Мцяллифдян

Ətir  (buket).  Ətir  və  buket  anlayıĢları  arasındakı  fərq  Ģərtidir. 

Ətir  dedikdə  yetiĢmiĢ  üzüm  giləsində  həmin  sorta  məxsus  iyli 

maddələr anlayıĢı baĢa düĢülür.  

Bəzi  Ģərabların  hansı  tipə  məxsusluğu  çox  vaxt  yalnız  ətirlə 

müəyyən olunur. Məsələn, Ağ muskat, Çəhrayı muskat və s. Buket 

–  qıcqırma  və  Ģərabın  yetiĢdirilməsi  prosesində  əmələ  gələn 

müxtəlif  ətirli  maddələrin  cəmi  anlayıĢıdır.  Dequstatorlar  «buket» 

termininə  adətən  daha  geniĢ  anlayıĢ  kimi  baxıb,  onda  nəinki  ilkin 

ətir  maddələrini,  eləcə  də  Ģərabın  yetiĢdirilməsi  zamanı  yaranan 

ikinci  buket  maddələrini  birləĢdirirlər.  Dequstasiya  prosesində 

həmçinin  kənar  iylər  aĢkar  edilir.  Ətir  və  buketə  çox  həssas  və 

olduqca çoxcəhətli olan iybilmə duyğuları qiymət verir. 

Ġyin  yayılması  kiçik  hissəciklərin  ayrılması  və  buxarlanması 

nəticəsində  olur.  Ətir  maddələrinin  Ģərabdan  çıxmasına,  yüksək 

temperatur, 

Ģərabın  qədəhdə  çalxalanması,  Ģərabdan  qaz 

qabarcıqlarının  çıxması,  Ģərabın  səthində  köpük  yaranması  və  s. 

təsir  edib,  onu  sürətləndirir.  Bu  zaman  Ģərabın  buketinin  zərif 

çalarları daha aydın qəbul olunur. 

ġərabın  buketinin  qavranılması  Ģərab  ağızda  olarkən  nəfəs 

alınıb-verilməsi və Ģərabın udulması ilə daha da yaxĢılaĢır. Çünki 

---

 

~ 293 ~ 

 

qırtlaq özünü buxarlanma səthi kimi göstərir. 

ġərabın dequstasiyasında iybilmə üzvlərinin kütləsini də nəzərə 

almaq lazımdır. Ġyin qavranılma müddəti 1,7-7 arasında dəyiĢmək-

lə, orta hesabla 3 dəqiqə təĢkil edir. Əgər Ģərab göstərilən müddət-

dən  çox  iylənərsə,  iyin  hiss  olunması  zəifləyir  və  zəif  iylər 

tamamilə hiss olunmur. 

ġərabın  buket  və  ətri  qiymətləndirildikdə  ətirli  maddələrin  bu-

xarlanıb çıxması üçün Ģərab qədəhdə fırlatmaqla hərəkət etdirilir. 

Dad.  Dequstasiya  yolu  ilə  Ģərabın  keyfiyyətinin  qiymətləndi-

rilməsində  dad  baĢlıca  göstəricidir.  ġərabların  tərkibinə  daxil  olan 

və çox müxtəlif dad verən maddələr, dad orqanı vasitəsilə qiymət-

ləndirilir.  Bu,yuxarıda  qeyd  etdiyimiz  kimi,  sonu  dilin  səthində 

yerləĢən və müxtəlif formaya malik məməciklərlə həyata keçirilir. 

Bu  məməciklərlər  bu  və  ya  digər  dadın  qəbul  edilməsi  üçün  ixti-

saslaĢmıĢlar.  Ona  görə  də  dequstasiya  zamanı  dilin  bütün  səthini 

yumaq  üçün  Ģərab  nümunəsi  dilin  uc  hissəsindən  sonuna  qədər 

gətirilir.  Ġnsanın  dad  hissiyyatı  olduqca  böyükdür.  Dad  qavrama 

tədricən  olmayıb,  2,0  saniyə  vaxt  tələb  edir.  Alınan  dadın  normal 

hiss olunması 7-8 saniyə çəkir.