21. Boshqaruvning ma’mutiy usullari quyidagilarni o‘z ichiga oladi: — mamlakat va mintaqaning qonunchilik hujjatlari tizimi; — tashkilotning me’yoriy va uslubiy (qollash uchun majburiy) hujjatlari tizimi; — operativ boshqaruv tizimi (hukmronlik tizimi) Jamoani shakllantirish va shaxslararo munosabatlarni tadqiqot qilishda sotsiomatritsalar va sotsiogrammalarni tuzish tavsiya etiladi. U guruh a’zolarining bir-birlariga munosabatlari va jamoaning jipsligi darajasini belgilash, yetakchini aniqlash hamda xodimlarning sotsiometrik mavqeyi va yengiltakligini aniqlashga imkon beradi.
22. Boshqaruvning ijtimoiy – psixologik usullari.
Boshqaruvning ijtimoiy-psixologik usullari boshqaruvga jamoadagi ijtimoiy-psixologik jarayonlar, xodimlar salomatligi va ja moadagi yaxshi axloqiy-psixologik muhitni saqlab qolish, qonunlar va me’yoriy hujjatlar talablariga rioya qilish sifatida qo‘yilgan maqsadlarga erishish uchun qaratilgan. Quyidagilar ijtimoiy-psixologik jarayonlarni boshqarish obyektlari hisoblanadi: — xodimlarning shaxsiy tariflari hamda ularning ruhiy va ruhiy-fiziologik xususiyatlari; — mehnatni va ish joylarini tashkil etish usullari; — xodimlarni tanlash, joy-joyiga qo‘yish, tayyorlash va qayta tayyorlash tizimi; — axborot ta’minoti va undan foydalanish; — xodimlarni rag‘batlantirish tizimi; — jamoadagi axloqiy-psixologik muhit; — xodimlarning ijtimoiy-maishiy sharoitlari. Ijtimoiy-psixologik jarayonlarni boshqarish o‘z ichiga quyidagilarni oladi: — ijtimoiy-psixologik jarayonlarning me’yorlarini ishlab chiqish; — bu me’yorlarning bajarilishini tahlil qilish, hisobga olish va nazorat qilish; — ijtimoiy-psixologik jarayonlarni me’yorlashtirish va sog‘lomlashtirish bo‘yicha tadbirlar ishlab chiqish; — bu tartiblarni tashkil etish va ularning bajarilishini nazorat qilish; — ijtimoiy-psixologik jarayonlarni tartibga solish.
23. Mehnatni boshqarishning xarakteri.
Mehnat o‘zining xarakteri bo‘yicha hamma vaqt ham ijtimoiy jarayon bo‘lgan. Har qanday ijtimoiy mehnat esa belgilangan tashkil etishni va tartibni taqozo etadi.
