|
Xəzərin səviyyəsinin dəyişmə səbəbləri
R.M.Məmmədov (2001) Xəzər dənizinin səviyyəsinin dəyişməsində kompleks amillərin birgə iştirakının
(geoloji, hidroiqlim, antropogen, kosmik) olmasını göstərir.
Geotektonik amil
Aparılan tədqiqatların nəticələrinə əsaslanaraq R.M.Məmmədov (2001) Xəzər dənizinin dəyişməsində geolo-
ji amilin rolunun 10-15 % olduğunu göstərərək qeyd edir ki, bu nəticənin də geniş eksperimental müşahidələrlə
təsdiqinə ehtiyac vardır.
Antropogen amil
Dənizə axan çay sularının torpaqların suvarılmasında, kommunal – məişətdə işlədilməsi, çaylar üzərində su
anbarlarının yaradılması Xəzərin səviyyəsinə müəyyən qədər öz təsirini göstərir.
1930-cu illərdən başlayaraq Xəzər dənizi hövzəsi çaylarının üzərində ümumi sahəsi 30 min km
2
və həsmi
200 km
3
-ə yaxın 20-ə qədər (sahəsi 30 km
2
-dən yuxarı) su anbarları yaradılmışdı və onların səthindən 1990-cı
ilə qədər 450 km
3
su buxarlanmışdır, əgər bu kəmiyyəti Xəzər hövzəsinin ümumi su anbarları ilə cəmləşdirsək
700 km
3
-ə yaxın rəqəm alınar, bu su anbarlarının tikilməsi ilə əlaqədar su itgisidir və Xəzər səviyyəsində ildə
təqribən 2,5 sm su qatının azalması deməkdir. (R.Məmmədov, 2001)
| 
