanadi.
VI. Uyga vazifa berish. 215-216-misol va masala.
MRO`TIBO`________________
Sana
Mavzu: Sonlarni ustun usulida qo`shish.
Darsning maqsadlari
Ta'limiy: Sonlarni ustun usulida qo`shishni o`rgatish.
Tarbiyaviy:Tabiatni sevishga o`rgatish
Rivojlantiruvchi: Matematik boshqotirma ustida fikr-mulohaza yuritishga jalb qilish orqali mantiqiy fikrlash ko'nikmalarini shakllantirish.
Metod: Suhbat, kartochkalar bilan ishlash, mustaqil ish.
Jihoz: Darslik, tarqatma materiallar, mavzuga doir plakatlar.
Darsning borishi.
Dars elementlari
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
V
|
VI
|
Davomiyligi
|
3
|
7
|
14
|
15
|
5
|
1
|
I.Tashkiliy qism
O'quvchilar davomati aniqlanadi. Sinfning darsga tayyorligi tekshiriladi.
II.Uy vazifasini tekshirish. Daftarlari ko`rib chiqiladi.Aytilgan o`quvchilar misollarni o`qib beradilar.Daftarlar almashtiriladi.
III. Yangi mavzu bayoni.
1. Yangi mavzuni tushuntlrishda ko'p xonali sonlar uch xonali sonlar kabi ayirilishini aytib, bolalarning shu haqdagi bilimlaridan foydalanaman
2. Mustahkamlash uchun 217, 218- mashqlar bajariladi. 218-mashqning quyi satridagi misollar mustaqil yechiladi.
O'tilgan material ustida ishlash. 1.219-masalani dastlab qisqa yozuvini doskada yozib, yechilishini mustaqil ish sifatida taklif etishingiz mumkin.
Kartoshka — 2 kg, 400 so'mdan
Lavlagi — 160 so'm
Sotuvchiga — 1000 so'm
Qaytimi qancha — ?
Yechilishi. 1000 - (400 • 2 + 160) = □
2. 220- masalani yaxshisi amallar bo'yicha yechish kerak:
1) 1265 2) 1265
375 1640
1640 kg (11 do'kon) 2905 (kg) ikkala do'konda 3) 4 t - 2905 kg = 4000 kg - 2905 kg - 1095 kg.
4000 2905
1095 Javob: 1095 kg qoldi.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash . 221- misolni bolalar mustaqil yechadilar.
Iqtidorli o'quvchilarga ushbu masalani taklif etish mumkin.
Ota va o 'g 'lining yoshlari birgalikda 40 yil. Uch yildan keyin
ulaming yoshi birgalikda qancha bo'ladi?
Yechilishi. Bu masalada qo'shiluvchilar: otaning yoshi va o'g'lining yoshi noma'lum. Biroq ularning yig'indisi ma'lum — 40 yosh. 3 yildan so'ng ular necha yoshda bo'lishlari ham noma'lum. Lekin har bir qo'shiluvchi 3 ta ortishi ma'lum, demak, yig'indi 3 + 3 = 6 ga ortadi.
Demak, u 40 + 6 = 46 bo'ladi. Javob: 46 yil.
V. Baholash. Darsdagi faolligiga qarab o'quvchilar baholanadi.
VI. Uyga vazifa berish. 222-223-misol va masala.
MRO`TIBO`________________
Sana
Mavzu: Ayirish. Sonlarni ustun usulida ayirish.
Darsning maqsadlari
Ta'limiy: Sonlarni ustun usulida ayirishni o`rgatish.
Tarbiyaviy: Tabiatni sevishga o`rgatish
Rivojlantiruvchi: Matematik boshqotirma ustida fikr-mulohaza yuritishga jalb qilish orqali mantiqiy fikrlash ko'nikmalarini shakllantirish.
Metod: Suhbat, kartochkalar bilan ishlash, mustaqil ish.
Jihoz: Darslik, tarqatma materiallar, mavzuga doir plakatlar.
Darsning borishi.
Dars elementlari
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
V
|
VI
|
Davomiyligi
|
3
|
7
|
14
|
15
|
5
|
1
|
I.Tashkiliy qism
O'quvchilar davomati aniqlanadi. Sinfning darsga tayyorligi tekshiriladi.
II.Uy vazifasini tekshirish.
III. Yangi mavzu bayoni.Mustaqil ish.
1-qator 2-qator
1) Ayirishni bajarish va hisoblashlarning to’g’riligini qo’shish bilan tekshiring:
_16031 _180003
9874 96744
2) Qo’shishni bajaring va hisoblashlarni ayirish bilan tekshiring:
16031 280315
9998 124537
226-masala og’zaki bajariladi.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash
227-masala.
Ishchilar 4 kunda 48ta mashina yig’ishlari kerak edi.
Bu ishni ular 3kunda bajardilar. Ishchilar bir kungi rejadan nechta mashina ko’p yig’dilar?
228-masala
Aylana bilan doiraning umumiy qismi (kesishmasi) qanday shakl bo’ladi?
V. Baholash. Darsdagi faolligiga qarab o'quvchilar baholanadi.
VI. Uyga vazifa berish. 229-230-masala va misol.
MRO`TIBO`________________
Sana
Mavzu:
Darsning maqsadlari
Ta'limiy: noma'lum qo'shiluvchini topish usulini aniqlashtirish ;murakkab tenglamani yechishni takrorlash.
Tarbiyaviy: Insoniy sifatlarni tarbiyalash.
Rivojlantiruvchi: BKMlarini shakllantirish.
Metod: Suhbat, kartochkalar bilan ishlash, mustaqil ish.
Jihoz: Darslik, tarqatma materiallar, mavzuga doir plakatlar.
Darsning borishi.
Dars elementlari
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
V
|
VI
|
Davomiyligi
|
3
|
7
|
14
|
15
|
5
|
1
|
Dostları ilə paylaş: |