Eng qadimgi savdo tranzit yollari. «Lojuvard yo’li» va «Shoh yo’li» Bizga ma’lumki, qadimda axolilarning boshka davlatlar bilan savdo, nafaqat savdo balki turli yildagi boshka munosabatlarni urnatishda karvon yullari asosiy urinni egallagan va bu yullarning axamiyati nixoyatda kata bulgan. Xuddi ana shunday karvon yullarining tartibi va madaniy, siyosiy va iktisodiy alokalari ildizi yaki» va urta sharkda neolit davrida ya’ni er.avv-VI-lV ming yilliklarda vujudga kslgan.Bu jarayoklarning rivojlanishi esa bronza davriga tugri keladch.Misol uchun, shu davrda ma’lum va mashxur bulgan «Lojuvard yuli» orkali turli davlatlar, shaxarlar o’rtasida madaniy, iktisodiy kolaversa siyosiy munosabatlar, alokalar urnatilgan. Bronza davridagi yana bir yul Badaxshondai Janubiy Shark tomon Afgoniston orkali Urta Osiyoning kadimgi xalklarini Mesopatamiya shaxarlari xisoblangan Ur, Kish, Uruq Lagashlar bilan boklagan va bu xam millatlararo xamkorliq alokalarda uziga xos zamin rolini utagan, desak yangilishmaymiz. Shu davrga oid yana bir karvon nuli O‘rta Osiyoning janubidagi Baqtriya va Margiyonani Xindistondagi Xarappa va Erondagi Moxinto Doro kabi madaniyat markazlari bilan boglagan. Keyinroq ya’ni er.avv. 2-ming yillikka kelib esa karvon yullarining takomillashuvi natijasida Farg‘ona va Shosh ham Kadimgi Sharq xalqlari bilan aloqalar urnatilgan. Yana bir o‘z davrining eng ma’lum va mashxur karvon yullaridan bulgan. «Shox yuli» deb nom olgan karvon yo‘li er.av. 1 ming yillikning 1-yarmida ayniqsa juda mashxur bulgan.
