Mavzu: Sof va vazifadosh yuklamalar

TASDIQ VA INKOR SO’ZLAR
1-topshiriq. Matndagi ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning ma’nosi va vazifasi haqida fikr yuriting.

• 
  Siz shu maktabda o‘qiysizmi?
  

-Ha.

• 
  Sakkizinchi sinfdami?
  
• 
  Yo’q, yettinchi sinfda.
  
• 
  Men ham yettinchi sinfdaman. 50-maktabda o‘qiyman.
  
• 
  Muzqaymoq yemaymizmi?
  
• 
  Mayli.
  
• 
  Yuring, salqinga o‘tamiz.
  
• 
  Xo‘p.
  

Ha, xo‘p, mayli singari so^’zlar tasdiq so^’zlar;
yo‘q, mutlaqo singari so’zlar inkor so^’zlar sanaladi. Bunday so‘zlar dialogik nutqda -mi so^’roq yuklamasi orqali ifodalangan so‘roq gaplarning javobi bo‘lib keladi.

• 
  288-mashq. Nuqtalar o‘miga berilgan so‘zlardan mosini qo‘yib gaplarni ko‘chiring. Bu so‘zlar qanday ma’noni anglatyapti?
  

1. 
   Sizlarga uy topib bersam, qiroatxona ochmaysizlarmi? — ..., ochamiz. Lekin kitoblami qayerdan olamiz? (H. Qodiriy)
   
2. 
   Shuni olib keta qol. Sotib bir kuningga yaratarsan, o^£g‘rigina bolam. — ...-e, buvi, yomon niyat qilmang. Ha-huv deguncha bu kunlar ham unut bo lib ketadi. — Xayr, o^’g^’rigina bolam, kelib tur. — ..., ona, .... (G‘afur G‘ulom) 3. — Suv beraymi, ota? Choi o'ziga keldi. — ..., suv ichmayman! — dedi Me’mor, — buni qara, qizim, meni xayol olibdi, mana shu tomonda bir katta qasr solingan emish. (Mirmuhsin)
   

4...., otaxon, olmayman.Sizga bu juda zarur buyum.(Said Ahmad) 5. ..., kechasi allamahalgacha kitob o^£qib, kam uxlagan. Biz ehiqquncha damini olib turar.(Yoldosh Sulaymon)
S о ‘ z l a r: Yo^’q, yo^’q-yo^’q, xo‘p-xo‘p, mayli. 289-mashq.1-topshiriq .Berilgan rasm asosida “Hukmdor huzuridagi Navoiy” mavzusida suhbat matni tuzing.

289-mashq. 2-topshiriq Gaplarni yozing. Ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning ma’nosini tushuntiring va turini ayting.

1. Men haq gapni aytyapman. — Ha, mayli, buni hozircha ochiq qoldiramiz. (X. To’xtaboyev) 2.Ayting-chi, siz bu gaplarga ishonasizmi? — Mutlaqo. 3. Yo‘q, men buni hozirgi kayfiya tingga qarab aytayotganim yo‘q. (Abdulla Qahhor) 4. Xo‘p, shu so^’riga joy qilgin.(S. Zunnunova)