Mədəniyyət və turizm Mündəricat

Aşıq yaradıcılığı 
 
YUNESKO-nun Qeyri-maddi-mədəni irsin qorunması üzrə Komitəsinin 2009-cu 
il sentyabrın 30-da Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Abu-Dabi şəhərində keçirilən 
4-cü sessiyasında qurumun yekun qərarına əsasən Azərbaycanın aşıq sənəti 
YUNESKO-nun Qeyri-maddi-mədəni irs siyahısına daxil edilib. Bu hadisə aşıq 
sənətinin Azərbaycan mədəni irsinin ən qədim nümunələrindən biri olduğunu 
beynəlxalq səviyyədə bir daha təsdiqləyir. 
 
Erkən orta əsrlərdə oğuz türklərinin estetik düşüncəsinə daxil olan aşıq dövrünün qabaqcıl adamı, epik və 
lirik təfəkkürün ozandan sonrakı yaradıcılıq mərhələsini bütöv şəkildə üzərinə götürən peşəkar ifaçı idi. Aşıq, 
eyni zamanda sənətin sinkretizmini davam etdirib yaşadan, söz qoşub saz çalan, qoşulan nəğmələri məharətlə 
oxuyan, dastan qoşan, saz havaları yaradan, bütün havacatı öz sazında çalıb-çağıran, söylədiyi nağılı, dastanı 
müxtəlif rəqslər, pantomim mizanlar - qaş, göz, bədən hərəkətləri ilə bəzəyən, sazla sözün vəhdətini yaradan, öz 
dinləyicisinə yüksək mənəvi-əxlaqi və estetik dəyərlər aşılayan improvizatorçudur. 
Aşıq yaradıcılığı tarixən şifahi şəkildə yaranıb yayılan söz sənətidir. Onu xalq yaradıcılığı ilə bağlayan 
cəhətlərlə yanaşı, bu yaradıcılıqdan ayıran xüsusiyyətlər də yox deyildir.  
Aşıq  poeziyasının  xalq  yaradıcılığının  tərkib  hissəsi  olduğunu  təsdiqləyən  arqumentlərin  sayı  çoxdur. 
Onların böyük əksəriyyəti aşıq poeziyasının xalq yaradıcılığı qaynaqlarından süzülüb gəldiyini göstərməkdədir. 
Birincisi,  aşıq poeziyası  şifahi şəkildə yaranır, canlı xalq danışıq dilinə əsaslanır. Bu dilin bədii imkanlarmı 
açıqlayır, onun geniş yaradıcılıq gücünə malik olduğunu əks etdirir.