Mediator team Fiziologiya Klinika

 
3. Sirkulatsiyadagi antikoagulantlar 
boshqacha aytganda tabiiy antikoagulantlar quyidagilar:

□■
geparin


□■
antitrombin III

□■
a- makroglobulin

□■
C-oqsil
(
keyingi betlarda batafsil koʻrib chiqamiz
)
 
4. Fibrinolitik mexanizm
C-oqsil tabiiy ravishda V va VIII faktorlarni inaktiv holga oʻtkazadi va shuningdek, fibrinolitik xususiyatga ega 
boʻlgan plazminning shakllanishini oshiruvchi
toʻqima plazminogen aktivatorinining ingibitorini
inaktivlaydi. 
 
!!!
Bundan tashqari, har qanday travma natijasida ivish tizimi aktivlanishi bilanoq, fibrinolitik sistema ham 
aktivlanadi. 
5. Aktivlangan ivish faktorlarini olib tashlash
Spontan ravishda boshlangan qon ivish jarayonida aktivlangan faktorlarni jigar olib tashlaydi va intravaskular 
qon ivishini oldini oladi. 
Qon koagulyatsiyasi jarayoni – nerv va gormonal mexanizmlar yordamida boshqariladi:
Nerv boshqarilish
: Qon oqimida trombin yuqori konsentratsiyasining paydo boʻlishi, asosiy refleks zonalar 
(
sinokarotid, aorta va buyrak
) trombosensitiv xemoretseptorlarining qoʻzgʻalishini va qonga geparin, 
geparinoidlar va antitrombin III ning refleksli chiqarilishini keltirib chiqaradi.
 
Gormonal boshqarilish:
a) 
Qon ivish jarayonini tezlashtiradi
: adrenalin, vazopressin, oksitotsin, glyukokortikoidlar, 
mineralokortikoidlar, jinsiy gormonlar
b) 
Ingibirlaydi
: insulin, tiroksin (
dastlab ular koagulyatsiya jarayonini ragʻbatlantiradi va keyin bostiradi
). 
Tromboz 
Yuqorida fiziologik jihatdan normada qon quyilmasligi va tomir shikastlanganda, qon ketganda sodir boʻluvchi 
ekstravaskular qon ivishlarini koʻrib chiqdik. Shuningdek, maʼlum patologik holatlarda intravaskular qon ivishi 
ham yuzaga kelishi mumkin. Intravaskular qon ivishi 
tromboz
deb nomlanadi va tomir ichidagi laxta tromb deb 
nomlanadi. Demak, 
tromb
– tirik organizm yuragida yoki tomirlarida hosil boʻlgan qon tarkibli qattiq massa. 

---

Zebo Iskandarova. Aziza Zaynutdinova. Mirmuhsin Axtamov
. | 
MEDIATOR team
 
Intravaskular trombozni ekstravaskular qon ivishidagi laxta hamda oʻlimdan soʻng hosil boʻlgan laxtalardan 
farqlash kerak.