MəMMƏdov qəRİb xəLİlov mahmud

siya (iqliməuyğunlaşma), yəni istiyə və ya soyuğa dözümlülüyə fizioloji uyğunlaşma hesab olunur. Məsələn, 

buxarlanmanı artırmaq yolu ilə çox qızmaya qarşı mübarizə, poykiloterm heyvanlarda bədənini qismən 

susuzlaşdırma və ya donma nöqtəsini aşağı salan xüsusi maddələrin toplanması yolu ilə, qomoyoterm heyvan-

larda – maddələr mübadiləsinin dəyişməsi hesabına gedir.  

---

 

35

İki cür iqliməuyğunlaşma ayırd edilir: 1) orqanizmlərin maddələr mübadiləsinin dəyişməsi ilə gedən 

uyğunlaşma; 2) növün genetik quruluşunun dəyişilməsi ilə gedən uyğunlaşma. İqliməuyğunlaşma populyasiya 

genefondunun zənginliyi ilə müəyyən olunur.  

İqliməuyğunlaşma mədəni bitkilər və heyvanlar arasında aparıldıqda süni iqliməuyğunlaşma, yabanı bitki 

və  vəhşi heyvan növləri arasında (heyvanların miqrasiyası, bitkilərin insan, heyvan, külək və s. vasitəsilə 

təsadüfən başqa sahələrə aparılması) baş verdikdə isə təbii iqliməuyğunlaşma hesab olunur.  

İqliməuyğunlaşmanın öyrənilməsi və inkişafında Ç.Darvinin böyük rolu olmuşdur.  İqliməuyğunlaşma 

təlimini İ.V.Miçurin və M.F.İvanov inkişaf etdirmişlər.  

Bitkilərdə iqliməuyğunlaşma həmişə arealın genişlənməsinə səbəb olur. Azərbaycanda Amerika aqavası,