Mavzu: tilshunoslik fanining obyekti, predmeti, vazifalari. Jizzax-2023

2. Tilshunoslik fanining predmeti va vazifalari.
 
 
Tilshunoslik - fani tilning paydo bo’lishi va rivojlanishi tila va 
tafakkur, til va jamiyat o’rtasidagi munosobatlar, tilning jamiyatdagi o’rni, 
uni tajlil qilish usullari va shu kabi masalalarni o’rganadi .
Til haqidagi, 
uning ijtimoiy tabiati, vazifasi, ichki tuzilishi, tasnifi, muayyan 
tillarning amal qilish (faoliyat) qonunlari, tarixiy taraqqiyoti haqidagi 
fan. 
Sun'iy tillar - maxsus yaratilgan xalqaro tillardir. Esperanto tili 
bunga misol bo`la oladi. Bu til 1887 yilda polyak L.Zamengof tomonidan 
yaratilgan bo`lib, keyingi yillarda muallifning o`zi va boshqa shaxslar 
tomonidan mukammallashtirilgan. Uning grafikasi lotin alfavitida, 
so`zlarning ko`pchiligi Yevropa tillaridan olingan, grammatikasi 
agglyutinatsiya prinsipiga asoslangan. Undagi grammatik qo`shimchalar 
so`zlarning grammatik formasini o`zgartirish imkoniyatini beradi. Bir 
qo`shimcha bir grammatik ma'no anglatishi bilan esperanto turkiy va fin – 
ugor tillarini eslatadi. Hozirgi kunda u ancha keng tarqalgan sun'iy 
tillardan biridir. Bu tilda axborotlar chiqariladi, bir qancha mashxur klassik 
asarlar tarjima qilingan. Ba'zi mamlakatlarda bu tilda radio eshittirishlar 
ham tashkil etilgan. 
Xususiy tilshunoslik(eski terminalogiyada- tavsiflovchi tilshunoslik) 
– bir tilning tavsifi bilan cheklangan, ammo ular orasida turli quyma tizimlar 
va ular o’rtasidagi o’xshashlik va farqlarni o’rganish mumkin. Shunday 
qilib, diayikronli tulshunoslik til tarixidagi vaqtinchalik bo’limlarni, 
yo’qotish va innovatsiyalarni aniqlash:Dialektologiya o’z hududiy 
variantlarini o’ziga xos xususiyatlarini aniqlash: Sististika tilning turli 
funktsional navlarini taqqoslaydi, ular o’rtasidagi o’xshashlikni farqlaydi. 

---

6