Qadimgi Hindistondagi ilk axloqiy fikrlarning paydo bo’lishi eramizdan avvalgi ikki ming yillik oxiri va bir ming yillik boshlarida paydo bo’ldi.
Qadimgi Hindistondagi ilk axloqiy fikrlarning paydo bo’lishi eramizdan avvalgi ikki ming yillik oxiri va bir ming yillik boshlarida paydo bo’ldi.
Qadimgi Hindistonda ham diniy va dunyoviy ta‘limotlar vujudga kelib, unda itoatkorlik, jasurlik, olamdagi azob – uqubatlarga bo`ysunishi, sabr-toqat bilan faoliyat ko’rsatish kabilar targ’ib qilingan. Qadimgi Hindiston falsafasi, diniy-axloqiy qarashlarini o’rganishda “Veda” deb ataladigan diniy to’plam, ikkita katta epik dostoni – «Ramayana» va “Mahobharat” hamda Abu Rayxon Beruniyning “Hindiston” asari muhim rol o’ynaydi. “Veda” degan muqaddas kitobda hind xalqining dini, afsonalari, urf - odatlari, poeziyasi, ilk falsafiy tasavvur va bilimlarni o’rganish uchun ko’p materiallar beradi. “Veda” lar xudolarga, tabiatning ilohiy kuchlariga qaratib aytiladigan gimnlar (madhiyalar), duolar to’plami bo’lib, unda axloqiy qarashlar o’z aksini topgan. Vedachilik axloqshunosligi eng qadimgi Hindistonda yashaydigan xalqlarni to’rt tabaqaga – varnaga bo’ladi:
Budda ta‘limotida insonda sakkiz fazilat namoyon bo’lish kerak:
Budda ta‘limotida insonda sakkiz fazilat namoyon bo’lish kerak:
1. To’g’ri qarashlar
2. To’g’ri jur‘at
3. To’g’ri hatti - harakat
4. To’g’ri nutq
5. To’g’ri hayot
6. To’g’ri jahd-jadal
7. Fikrni to’g’ri yo’naltirish;
8. Diqqatni to’g’ri qaratmoq. Sakkiz yo’l bir-birin taqozo etuvchi uch omil – bilish, hatti -harakat va diqqat birligidan iborat
Forobiy, axloqshunoslikka doir «Baxtga erishuv haqida», «Davlat arbobining hikmatlari», «Fozil odamlar shahri» asarlarida baxt haqida to’xtaladi. U «Baxt-har bir inson intiladigan maqsad, zero u muayyan komillik hisoblanadi», - deb ta‘kidlaydi. Forobiy fazilat, hayot-mamot masalalariga ham to’xtaladi. U ayol kishining bezaklarga berilib ketishini qattiq qoralaydi.
