Mədəniyyət və turizm Mündəricat

Tulum 
 
Bir vaxtlar Qarabağ, Laçın, Qazax, Tovuz və Naxçıvan ərazisində geniş yayılmış nəfəslə çalınan dəri çalğı 
alətidir. Hazırda Azərbaycanda, əsasən, Naxçıvan Muxtar Respublikasında rast gəlmək olar. Başqa nəfəsli çalğı 
alətləri  kimi  tulumun  da  çox  qədim  tarixi  vardır.  Alimlərimiz  tulumun  yaranma 
tarixini  sinifli  cəmiyyətin  ilk  dövrlərinə  aid  edirlər.  Hazırda  tulumun  müxtəlif 
növləri  fərqli  adlarla  Qafqaz,  eləcə  də  bir  sıra  Avropa  xalqları  arasında  geniş 
istifadə  edilir.  Maldarlıq,  əsasən  də,  qoyunçuluqla  məşğul  olan  köçəri  tayfalar 
tulumdan  çox  istifadə  etmişlər.  Səs  tembri  zurnanın  səsinə  bənzədiyi  üçün bəzən 
ona “ tulum zurnası” da deyilib.  
Tulum  xüsusi  üsulla  aşılanıb  yumşaldılmış  keçi  və  ya  qoyun  dərisindən 
hazırlanır.  Bütöv  soyulmuş  dərinin  iki  ayağı  möhkəm  bağlanılır.  Qalan  ikisindən 
birinə  tuluma  hava  doldurmaq  üçün  sümükdən  və  ya  qamışdan  hazırlanmış, 
ağzında  tıxacı  olan  boru, digərinə  isə  aləti  ifa  etmək  üçün iki  qoşa  boru  (gövdə) 
bərkidilir. Uzunluğu 260-280 mm olan həmin gövdələrin üzərində 7 oyuq açılır.  
İfaçı sol qoltuğunda tutduğu içərisi hava ilə doldurulmuş tuluğu azacıq təzyiqlə 
sıxmaqla havanı borulara daxil olmağa məcbur edərkən hər iki əlin barmaqları ilə 
oyuqları açıb-bağlamaqla istənilən səs ucalığını əldə edə bilir. Birinci boruda melodiya çalınır, ikincisində isə 
həmin melodiyanın tonikası saxlanılır.  
Tulum, əsasən, solo aləti kimi, bəzi hallarda isə balabançılar dəstəsində istifadə edilir.