Мцяллифдян

Kolloid  bulanmalar.  Kolloid  halında  olan  maddələrin 

pıxtalaĢması,  yaxud  da  Ģərabı  uzun  müddətli  yetiĢdirdikdə  gedən 

və  davamsız  maddələr  yaranmasına  səbəb  olan  reaksiyalar 

nəticəsində  baĢ  verir.  Kolloid  bulanmalarına  zülal,  polifenol  və 

həmçinin metal bulanmaları aiddir.  

Zülallı  bulanmalar  Ģərabda  azotlu  maddələrin  yüksək  miqda-

rında  əmələ  gəlir.  Tədqiqatlarla  müəyyən  olunmuĢdur  ki,  Ģərabda 

ümumi  azotun  miqdarı  28-91  mq/dm

3

  arasında  dəyiĢdikdə  Ģərab 

tamamilə  Ģəffaf  olmaqla,  heç  bir  çöküntü  izi  görünmür.  Azotlu 

maddələrin  miqdarı  yüksək  olduqda  (252-315  mq/dm

3

)  pambığa 

bənzər çöküntü əmələ gəlir.  

Fenollu  maddələrin  çökməsi  ilə  əlaqədar  olan  bulanmalar 

qırmızı  Ģərablarda,  əsasən  də  xüsusi  iĢləmələr  aparılmamıĢ  cavan 

Ģərablarda rast gəlinir. Bulanlıq  yaradan fenollu maddələr Ģərabda 

kolloid  vəziyyətində  olur.  Onlar,  Ģəraba  natrium-xlorid  əlavə 

olunduqda  və  aĢağı  temperaturda  çöküntüyə  gedir.  ġərabı 

qızdırdıqda  bulanıqlıq  və  çöküntü  asanlıqla  həll  olur,  Ģərab 

ĢəffaflaĢır.  Lakin  Ģərab  uzun  müddət  soyuqda  qalarsa,  onun 

Ģəffaflığını yüksək temperatur ilə təmin etmək mümkün olmur.  

ġərabda  metalların  artıq  olması  ilə  əmələ  gələn  bulanmalar 

---

 

~ 318 ~ 

 

əsasən dəmir və mislə əlaqədardır. Ġkivalentli dəmir və mis Ģərabda 

həll  olmayan  çöküntü  yaratmır.  Deməli,  Ģərabın  Ģəffaflığını 

dəyiĢmir.  Bulanıqlıq  yaranmasına  səbəb  olan  üçvalentli  dəmir 

(qara, göy, ağ kass) və birvalentli misdir (mis kass). 

Fiziki-kimyəvi  bulanmaları  aradan  qaldırmaq  üçün  onların 

növündən asılı olaraq aĢağıdakı üsullardan istifadə olunur.  

Kristal  bulanmalarda  -  Ģərabın  soyuqla  iĢlənməsi  və  metaĢərab 

turĢusunun  əlavə  olunmasından  istifadə  olunur.  Lakin  metaĢərab 

turĢusu dəmirin miqdarı 12mq/l-ə qədər olduqda təsir edə bilər.  

Zülal xarekterli kolloid bulanmalarda Ģərabın termiki (soyuq və 

isti  üsulla)  proteolektik  fermentlər,  həmçinin  bentonit,  kaolin, 

fəallaĢdırılmıĢ kömür, diatomitlə iĢlənməsi tətbiq olunur.  

Fenollu  maddələrlə  əlaqədar  olan  bulanmalarda  Ģərabı  adətən 

jelatin, albumin və bentonitlə iĢləyirlər. Bu məqsədlə soyuqdan və 

kitrədən də istifadə oluna bilər. Dəmir kassı əmələ gəlmiĢ Ģərabları, 

sarı qan duzu və fitin turĢusunun duzları ilə iĢləyirlər.  

---

 

~ 319 ~