Мцяллифдян

Dəmir-beton  qablar.  Həcmcə  müxtəlif  olan  dəmir-beton 

rezervuarlar  Ģirənin  qıcqırması,  Ģərab  materiallının  və  Ģərabın 

saxlanması  üçün  istifadə  edilir.  Onlarda  həmçinin  assamblyaj, 

kupaj, yapıĢqanlanma və baĢqa texnoloji əməliyyatlar aparılır.  

Dəmir-beton rezervuarlar düzbucaqlı və yumru olur. Sonuncuya 

çox  vaxt  slindrĢəkilli  rezervuar  deyirlər.  Birinci  halda  binanın 

sahəsindən  daha  səmərəli  istifadə  edilir,  lakin  vahid  həcmə  duĢən 

material  slindrik  rezervuarlarda  çox  olur.  Düzbucaqlı  dəmir-beton 

rezervuarlar  ayrı-ayrı,  yaxud  bir  sırada  yerləĢmiĢ  əlaqəli  blok 

Ģəklində  olur.  Yüksəkliyinə  görə  bloklar  bir  və  çox  mərtəbəli  ola 

bilər. 

ġərab üçün dəmir-beton rezervuarlar tökmə dəmir-betondan və 

yığma  konstruksyilardan  hazırlanır.  ġərabları  uzun  müddət 

saxlamaq  və  yetiĢdirmək  üçün  tökmə  rezervuarlardan,  fasiləsiz 

axımda  Ģərabları  iĢləmək  üçün  isə  (müəyyən  vaxt  ərzində)  yığma 

rezervuarlardan  istifadə  olunması  məqsədəuyğundur.  BaĢqa 

texnoloji  qablara  nisbətən  dəmir-beton  qabların  bir  sıra 

üstünlükləri  vardır.  Belə  ki,  onlar  ucuz  baĢa  gəlməklə,  xidmət 

müddəti çox uzundur və istehsalat binalarının sahəsindən səmərəli 

---

 

~ 118 ~ 

 

istifadə olunur. Lakin metal qablar kimi dəmir-beton qablar da bir 

sıra texnoloji xarakterli çatıĢmazlığa malikdir.  Bunlardan ən  əsası 

onların  çox  zəif  diffuziya  xassəsinin  (qaz  mübudiləsinin) 

olmasıdır. Ona görə də onlarda Ģərab yetiĢdirmək mümkün olmur. 

Dəmir-beton  qablar  zirzəmilərdə,  yaxud  birinci  mərtəbədə 

yerləĢdirilməlidir ki, özül yükü dərinliyə ötürə bilsin. Dəmir-beton 

və metal rezervuarların daxilinə örtük çəkilməli və onlara vaxtaĢırı 

qulluq edilməlidir. 

Rezervuarların  daxilinə  çəkilən  müdafiə  örtüklərinə  aĢağıdakı 

tələblər verilir: 

-  Örtüyün  kimyəvi  maddələri  Ģəraba  (yaxud  digər  məhsula) 

keçməməlidir; 

-  Yuyucu  və  dezinfeksiyaedici  vasitələrə  və  həmçinin  Ģərab 

materiallarını  iĢləmək  üçün  tətbiq  edilən  materiallara  (sulfid 

anhidridi və s.) davamlı olmalıdır; 

- Uzunömürlü olmalıdır; 

- ġəraba heç bir iy və tam verməməlidir; 

- Temperaturun dəyiĢməsinə davamlı olmalıdır və s. 

Korroziyaya  qarĢı  ən  yaxĢı  örtük  cilalanmıĢ  ĢüĢə  plitələrdir. 

Onların ölçüsü 150x150 və 400x400 mm-dir. Belə funksiyanı ЕП-

793,  ЕД-16,  ЕД-20  epoksid  örtükləri  və  onların  əsasında 

hazırlanmıĢ kompozisiyalar da yerinə yetirə bilir. 

Epoksid  örtüklərdən  –  «Eprosin»  (Çexiya  və  Slovakiya), 

«Gelitank» (Fransa), «Polimeks» (PolĢa), «Epolor» və «Epulyuks» 

(keçmiĢ Yuqoslaviya) da geniĢ istifadə olunur.