M.Ə. Ramazanov, A. Q. Həsənov
Bu kriteriyalar əsasında aşağıdakı nəticələr alınmışdır
Yüklə 4,53 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Bu kriteriyalar əsasında aşağıdakı nəticələr alınmışdır: 1. Çubuqvarı formalı yetişmiş sonu tumurcuq şəkilli olan bak- teriya. Formasına görə bu hüceyrələr tumurcuqlu və ya ye- tişmiş bakteriyalar 13-cü qrupa aiddirlər. Bakteriya hü- ceyrələrinin ölçüləri və yetişməsinə əsasən, onların miqda- rına (çubuqvarı və yaşama mühitinə) görə belə nəticə çıxır ki, tapılmış mikroorqanizmlər Prostecobacter fusiformis növünə daxildir: hüceyrələr vereten və ya fibroid formaya “Nanotexnologiyadan laboratoriya işləri”. Dərs vəsaiti 204 və yetişməsi nəzərə alınmadan 0,5-0,9x2-5 mkm ölçülərə malikdir. Hər bir hüceyrə heç olmasa bir polyar aralıq ya- radır. Aralığın diametri 0,1-0,2 mkm olub, hüceyrə polyu- suna nəzərən yavaşca sıxılır və sonunda qalınlaşma müşa- hidə olunur. % 1 , 0 ≤ tərkibli orqanik maddələr mühitdə yaxşı böyüyürlər. İnkişaf etmə temperaturu 1 0 S dən S 40 0 kimidir. Suda, torpaqda və axar sularda rast gəlinir. Bakteriyanın kifayət qədər maraqlı morfologiyası vardır (şəkil 8-17). Daha aydın bakteriya hüceyrələrin səthinin strukturunun tədqiqi üçün, faza təzadının təsviri üsulu tətbiq olunur. Faza təzadı şəkillərindən aydın görünür ki, hüceyrə divarının struk- turu bircinsli deyildir. 2. Xarakterik dairədə əyilmiş və qapalı, zəncir cisim forma- sına və diametrinə görə hörülmüş mikroorqanizmlər 3 “hə- rəkətsiz qrammənfilik əyilmiş bakteriyalar” qrupuna aiddir- lər. Berci təyin edicisinə görə yaşama mühitini nəzərə al- maqla bu bakteriyalar Ancylobacter equaticus və ya Runella slithyfor-mis görünüşlü qrupa aiddirlər. Daha dəqiq aydın- laşdırmaq üçün əlavə üsulların, məsələn, biokimya testlərin tətbiq olunması tələb olunur. 3. Tədqiqatlar nəticəsində, su mühitlərdə unikal mikroorqa- nizmlər (cədvəl 8-1: 1, 2) olduğu aşkar olunmuş, həmçinin bakteriya kimi digər yaşama mühitlərində, məsələn, insanın normal mikroflorasına daxil olan və ya torpaq saprofitlərdə (cədvəl 8-1: 3) rast gəlindiyi aşkarlanmışdır. Maraqlı misal olan (3) faza təzadı üsulunu istifadə edərkən xüsusi ilə də- qiq aydınlaşdırılmış düzgün çubuqvarı formalı sonlarında qidalanma maddəsi olan hüceyrələr aşkarlanmışdır (şəkil 8- 19). Su mühiti üçün bakteriya unikal olmayıb və onların ölçüləri Berci təyin edicisinin siyahısında əksər qruplara uyğun gə- lir, bakteriyaların qrup, say əlaməti və görünüş klassifika- siyası çox saylı əlavə tədqiqatların aparılmasını tələb edir Skanedici zond mikroskopunun köməyilə suyun mikroflorasının öyrənilməsi 205 (məsələn, Grama görə rəngləmə, biokimyəvi yoxlamalar və i.a.). Cədvəl 8-1 № SZM şəkillər Forma Mikroorqa- nizmin orta ölçüsü 1 Çubuqşəkilli yetişmiş asanca əyilən, sonunda tumurcuq hamar daralan mikroorqanizmlər Bütün hüceyrələr 0,8x7,5 mkm Diametri 450 mkn 2 Dairəşəkilli zəncirdə yerləşən mikroorqanizmlər 1,3dən 1,6 mkn 3 Ayrıca yerləşən düzgün cubuqvari formalı hüceyrə 0,8x2 mkn Spirala oxşar formalı dartılmış mikroorqanizmlər 0,5x13mkn “Nanotexnologiyadan laboratoriya işləri”. Dərs vəsaiti 206 Şəkil 8-16. Distillə edilmiş sudan alınmış preparatların ümumi skanedilmiş şəkli^ İnkubasiya - 2 həftəlik. Şəkil 8-17. Prostecobacter fusiformis səthinin relyefi. Şəkil 8-18. Faza təzadının təsviri metodunun istifadə edərkən aşkarlanmış hüceyrə divarının morfoloji xüsusiyyəti. Skanedici zond mikroskopunun köməyilə suyun mikroflorasının öyrənilməsi 207 Şəkil 8-19. Bakteriya hüceyrələrinin faza təzadı şəkilləri^ Polyuslarda qidalanma maddəsinin çökməsinin aydın görünməsi/ 4. Gərilmiş spiral görünüşlü formalı mikroorqanizmlər «spiro- xet» qrupuna aiddir. Spiral quruluşlu hüceyrə çoxtəbəqəli xarici membrana xidmət edir. Bu membran protoplazmatik silindr-sitoplazmatik membran və hüceyrə divarı ilə əhatə olunan nüvə örtüklü sitoplazmanı örtür. Spiral bağlanmış protoplazma silindr, telşəkilli ayaqlı periplazma ilə üz çəkil- mişdir. Telşəkilli ayaqlı hissələr hüceyrənin hərəkətetmə komponentinə xidmət edir. Başqa bakteriyaların telşəkilli ayaqlı hissələrdən fərqli periplazma telşəkilli ayaqlı spiro- xet hüceyrə ilə üz çəkilmişdir, membran ilə əhatə olunan və tamamilə hüceyrə daxilində yerləşmişdir. Tapılmış mikroorqanizmlər hüceyrələrin forması və ölçülə- rinə görə onları Spirocheta plicatilis-spiral şəkilli hüceyrə- lərə aid olub, diametri 0,2-0,75 mkm və uzunluğu 5-250 mkm olub su mühitlərində yaşayır. II. Adi su. Şəkil 8-21 adi suda 1-2 həftəlik inkubasiyasından alınmış preparatın ümumi skan edilmiş şəkli verilmişdir: Qeyd edək ki, distillə olunmuş sudan alınmış şüşə prepa- ratla müqayisəyə görə alımış şəkillərdə bircinsli çirklənmələr alınmışdır. Sarı rəngli böyük həcmdə maddə toplantısı müşahi- də olunmuşdur (optik mikroskopda müşahidələr zamanı). Skan edərkən bu toplanmış maddələr özlülük və ya yapışqanlılıq “Nanotexnologiyadan laboratoriya işləri”. Dərs vəsaiti 208 xüsusiyyətinə malik olduğundan onlar zonda yapışaraq tədqi- qata mane olur (şəkil 8-22). Bunlar morfoloji olaraq düzgün forma əmələ gətirmirlər. Bu çirklənmələr həm orqanik, həm də qeyri orqanik xarakterlidir (Qeyri-orqanik maddələrdəki mikro- hissəciklər: dəmir oksidi, qum və ya digər qeyri-orqanik çirk- lər). “Yapışqanlı” yığıntıda 2 növ bakteriya hüceyrələri aşkar edilmişdir: Cədvəl 8-2 təsvir olunmuş bakteriya hüceyrələrinin böyük miqdarda onlarla çubuqşəkilli formalı xarakterik morfologiya- ları vardır. Fərz etmək olar ki, bu bakteriyalar kopsulu olan bakteriyalar tipinə aiddir. Verilmiş tip hüceyrələri aydınlaşdır- maq üçün əlavə tədqiqatların aparılması tələb olunur (Qrama görə rəngləmə, biokimyəvi əlamətlərin kompleks tədqiqi və i.a.). Bunlar bu laboratoriya işi daxilində deyildir. Sərbəst olaraq tələbələrin hazırladıqları, adi su, akvarium suyu və ya başqa müxtəlif mühitlərlə müqayisədə nümunənin mikroflorasını öyrənmək üçün qaynadılmış sudan istifadə et- mək olar. Məsələn, müxtəlif duz məhlullarının qoruyucu şü- şədə qurudulması nəticəsində alınmış kristalı tədqiq etmək olar (şəkil 8-23). Şəkil 8-20. AQM spirochet plicatilis şəkili: Hörülmə periodu 400nm. Skanedici zond mikroskopunun köməyilə suyun mikroflorasının öyrənilməsi 209 Şəkil 8-21. Adi sudan alınmış preparatların ümumi skanedil- məsinin şəkli: İnkubasiya - 1 həftəlik. Şəkil 8-22. Adi sudakı mikrohissəciklər çirki. SZM şəkillərinin alınması NanoEducator proqramını çağırdıqdan sonra kompüterin ek- ranında baş pəncərə təsvir olunacaq (şəkil 8-19). File men- yusundan istifadə edərək Open və ya New və yaxud alətlər panelində uyğun düymələri seçməklə işə başlamaq olar. File ⇒ New komandasının seçilməsi SZM-də ölçmələrə keçməyi göstərir. File ⇒ Open komandasını seçmək isə əvvəllər alınmış şəkillərə baxılması və işlədilməsi başa düşülür. Proqram ölç- mələrlə yanaşı, həmçinin verilənlərin baxılmasına və həmdə işlədilməsinə imkan verir. “Nanotexnologiyadan laboratoriya işləri”. Dərs vəsaiti 210 File ⇒ New komandasının icra olunmasından sonra ekranda dialoq pəncərəsi yaranmış olur, işçi qovluğu seçmək və ya yaratmaq imkanı yaranır və cari ölçmələrin nəticələrinin qov- luğa yazılacağı nəzərdə tutulur. Ölçmə prosesini apararkən bü- tün alınmış verilənlər ardıcıl olaraq razılaşmaya görə ScanData+i.spm adlı fayla yazılacaq, burada i-indeksi proqram işə düşərkən sıfır qiymətini alır və hər bir yeni ölçmələr üçün qiyməti artmış olur. ScanData+i.spm faylları işçi qovluqda yerləşdirilir. Hər yeni ölçmələrə başlamazdan əvvəl qərarlaş- dırılır. Ölçmələr aparılan vaxtı başqa işçi qovluğun seçilməsi imkanı mövcuddur. Bunun üçün proqramın baş pəncərəsinin alətlər panelində yerləşən düyməsini sıxmaq lazımdır. Cədvəl 8-2 № SZM Forma Mikroorqanizmin orta ölçüsü 1 Uzun gərilmiş çubuqlar 0,5 x 3 mkm 2 Sonları bağlanmış çubuq şəkilli kiçik hamar. 0,6 x 1,6 mkm Skanedici zond mikroskopunun köməyilə suyun mikroflorasının öyrənilməsi 211 Şəkil 8-23. NaCl damcısının qoruyucu şüşədə qurumasından alınan kristal. Şəkil 8-19. NanoEducator proqramının baş pəncərəsi. Skanetmə pəncərəsində Save Experiment düyməsini sıx- maqla cari ölçmələrinin nəticələrini saxlamaq olar, yaranan dialoq pəncərəsində qovluğu seçmək və faylın adını göstərmək lazımdır, bu zaman ScanData+i.spm faylı ölçmələr aparılan proses vaxtı müvəqqəti fayl olub sizin göstərdiyiniz fayl adına dəyişəcək. Ölçmələrə başlamazdan əvvəl fayl seçdiyiniz işçi qovluqda saxlanılacaq. Əgər ölçmələrin nəticələri saxlanılmaz- sa onda yenidən proqramı işlədərkən ScanData+i.spm müvəq- “Nanotexnologiyadan laboratoriya işləri”. Dərs vəsaiti 212 qəti fayla yazılmış nəticələr ardıcıl olaraq yenidən yazılacaq (Əgər işçi qovluq dəyişməyibdirsə) proqramı bağlayarkən və yenidən işlədərkən işçi qovluqda ölçmələrin nəticələri olan müvəqqəti faylların mövcudluğu haqqında xəbərdaredici məlu- mat verilir. ScanData standart adını dəyişmək olar. Bunu işçi qovluğun seçilməsi pəncərəsində etmək olar. İşçi qovluğun se- çilməsi pəncərəsi proqramın baş pəncərəsinin alətlər panelində yerləşən düyməsini sıxmaqla həyata keçirilir. SPM File Explorer pəncərəsində ölçmələrin nəticəsini saxlamaq olar. Lazımi faylları növbə ilə seçərək seçilmiş qovluqda onları saxlamaq lazımdır. NanoEducator cihazı ilə alınmış nəticələri ASCII formatına çevirmək olar. Bunu NT MDT istifadə olunan Nova və başqa proqramlarla etmək olar. Skan edilmiş şəkillər həmçinin onların kəsikləri olan verilənləri ASCII formatına xaric edilə bilər. Verilənləri ASCII formatına xaric etmək üçün proqramın baş pəncərəsindəki alətlər panelində yerləşmiş Export düyməsini sıxmalı və ya File men- yusunun Export → ASCII rejimini seçmək lazımdır. Dialoq pəncərəsini bağladıqdan sonra ekranda cihazın idarə olunması paneli görünür (şəkil 8-20). Cihazın idarə olunması panelinin sol hissəsində SZM-in konfiqurasiyasını seçmək üçün düymələr yerləşir. -skanedici qüvvə mikroskopu (SQM) -skanedici tunel mikroskopu (STM) Şəkil 8-20. Cihazın idarəetmə paneli. Skanedici zond mikroskopunun köməyilə suyun mikroflorasının öyrənilməsi 213 SQM ölçmələrinə hazırlıq aşağıdakı əməliyyatların yerinə yetirilməsindən ibarətdir: Nümunənin yerinə qoyulması Nümunəni qoymazdan əvvəl zondun zədələnməməsi üçün zond çeviricisini çıxarmalı. Nümunənin bərkidilməsinin iki üsuluna baxılır: - maqnit üzərində (bu halda nümunə maqnit altlıq üzərinə bərkidilməlidir); -ikitərəfli yapışqanlı lent vasitəsilə metal üzərində nümunə yer- ləşdirilməlidir. İkitərəfli lentdə olan nümunəni qoymaq üçün dirəkdən saxlayı- cını burmaqla açmaq (skanedicini zədələməmək üçün), sonra isə dayağa qədər onu yavaşca bağlamaq lazımdır. Maqnit bər- kidilmə halında, nümunənin dəyişdirilməsi altlığı açmadan və ya bağlamadan həyata keçirilir: Zond çeviricisinin yerinə qoyulması Zond çeviricisinin yerinə qoyulması həmişə nümunənin yerinə qoyulmasından sonra yerinə yetirilməlidir. Çevirici 1 əl ilə gə- tirmə vinti ilə saat əqrəbinin istiqamətində fırlatmaqla yuxarı vəziyyətə gətirilir (şəkil 8-21). Ölçü başlığının qapağındakı 2 zond çeviricisinin vintini boşaldıb, zondu saxlayıcının yuvasına qoymalı və qeydedici vinti saat əqrəbi istiqamətində yüngülcə bərkitmək lazımdır (şəkil 8-21). Şəkil 8-21. Zond çeviricisinin yerinə qoyulması. Skanetmənin yerinin seçilməsi Nümunə üzərində tədqiq olunan yerin seçilməsi üçün “Nanotexnologiyadan laboratoriya işləri”. Dərs vəsaiti 214 cihazın aşağı hissəsində yerləşmiş iki koordinatlı stoldakı yerdəyişmə vintlərindən istifadə olunur. Əvvəlcədən zondun nümunəyə yaxınlaşdırılması Hər bir ölçmə üçün zondun qabaqcadan yaxınlaşdırılması əməliyyatı zəruri deyil. Onun zəruriliyi nümunə və zond ara- sındakı məsafənin qiymətindən asılı olaraq yerinə yetirilir. Əgər zondun ucu ilə nümunə səthi arasındakı məsafə 0,5-1mm- dən böyükdürsə, onda zondun nümunə səthinə yaxınlaşdırıl- ması əməliyyatının aparılması məqsədə uyğundur. Zondla nü- munə arasındakı məsafə böyük olarsa zondun nümunəyə avtomatik yaxınlaşması prosesinə çox vaxt tələb olunacaqdır. Zondu aşağıya salmaq üçün əl ilə gətirmə vintindən istifadə edilir. Bu zaman zond və nümunə səthi arasındakı məsafəyə vizual olaraq lupa vasitəsi ilə nəzarət etmək lazımdır. Rezonans əyrisinin qurulması və işçi tezliyin müəyyən edilməsi Hər bir təcrübəni aparmazdan əvvəl bu əməliyyatın yerinə yetirilməsi zəruridir və bunu etmədən gələcək ölçmələrin mər- hələlərinə keçid bağlıdır. Bundan sonra ölçmə prosesi zamanı elə vəziyyət yaranır ki, bu əməliyyatın təkrar yerinə yetirilməsi tələb olunur (məsələn, kontakt itərkən). Rezonans axtarışı ADJUST ⇒RESONANCE əmri ilə ye- rinə yetirilir. Bu əməliyyatın yerinə yetirilməsi deyərkən, gene- rator tərəfindən verilən məcburi rəqslərin tezlikləri dəyişərkən, zondun rəqs amplitudunun ölçülməsi nəzərdə tutulur. Bunun üçün Run düyməsini sıxmalı. Avtomatik rejimində zondun rəqs amplitudunun müşahidə olunan maksimal qiymətinə bərabər generatorun tezliyi avto- matik təyin olunur. Verilmiş tezlik diapazonunda zondun rəqs amplitudunun dəyişməsini göstərən qrafikdən rezonans pikinin formasını müşahidə etməyə imkan verir (şəkil 8-22a). Əgər rezonans piki aydın ifadə olunmayıbdırsa və ya rezonans tez- liyində amplitud kiçikdirsə (1V aşağı), onda ölçmələri aparmaq üçün parametrləri dəyişmək zəruridir və rezonans tezliyini Skanedici zond mikroskopunun köməyilə suyun mikroflorasının öyrənilməsi 215 təkrar təyin etmək lazımdır. Şəkil 8-22. Rezonansın axtarışı rejimi pəncərəsi və işçi tezliyin təyini: a) - avtomatik rejim; b) - əl rejimi. Bunun üçün Manual rejimi istifadə olunur. Bu rejimi seçərkən Frequency Scaning pəncərəsində əlavə panel yaranır (şəkil 8-22 b) və aşağıdakı parametrləri korrektə etməyə imkan verir: -Generator tərəfindən verilən rəqs amplitudu (Oscillation Amplitude ). Bu kəmiyyətin qiymətinin minimal verilməsi təklif olunur (sıfıra kimi də olar) və 50 mv böyük olmasın. -Amplitudu gücləndirən əmsal (AM Gain). Zondun rəqs ampli- tudunun kifayət qədər böyük olmayan qiymətlərində (<1V) bu əmsalın qiymətinin artırılması məsləhətdir (təklif olunur). Re- zonansın axtarışına başlamaq üçün Run düyməsini sıxmaq lazımdır. Manual rejimi mışın köməyi ilə seçilmiş tezliyi qrafikdə yaşıl kursorun yerini dəyişməklə etmək olar, həmçinin seçil- miş tezliyin kiçik qiymətlərinin diapazonunda rəqslərin ampli- tudunun dəyişmə xarakteri nəzərə alınır (bunun üçün Manual Regime Fine vəziyyətini seçərək Run düyməsini sıxmaq lazımdır). Qarşılıqlı təsirin alınması Qarşılıqlı təsirin alınması avtomatik gətirmə mexanizminin köməyi ilə zond və nümunə yaxınlaşmasının idarəetmə prose- durası ilə yerinə yetirilir. Cihazın idarəetmə panelindəki “Nanotexnologiyadan laboratoriya işləri”. Dərs vəsaiti 216 düyməsini sıxmaqla bu proseduranı çağırmaq olar. SQM-lə işləyərkən rezonans tezliyin axtarışı və qurulması əməliyyatından sonra bu düyməyə imkan yaranır. Scaning Force Microscopy , Landing (şəkil 8-23) pəncərəsində zondun yaxınlaşmasını idarə edən elementlər yerləşir, həmçinin prose- duranın yerinə yetirilmə gedişini analiz etməyə imkan verən idikasiya parametrləri vardır. Şəkil 8-23. Qarşılıqlı təsirin alınması rejiminin pəncərəsi. Landing pəncərəsi istifadəçiyə aşağıdakı kəmiyyətləri müşahidə etməyə imkan verir: - Z oxu üzrə skanedicinin maksimal mümkün uzaqlaşması (yuxarıya qalxması) (Scaner Protraction) vahid qəbul olun- muşdur. Skanedicinin qalxmasının cari vəziyyəti uyğun sol indikatorun dolması səviyyəsinin rəngi ilə xarakterizə olunur: yaşıl rəng-işçi zona, göy rəng-iş zonasından kənar, qırmızı rəng -skanedici nümunə səthinə çox yaxınlaşmışdır və bu zondun deformasiyasına (zədələnməsinə) gətirib çıxarar. Sonuncu hal- da proqram xəbərdaredici səs verir. - Qarşılıqlı təsir qüvvəsinin olmamasına uyğun olaraq zondun rəqs amplitudu (Probe Oscillation Amplitude) vahid qəbul edilir. Zondun rəqs amplitudunun qiyməti sağ indikatorda Skanedici zond mikroskopunun köməyilə suyun mikroflorasının öyrənilməsi 217 çəhrayı rənglə dolması səviyyəsi ilə göstərilir. Probe Oscil- lation Amplitude indikatorundakı üfüqi nişan skanedicinin və- ziyyətinin analiz edilməsi və onun avtomatik işçi vəziyyətinə çıxmasını göstərir. -Verilmiş istiqamətdə (Probe Moving) gedilmiş (Steps) ad- dımların sayıdır: Landing-yaxınlaşma, Rising-uzaqlaşma. Zondun aşağı salınması prosesinə başlamazdan əvvəl zəruridir: 1.Prove Moving elementində Landing (yaxınlaşma) imkanının seçilməsinə əmin olmalı. 2.Yaxınlaşma parametrlərinin düzgün verilməsini yoxlamaq: - Əks əlaqə dövrəsində Feed Back Loop Gain - gücləndirmə əmsalı 3 qiymətinə bərabər götürülür. - Set Interaction düyməsini sıxaraq və Set Interaction pəncərəsində Amplitude Suppression (şəkil 8-24) paramet- rinin qiyməti 0,3 bərabər olmasını yoxlamaq. 3. RUN düyməsini sıxmaq. Steps indikatoru keçilmiş addımları hesablamağa başlayır. Qarşılıqlı təsirin əmələ gəlməsindən sonra ekranda Landing done məlumatı yaranır. Zondu əks əlaqədən çıxarmaq, zond və nümunə arasındakı mə- safənin artırılması üçün zondun uzaqlaşması rejimindən istifadə olunur (Probe Moving: Rising). Uzaqlaşma əməliyyatının yerinə yetirilməsi üçün Probe Moving: Rising hərəkət istiqa- mətini seçmək zəruridir və RUN düyməsini sıxmalı. Skanetmə Yaxınlaşma (Landing) prosesinin yerinə yetirilməsindən sonra və qarşılıqlı təsirin əmələ gəlməsindən sonra skanetmə mümkün olur (cihazın idarə olunması pəncərəsində düyməsi). Bu düyməni sıxaraq (şəkil 8-25 də skan- etmə pəncərəsinin şəkli verilmişdir) istifadəçi bilavasitə ölçmə- lərin aparılmasına və ölçmələrin nəticələrinin alınmasına baş- layır. Skanetmə rejimində skanetmənin parametrlərinin daxil edil- məsi zəruridir. Bu parametrlər Scanning pəncərəsinin yuxarı “Nanotexnologiyadan laboratoriya işləri”. Dərs vəsaiti 218 sağ hissəsində qruplaşdırılıbdır. Şəkil 8-24. Zond və nümunə qarşılıqlı təsirinin kəmiyyətlərinin verilməsi pəncərəsi. Proqramı birinci dəfə işlədərkən bu kəmiyyətlərin qiymətləri razılaşmaya görə qəbul olunur: Skanetmə sahəsi Scan Area (Xnm*Ynm): 5000 * 5000; Oxlar üzrə ölçmə nöqtələrin sayı X, Y: NX = 100, NY = 100; Skanetmenin sürəti Velocity = 1000 nm/s; Skanetmənin yolu Path skanetmənin istiqamətini müəyyənləşdirir. Proqram sürətli skanetmənin ox istiqamətini seçməyə imkan verir(X və Y). Proqramla işə başlayan zaman Path =X+ qəbul olunur. Skanetmə parametrlərini verdikden sonra, daxil edilmiş parametrlərin qəbul olunması üçün Apply düyməsini və skan etməyə başlamaq üçün Run düyməsini sıxmaq lazımdır. Cari ölçmələrin nəticələrinin saxlanması üçün skanetmə pəncərəsində Experiment Save düyməsini sıxmaq lazımdır və bu zaman görünən dialoq pəncərəsində qovluğu seçməli və faylın adını göstərməli. Skanedici zond mikroskopunun köməyilə suyun mikroflorasının öyrənilməsi 219 8.3. Metodik göstərişlər NanoEducator skanedici zond mikroskopunda işləməyə başlamazdan əvvəl cihazdan istifadə qaydalarını öyrənmək zə- ruridir [7]. Şəkil 8-25. SQM skanetmə və nəticələrinin təsviri prosesinin idarə olunmasi pəncərəsi. 8.4. Tapşırıq 1. Sizi maraqlandıran mühit seçərək və müstəqil bioloji nümu- nələri SZM-də tədqiq etmək üçün hazırlayın. 2. Təcrübədə NanoEducator cihazının ümumi konstruksiyasını öyrənin və NanoEducator cihazın idarə olunması proqramı “Nanotexnologiyadan laboratoriya işləri”. Dərs vəsaiti 220 ilə tanış olun. 3. NanoEducator optik sistemindən istifadə edərək, nümunə səthinin maraqlandıran hissələrini seçib SZM-də bir neçə ümumi skanetmənin şəkillərini almalı. 4. Sizi maraqlandıran mikroorqanizmlər və ya sadə orqanizm- ləri seçərək, faza təzadı üsulunu tətbiq etməklə səthin skanedilməsini aparın. 5. Alınmış şəkillərin işlənilməsi və analizini aparıb, alınmış sadə və ya böyümüş bakteriyaların aydınlaşdırılmasına çalışın. Yüklə 4,53 Kb. Dostları ilə paylaş:
|