1 S.A. Rubinshteyn. Umumiy psixologiya asoslari. — М.: 1946. 227-b.
199
Ko'zi ojiz va ko‘rlar psixologiyasini o‘rganishning murakkabli-
gi, qiyinligi shundaki, bu nuqson o'zining xilma-xilligi, darajasi,
chuqurligi bilan bir-biridan farq qiladi. Shu nuqtayi nazardan ko‘rish
nuqsoni mavjud boigan bolalarni, shaxslarni ko‘rlikning qachon
yuz berganligini hisobga olib ikki guruhga bolish mumkin.
1. Ko‘r tugilganlar va uch yoshgacha turli salbiy taassurotlar
natijasida ko‘zi ko‘r va zaif bolib qolganlar.
2. Uch yoshdan keyin ko‘rish nuqsonini orttirganlar. Ko‘rish nuq
sonli shaxslarni bunday guruhlarga bolishdagi asosiy mezon ularda
ko‘zining soglomlik davrida (agar shunday davr boigan bolsa) bola
qanchalik hayot tajribasi, ko‘ruv tasavvurlari to‘plaganligi e’tiborga
olinadi.
Birinchi guruhga asosan nutq paydo bolguncha ko‘zi ko‘r boigan
va zaif ko'ruvchilar kiritilgan bolib, ularda ko‘ruv tasavvurlari va
tajribasi yo‘q yoki juda kam darajada.
Ikkinchi guruhga uch yoshdan keyin ko‘zi ko‘r va zaif ko‘ruvchilar
kirib, ularda ozmi-ko‘pmi ko'ruv obrazlari va ko‘ruv xotirasi mavjud
boiadi. Yana shuni ko'rsatib o‘tish kerakki, kech ko‘r bolganlarning
ko‘ruv tasavvurlari soglomlarnikidan farq qilmaydi.
Soglom ko‘zning ko‘ruv o‘tkirlik birligi tibbiyotda 1,0 deb qabul
qilingan. Ammo, ko‘ruv o‘tkirligi 1,5: 2,0 birlikdagi kishilar ham
uchraydi.
Tiflopsixologiyaning
maqsadi
— ko‘r va zaif ko‘ruvchi bolalar ruhi-
yatining rivojlanishi, kechish qonuniyatlarini o'rganishdan iborat.
Tiflopsixologiya fanining vazifasi quyidagilardan iborat:
1. Ko‘r va zaif ko‘ruvchi va soglom bolalar psixik rivojlanishini
taqqoslab o‘rganish.
2. Har xil darajadagi ko'ruv nuqsonida psixik rivojlanishning
bosqichlarini o‘rganish.
3. Ko‘r va zaif ko‘ruvchi shaxslardagi psixik jarayonlar, indi
vidual xususiyatlarning o‘ziga xos tomonlarini o‘rganish. >
4. Ko‘rish nuqsoni mavjud bolalarning psixologik, ijtimoiy,
pedagogik korreksiyasini aniqlash.
5. Ko‘r va zaif ko‘ruvchi bolalarning har xil muhitga moslashi-
shi, ular bilan olib boriladigan abilitatsion va reabilitatsion ishlar
yo'nalishi aniqlanadi.
200
Tiflopsixologiyasining obyekti ko'zi ojiz, zaif ko‘ruvchi shaxslar
sanaladi.
Dostları ilə paylaş: |
