Mavzu: Sintaksis Reja So`z birikmasi sintaksisi

Mavzu: Sintaksis

Reja

1.So`z birikmasi sintaksisi

2.Teng bog`lanish va tobe g`lanish

3.Otli va fe`lli birikmalar

Bugungi shiorimiz

O`yla izla top!

• Bu inson Toshkent shahrida tugʻilgan. Uning bolaligi Elbek, Oybek, Gʻafur Gʻulom singari adiblar davrasida oʻtdi. Bu kishi hikoya ustasi sifatida tanilgan. Uning 1940 yildanto 1948 yilgachaTortiq” , “Jimjitlik” romanida turg‘unlik davri illatlari fosh etiladi. “Er yurak” “Farg‘ona hikoyalari” “Muhabbat” kabi to‘plamlari nashr etilgan.
• Asaridan bir parcha necha sovchilarga yo‘q, degan ona o‘zlaridan besh mahalla naridagi «Yetti og‘ayni botirlar»ning kichigidan kelgan sovchilarga darrov «xo‘p» deb, opkelgan nonini ushatdi. «Yetti og‘ayni botirlar»ning onasi butun shaharga tanilgan, kelin zotini bodroq qilib qovuradigan «general kampir» nomini olgan xotin edi.

Sintaksis nimani o`rganadi?

Sintaksis termini grek. sintaxis "tuzish"demakdir. Gap va uning tuzilishi , turlari so'z birikmasini o'rganuvchi grammatikaning bir bo'limi sitnaksis deyiladi.

Ma'lumki, kishilar bir-birlari bilan fikr almashadilar, aloqa qiladilar. Bu esa gap orqali ro'yobga chiqadi. Gap o'z navbatida so'zlarning turli sintaktik munosabatlari asosida tuziladi. Ana shu fikr almashinuv vositasi bo'lgan gap va so'z birikmasini o'rganish sintaksisning asosiy vazifasidir.

Sintaksis bolimi 2 guruhga bo`lib o`rganiladi:

So`z birikmasi sintaksisi
Gap sintaksisi

Birikmalar

Mustaqil so‘z birikuvi 2 ko‘rinishda bo‘ladi:

❶Barqaror birikma

❷Erkin birikma (nutqiy birikma)

Mustaqil so‘zning barqaror birikuvi nutq uchun avvaldan tayyor qilib qo‘yiladi:

• QO‘SHMA SO‘Z: Sadarayhon , uchburchak, Buxoro davlat universiteti;
• IBORA: Kalavaning uchini yo‘qotdi.
• MAQOL: Yetti o‘lchab, bir kes.