Мцяллифдян

 

15.1. 

Ağ

 

turş

 

şərablar

 

Rayon  və  sort.  ġərabın  keyfiyyətinə təbii  Ģərait,  üzümün  sortu 

və Ģərabın texnologiyası təsir göstərir. Ən keyfiyyətli təbii Ģərablar 

yamaclarda,  ciddi  mötədil  iqlim  Ģəraitində  becərilən  üzümlük-

lərdən  alınır.  Ən  yaxĢı  yamaclıq  (cəhətlik)  Ģərq  və  cənub-Ģərq 

hesab olunur. Mötədil iqlim üçün birinci və ikinci müddətə yetiĢən 

sortlar seçilir.  

Ġsti  iqlim  Ģəraitində  təbii  Ģərablar  üçün  daha  gec  müddətə 

yetiĢən sortlar seçilir, dəniz səviyyəsindən daha çox yüksəklikdə və 

yamaclığın daha soyuq cəhətlərində yerləĢən sahələr ayrılır.  

---

 

~ 320 ~ 

 

Üzümlüklərin  yaxınlığında  olan  çaylar  və  su  anbarları 

temperaturu  tənzimləyir  və  gecə  saatlarında  kəskin  soyumanın 

qarĢısını  alır.  KeçmiĢ  SSRĠ-də  ən  yaxĢı  üzümlüklər  Qara-,  Azov- 

və 

Xəzər 

dənizi 

sahillərində 

yerləĢirdi. 

«Abrau-Dyurso» 

sovxozunun  üzümlükləri  Abrau  gölünün  sahillərində;  Kaxetiyada 

Alazan  çayının  vadisində;  Rusiyada  –  Don,  Kuban,  Kum,  Terek 

çaylarının  vadisində;  Ukraynada  –  Dnepr;  Moldovada  –  Dinestr 

çayının vadisində yerləĢir.  

Yamaclıqların  yüksəkliyini  örtən  meĢə  massivləri  torpaqda 

nəmlik ehtiyatını tənzimləyir. 

Üzümlüklər  çoxlu  miqdarda  çınqıllı,  xırda  daĢlı  torpaqlarda 

daha  yaxĢı  Ģərab  verir.  Çünki  belə  torpaqlarda  havalanma  və  su 

axını təmin edilir, həmçinin istilik yaxĢı toplanır.  

Abrau-Dyursoda  –  Novorossiya  rayonunda  əhəngli-laylı  (lay-

lay süxurlu, Ģistli) torpaqlarda becərilən üzümlüklərdən (Rislinq və 

Kaberne sortundan) məĢhur ağ və qırmızı təbii Ģərablar; Telianidə 

(Gürcüstan) kobud skeletli allüvial-karbonatlı torpaqlarda Rkasiteli 

və Saperavi üzüm sortlarından məĢhur markalı təbii Ģərablar alınır. 

Hər  üzüm  sortu  müəyyən  xüsusiyyətlərə  malik  olub,    özündə 

gələcək Ģərabın xassələrini daĢıyır. Onlar üçün əlveriĢli olan iqlim 

Ģəraitində  becərilən  üzüm  sortları  yüngül,  təzə  və  harmonik  təbii 

Ģərablar  verir.  Müxtəlif  üzüm  sortlarından  alınan  Ģərablar  elə 

keyfiyyətlərə  malik  olur  ki,  onları  qarıĢdırdıqda  bir-birini  tamam-

laya  bilir.  Məsələn,  Fransanın  bəzi  üzümlüklərində  bir-birini 

tamamlayan  iki  yaxud  bir  neçə  sort  becərilir.  Ən  yaxĢı  Ģərablar 

müxtəlif üzüm sortlarından ibarət qarıĢıq əkinlərdən alınır.  

KeçmiĢ  SSRĠ-nin  bütün  bölgələrində  iqlim  və  torpağa  yaxĢı 

uyğunlaĢan Aliqote, Rislinq, Rkasiteli, Silvaner, Çəhrayı Traminer, 

ġardone üzüm sortları ağ təbii  Ģərablar üçün əlveriĢli sayılır. 

 Markalı  təbii  Ģərabların  prototipləri  AFR-də  Reyn,  Fransada 

Burqund  Ģərabları  hesab  olunur.  Reyn  Ģərablarından  ən  yaxĢısı 

Reyn  çayının  sağ  sahilində  yerləĢən  Reynqau  mikrorayonunda 

becərilən Rislinq sortunun gec yığımından alınan Ģərablardır. Onlar 

təzə, yüngül, qızılı-yaĢıl rəngi və orjinal reyn buketi ilə fərqlənir.  

---

 

~ 321 ~ 

 

Fransada  ən  yaxĢı  ağ  təbii  Ģərablar  Burqundiyada  və  Ġonnedə 

hazırlanır.  Burqundiyada  Ağ  Pino,  Aliqote,  ġardone  sortlarından; 

Ġonnedə  ġardone  və  Aliqotedən  alınır.  Ġonna  ağ  Ģərabları  ġabli 

Ģərabı kimi tanınır.  

Bu  qrupa  daxil  olan  Ģərablar  zərif  və  yüngül  olub,  dadının 

təzəliyi  ilə  seçilir:  ağ  təbii  Ģərablar  markalı,  yaxud  ordinar;  sort, 

yaxud kupaj Ģərabları kimi hazırlana bilər. Sort Ģərabları bir üzüm 

sortundan  (15%-ə  qədər  qarıĢıqlara  icazə  verilir),  kupaj  Ģərabları 

isə sort qarıĢığından hazırlanır. Ordinar Ģərablar saxlanıb yetiĢdiril-

mədən, mövsümdən iki ay sonra satıĢa verilir. Ağ markalı turĢ təbii 

Ģərablar isə ən azı 1,5 il yetiĢdirilir.