MəMMƏdov qəRİb xəLİlov mahmud

Dövlət və digər məqsədli meşə zolaqları  

Respublikamızda dövlət qoruyucu meşə zolaqlarının  və digər məqsədli meşəliklərin, yaşıllıqların salınması 

işinə  əsasən 1950-ci ildən sonra Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 12.11.1949-cu il qərarından sonra 

başlanılmışdır. Bu qərardan sonra 10 il müddətində meşə zolaqlarının və digər növ meşəliklərin salınması üzrə 

kompleks perspektiv planın həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur.  Bu plana aşağıdakılar daxil edilmişdir: 

1. Mövcud texniki layihə  əsasında 17871 ha sahədə 1096 km uzunluğunda 12 dövlət meşə zolaqlarının 

salınması (cədvəl 14.3). 1950-53-cü illər ərzində artıq 1381 ha meşə zolaqlarının salınması həyata keçirilmişdir. 

2. Kolxoz və sovxozların kənd təsərrüfatı sahələrində tarlaqoruyucu meşə zolaqlarının salınması. Bu zolaq-

lar dəmyə şəraitində səpin sahələrinin 3%-i, suvarılan əkin sahələrinin isə 2,5%-ni təşkil etməlidir. Respublika 

ərazisində tarlaqoruyucu meşə zolaqlarının sahəsi 20 min ha, o cümlədən Kür-Araz ovalığı rayonlarında 12 min 

ha nəzərdə tutulmuşdur.  

3. «Aqromeşəlayihə» tərəfindən hazırlanmış layihə əsasən Kür-Araz ovalığı ərazisində Kür çayının hər iki 

sahili boyu 18600 ha sahədə tuqay meşələrinin bərpası və rekonstruksiyası işlərinin aparılması. 

4. Magistral (yuxarı Qarabağ, Baş Şirvan) və bölüşdürücü suvarma kanalları, kollektorlar boyu 47 min ha 

sahədə irriqasiya meşə zolaqlarının salınması. 

5. Kənd təsərrüfatına yararsız sahələrdə, o cümlədən qobular və yarğanlarda 10 min ha, o cümlədən Kür-

Araz ovalığında 6 min ha sahənin meşələşdirilməsi.  

6. Meşəsiz, eroziyaya uğramış sahələrdə və qumluqlarda 10 min hektar sahədə meşələrin salınması. 

7. 1000 ha sahədə  qərzəkli (qoz meyvəli), 10 min ha sahədə tut (çəkil) plantasiyası, 18 milyon ədəd tut 

ağacının əkilməsi. 

8. Dəmiryolu və şosse yolları boyu 715 ha qoruyucu meşə zolaqlarının salınması.  

9. Abşeronda 3000 ha sahədə zeytun massivlərinin salınması.  

10. Bakı şəhəri ətrafında 1000 ha sahədə yaşıllıq zonasının yaradılması.  

Beləliklə, 10-15 il ərzində 100 min ha sahədə, o cümlədən Kür-Araz ovalığında 70 min ha-ya yaxın 

meşələrin salınması planlaşdırılmışdır.  

1950-51-ci illərdən başlayaraq respublikanın  əməkdar meşəçisi  İ.S.Səfərovun başçılığı ilə Azərbaycanda 

meşə zolaqlarının salınması işinə başlandı. Meşə zolaqlarında ən çox palıd növlərinə (şabalıdyarpaq, uzunsap-

laq, iberiya palıdı) üstünlük verilmişdir. Palıd toxumlarının səpini T.D.Lısenkonun yuva üsulu ilə aparılaraq ona 

müəyyən dəyişikliklər edildi (Səfərov, 1958). Məlum olduğu kimi, T.D.Lısenkonun yuva metodu ilə  səpin 

aparıldıqda paket şəklində olan yuvada çala yerləşdirilir. Bu üsul əsasən dəmyə şəraitində istifadə olunmuşdur. 

---

 

317

Cədvəl 14.3.