Maxsus talim vazirligi samarqand davlat universiteti inson resurslarini boshqarish fakulteti

Халқаро иқтисодий фаолият тизимида таркибий ўзгаришларнинг рағбатлантирилиши
БМТ нинг ривожланиш дастури (ПРООН) қуйидаги вазифаларни хал қилишни ўз олдига мақсад қилиб қўяди:

• 
  Қашшоқлик ва очарчилик муаммоларини бартараф этиш
  
• 
  Бошланғич умумтаълимни таъминлаш
  
• 
  Эркак ва аёллар ўртасидаги тенгликка эришиш
  
• 
  Болалар ўлимини қисқартириш
  
• 
  Она ва болаликни химоясини яхшилаш
  
• 
  Вабо, тиф, СПИД эпидемияларига қарши курашиш
  
• 
  Экология муаммолари
  

Бу ташкилотнинг энг олий органи ижроия кенгаши бўлиб хисобланади.


Глобаллашув шароитида саноатнинг ривожланиши ва иқтисодий ўсишини таъминлаш
БМТ нинг саноатни ривожланиш ЮНИДО (UNITED NATIONAL INDUSTRIAL DEVELOPMENT ORGANIZATION) 1966-йилда ўз фаолиятини бошлаб 1985-йилда мустақил ташкилот сиатида фаолият кўрсата бошлади.
Бу ташкилотнинг штаб квартираси Венада жойлашган бўлиб 172 давлатни ўз ичига қамраб олади. Бундан ташқари 27 та соф экологик махсулотларини миллий марказларини, технологиялар бўйича 10 халқаро марказларни ва 6 та кординицион марказларни ўз ичига олади ЮНИДО нинг мақсади – Қашшоқликка қарши кураш, саноатни диверсификация килиш, мехнат унумдорлигини ошириш ва ривожланаётган мамлакатларга ёрдам беришдан иборат.
ЮНИДО вазифалари:

• 
  Экология самарадорлигини, мухофазасини таминлаган холда саноат ўсишини таъминлаш
  
• 
  Алохида мамлакатларнинг хусусиятидан келиб чиққан холда саноатни ривожланиш дастурини қуллаб-қувватлаш
  
• 
  Экологияни назарда тутган холда саноат ривожланишидаги билим тажриба ва технологияларни кенг жалб қилиш
  
• 
  Хамкорлик муносабатларини ривожланишини оммавий ахборот воситалари орқали кенг тарғибот қилиш
  
• 
  Статистик маълумотларни етказиб бериш
  
• 
  Халқаро стандартларни ишлаб чиқиш ва қуллашда кўмаклашиш
  
• 
  Технология саноат хизматлари ва инвеститция масалалари бўйича кафолатланган воситачилик ролини бажариш
  

ЮНИДО ташкилотининг ташкилий тузилиши:

1. 
   Бош конференция. У 2 йилда бир марта ўтказилади ва бош директорни 4 йил муддатда тайинлайди. 50 кишидан зиёд ишчи гурухи саноатни ривожлантириш бўйича вазифаларни белгилаб, бюджет сиёсатини юритади. Асосий ишчилар саноат бюджети ва унинг ривожланиш масалалари билан шуғулланадилар
   
2. 
   Саноатни ривожлантириш бўйича кенгаш. Йилда 1 маротаба чақирилади
   
3. 
   Котибият. Бош директор бошчилигида ташкилот кундалик фаолият ишлари билан шуғулланади
   
4. 
   Дастур ва бюджет масалалари бўйича қўмита
   

ЮНИДО ташкилоти 172 та давлат вакиллари, 650 та доимий ишчилар, 80 та давлатларда офислари, 2800 тадан зиёд эксперт ва консултантларга эга. 12 та янги бўлимлар очилган бўлиб уларнинг 5 таси Африкада, 1 таси яқин шарк, 2 таси Осиёда, 1 таси Европа ва 3 таси Лотин Америкасида жойлашган. Шу билан бирга 56 та пудрат ташкилот ва биржалари 30 давлатда фаолият кўрсатади.
Инвеститция бўйича Бразилия Хиндистон россия ва Хитойда фаолият кўрсатмоқда.
ЮНИДО ни молиялаштириш бу аъзо давлатларнинг ихтиёрий равишда тўлайдиган аъзолик бадали тўловлари орқали амалга оширилади. Бу ташкилот хар йили ўртача 200 та конракт тузишга амалий ёрдамлашади.
Фаолиятининг асосий йуналишлари:

• 
  Иқтисодий интеграцияни амалга ошириш учун стратеги ва сиёсат орқали янги лойихаларни яратади
  
• 
  Атроф-мухит ва энергетика
  
• 
  Кичик ва ўрта корхоналарни қуллаб-қувватлаш
  
• 
  Мехнат унумдорлигини ошириш бўйича янгиликлар киритиш
  
• 
  Саноат информацияси
  
• 
  Саноат ва қишлоқ хўжалигини ривожланиши
  
• 
  Атроф-мухит мухофазаси
  
• 
  Самарали бандлик
  

ЮНИДО нинг комплекс хизматлари
- Саноат ва статистикани бошқариш
- Инвеститсия ва технологияларни жорий этишда ҳамкорлик қилиш
- Саноат ва савдониниг рақобатбардошлиги
- Хусусий секторни ривожлантириш
- Агро-саноат комплекс
- Барқарор энергетика ва иқлимнинг узгариши
- Табиатдан оқилона фойдаланиш
Ташкилотнинг ислохоти
- Ташкилот орқали хизматлар пакетини ишлаб чиқишга асосий эътиборни каратиш.
- Бошқарув тизимини такомилаштириб бюджетни қисқартиришга эришиш.
- Бошқарувда таркибий узгартириш орқали самарали фаолиятни ташкил этиш.
Ислохотларнинг асосий йуналишлари
- Қашоқ давлатларни тобора қупроқ қамраб олиш
- Асосий эътиборни озиқ-овқат, енгил саноат ва қишлоқ хўжалик маҳсулотларни қайта ишлашга қаратиш
- Халқаро ташкилотлар билан ҳамкорликни кенгайтириш яъни БМТ, МАГАТ, ФАО, ВОС, МОТ ва бошқалар

Халқаро иқтисодий муносабатлар бу томонларнинг миллати иқтисодиётни бошқариш формаси иқтисодиётнинг ривожланиш мақсадлари, таркиби каби механизмларидан қатъий назар ўзаро шартномаларидир.

Халқаро иқтисодий муносабатларнинг таснифи:

1. 
   Қатнашиш шароити бўйича: очиқ ва ёпиқ
   
2. 
   Қатнашувчиларнинг юридик табиати бўйича: Давлатлараро ва нодавлат ташкилотлараро
   
3. 
   Қатнашувчиларнинг географик келиб чиқиши бўйича:
   
4. 
   Компетенция доираси бўйича: умумий ва махсус
   

МДХ давлатларининг умумий хавфсизлигини таъминлаш буйича бир карорга келишди 1996-йилда Шанхай хамкорлик ташкилотига асос солинди. Бунда Россия Хитой Козокистон Қирғизистон Тожикистон асос солдилар. Ўзбекистон 2001-йил июн ойида Шанхай Хамкорлик ташкилотига аъзо бўлди. Ўзбекистон Республикаси 1992-йил халқаро валюта фондига, халкаро банкга, халкаро электр алока иттифокига, Осиё ва тинч океани атрофидаги мамлакатларнинг иқтисодий ва ижтимоий ривожланиш қўматасига ва Европа таъмирлашга ва ривожланиш банкига, халкаро молия корпорациясига, халкаро божхона хамкорлиги кенгашига аъзо бўлди.
Ўзбекистон Республикаси БМТ га 1992-йил 2-мартда аъзо бўлди МДХ га эса 1992-йил 21-декабрда аъзо бўлди. Мамлакатимиз 1992-йил Жахон савдо ташкилотига, 1993-йил 20-сентабрда эса ЭКОСАН ташкилотига аъзо бўлди. 2001-йил 15-июнда Шанхай хамкорлик ташкилотига 2006-йилда Осиё парламенти ассамблеясига аъзоликкаа кабул килинди.
1994-йилда INTERPOL га аъзо бўлди. 1994-йил 21-январда МАГАТЕ, 1993-йил 21-октабрда ЮНЕСКО га аъзо бўлди. 1994-йил 13-июлдан бошлаб эса НАТО билан хамкорликкилмокда. 2017-йил 30-ноябрдан бошлаб эса ОПЕК кузатувчи сифатида фаолият курсатмокда. Мамлакатимиз НАФТА (Эркин иктисодий зона) таркибига кушилди.
АҚШ Калифорния штатининг СанғФранциско шахрида 1945-йил 24-октабрда БМТ га асос солинди ва ташкил этилди. БМТ нинг бош котиби Антониу Гуттерреш.
1865-йилда халкаро телеграф иттифоқи, 1874-йилда эса Халкаро почта иттифоқи ташкил этилди.
1899-йилда Гага (Нидерландия) да Халқаро тинчлик конференцияси ўтказилди. 1902-йилда Халқаро орбитраж суди ташкил топди. 1919-йилда Миллат лигаси кейинчалик эса Халқаро мехнат ташкилоти (МОТ) барпо этилди.
1945-йил 14-августида АҚШ президенти Рузвелт ва Англиянинг бош вазири Черчилл томонидан Анлантика океани хартияси имзоланди.
1942-йил 1-январда Москва, 1943-йил октабр-декабр ойларида Техрон хартияси имзоланади.
1945-йилда 50 тадавлат БМТ га аъзо бўлди. Полша эса сал кечикиб аъзоликка кирди БМТ да кўпчилик овоз деганда 2/3 кисми хисобланади. Хозирда БМТ га 192 та давлат аъзо Ватикан аъзолика эга эмас.