Mexanik hodisalar jismlarning muvozanati oddiy mexanizmlar

Oddiy mexanizmlar: blok, qiya tekislik, vint, pona va chig‘iriqning qo‘llanilishi

---

III bob. Jismlarning muvozanati. Oddiy mexanizmlar
92
92
tizim kuchdan 
marta yutuq beradi. Lebyodkaning kuchdan beradigan 
umumiy yutug‘i n:
n =
bo‘ladi.
Amaliy topshiriq
1. Chizg‘ich oling va o‘rtasiga kichkina tayanchni qo‘yib, muvo-
zanatga keltiring. O‘ng tomonidan 5 sm uzoqlikka bitta tangani qo‘ying. 
Chap tomoniga shunday tangadan ikkitasini shunday nuqtasini topib 
qo‘yingki, natijada chizg‘ich muvozanatda qolsin.
2. Uyingizda turmushda ishlatiladigan omburlar, qaychilar, kir qistirgich 
tuzilishini ko‘rib chiqing. Ulardagi aylanish o‘qi, yelkalarini toping. Bu 
asboblarning kuchdan qancha yutuq berishini hisoblang.
1. Siz yana qanday oddiy mexanizmlarni bilasiz?
2. Lebyodkani qanday maqsadlarda ishlatsa bo‘ladi?
3. Uyingizda, maktabingizda qanday oddiy mexanizmlardan foydalanishadi?
4. Mexanizmlardan foydalanib kuchni oshirishning chegarasi bormi?
5. Ko‘char va ko‘chmas bloklarni richaglar deb qarash mumkinmi?
31-MAVZU
MEXANIZMLARDAN FOYDALANISHDA 
ISHLARNING TENGLIGI
Yuqorida ko‘rib o‘tilgan barcha mexa 
nizmlar biror ishni bajarishda 
foyda 
laniladi. Ularda mexanizmlarning kuchdan yutuq berishi haqida 
gapirib o‘tildi. Qiziq, ulardan qaysilari ishdan yutuq berar ekan? Yoki 
ham masimi?
Buni qiya tekislik misolida ko‘raylik. Qiya tekislik bo‘ylab yukni 
ko‘tarishda 
bo‘lishi ko‘rsatilgan edi. Bunda yukni ko‘tarishda 

---

93
kichik kuch talab qilinishi evaziga ko‘p yo‘l 
bosish zarur bo‘ladi (70-rasm). Chunki s 
masofa h dan katta: