Mbaza. Uz imtihon javoblar

2. Gul qanday qismlardan iborat?
Gul - gul bandi, gul o‘mi, gulqo‘rg‘on (gulkosa,
gultoj), 
changchi va urug‘chidan tashkil topgan. 
O‘simliklaming guli novdaga bandi bilan birikib turadi 
va unga gulband deyiladi. Gulbandning yuqori qismida 
biroz kengaygan joy - gulo‘mi bor, unda gulning 
hamma qismlari joylashadi. Gulband shakli va 
o‘lchami bilan bir-biridan farq qiladi. Tabiatda 
gulbandi rivojlanmaydigan o‘troq gullar ham uchraydi. 
 
3. Rasmlarda qanday mevalar aks etgan? Ularga ta’rif bering. 
 
29-BILET 
1. Burchoqdoshlar oilasining o‘ziga xos xususiyatlari haqida tushuncha bering?
Burchoqdoshlar oilasiga Yer sharining deyarli barcha qismida tarqalgan 12 000 ga 
yaqin o‘simlik turlari kiradi. Bu oila vakillarining ko‘pchiligi bir, ikki va ko‘p yillik 
o‘tlardan iborat. Burchoqdoshlar orasida qisman yarim buta, buta va daraxtlar uchraydi. 
Oila vakillarining ildizi - o‘q ildiz tizimli. Ildizida tugunak bakteriyalar hamkorlikda 
hayot kechiradi. Ular shu o‘simliklar ildizida yashab, havodagi erkin azotni 
o‘zlashtiradi. Tugunak bakteriyalar tuproqni azotli birik-malarga boyitib, tuproq 

---

MBAZA.UZ IMTIHON JAVOBLAR 
hosildorligini oshiradi. Poyalari tik o‘suvchi, ilashuvchi, o‘raluvchi yoki yotib o‘suvchi 
bo‘ladi. Barglari, ko‘pincha, murakkab, ba’zan oddiy, hamisha yonbargchali, poyada 
ketma-ket o‘mashgan. Gullari qiyshiq, ikki jinsli, shingil, bosh (kallak)cha xilidagi 
to‘pgulga joylashgan. Gulkosachasi yarmigacha qo‘shilgan 5 ta gulkosachabargdan 
tashkil topgan. Gultoji kapalak shaklida bo‘lib, 5 ta gultojbargdan hosil bo‘lgan. 
Ulardan ustidagi yirikrog‘I «yelkancha» yoki «bayroqcha» deb ataladi; ikki yonida 
joylashgani «qanotcha» yoki «eshkakcha» deyiladi. Bir-biri bilan qo‘shilgan bir juft 
ostki gultojbarg esa «qayiqcha» deyiladi. Changchilari 10 ta, ulardan 9 tasining iplari 
bir-biri bilan qo‘shilib ketgan, o‘ninchisi esa erkin, urug‘chisi 1 ta. Mevasi dukkak. 
Tabiatda burchoqdoshlaming turli maqsadlarda ishlatiladigan isirg‘ao’t, shirinmiya,