Microsoft Word 00 KeyNote Speakers Materiallar


IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS



Yüklə 22,28 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə62/148
tarix16.02.2017
ölçüsü22,28 Mb.
#8634
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   148

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

319



 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

светового раздражения применялась фотовспышка интенсивностью 1,4 Дж, длительностью 150 

мкс. Световая стимуляция обеспечивалась в режиме одиночных вспышек. Полоса пропускания 

частот усилителей для регистрации ЭРГ устанавливалась в диапазоне 1 – 1000 Гц. 

Из  наших  экспериментальных  данных  следует,  что  односторонняя  коагуляция  супра-

хиазматического ядра приводила к угнетению вызванных потенциалов на свет как в сетчатке, 

так  и  в  верхних  буграх  четверохолмия  и  в  зрительной  коре.  Суммарная  амплитуда  ЭРГ  −  от 

максимума "a"-волны  до  максимума "b"-волны  −  в  первый  день  после  коагуляции  по  сравне-

нию с контролем (100%) уменьшалась в среднем на 15%, а в последующие – 3-й, 5-й и 10-й дни 

–  на 25%. Этот  факт,  по-видимому,  можно  рассматривать  как  результат  постепенного 

вовлечения  в  патологический  процесс  большего  количества  нейрональных  элементов 

супрахиазматического  ядра.  Однако  в  более  поздние  сроки  был  выявлен  весьма  интересный 

факт:  к 15 дню  отмечалось  некоторое  увеличение  амплитуды  ЭРГ,  которая  к 30 дню  уже 

составляла 83% исходной величины, а в ряде случаев она увеличивалась до 90%. Что касается 

динамики формирования ответов верхних бугров четверохолмия и зрительной коры в условиях 

коагуляции супрахиазматического ядра, то она была практически идентична динамике ЭРГ. 

Таким  образом,  полученные  данные  дают  возможность  предположить,  что  частичное 

восстановление  вызванных  потенциалов  на  свет  в  исследуемых  структурах  базируется  на 

способности  мозга  запускать  компенсаторные  процессы,  приводящие  хотя  бы  к  частичному 

восстановлению  функции  супрахиазматического  ядра.  Однако  напрашивается  вопрос:  проис-

ходит  ли  это  только  на  уровне  поражённой  области  или,  благодаря  наличию  билатеральных 

проекций  из  сетчатки,  подключается  и  ипсилатеральное  супрахиазматическое  ядро,  интакт-

ность которого необходима для более полного компенсаторного процесса. 

Вместе с тем нельзя исключить, что немаловажную роль в процессе восстановления выз-

ванных  потенциалов  в  зрительных  структурах  могут  играть  и  нейротрофические  факторы 

(Machalinskietal., 2012). Установлено, что электрическая стимуляция отдельных ядер гипотала-

муса  приводит  к  восстановлению  нормального  функционирования  ретинальных  нейронов  в 

условиях  экспериментальной  дистрофии  сетчатки  (Рзаева,  Дмитренко, 2012). Эти  результаты 

показывают, что в нейронах отдельных ядер гипоталамуса синтезируются вещества, обладаю-

щие  нейротрофической  активностью  в  отношении  ретинальных  клеток.  Прямые  и  обратные 

связи  гипоталамуса  с  сетчаткой  могут  представлять  нейроанатомический  субстрат  для 

осуществления  такой  трофической  поддержки  посредством  антеро-  либо  ретроградной 

сигнализации соответственно (Canterasetal., 2011). В литературе приводятся данные о синтезе в 

ядрах  гипоталамуса  таких  нейротрофических  факторов,  как  фактор  роста  нервов,  мозговой 

нейротрофический  фактор,  нейротрофин-3,  нейротрофин-4/5,  цилиарный  нейротрофический 

фактор,  однако  мало  известно  об  их  функциях  и  нейронах-мишенях (Zhangetal., 2007; 

Wangetal., 2010; Ewaetal., 2012). Также  имеются  сведения  о  развитии  патологии  сетчатки  при 

поражениях  диэнцефальной  области  как  следствие  нарушения  трофической  иннервации  глаза 

(Новохатский, 2008). Для идентификации вещества, оказывающего нейротрофические влияния 

на сетчатку, необходимы дальнейшие исследования. Эти работы имеют большое практическое 

значение,  т.к.  вещества  с  нейротрофическими  свойствами  могут  применяться  для  лечения 

дистрофических заболеваний сетчатки. 



 

 

GƏNCƏ-QAZAX BÖLGƏSİNİN HÖRÜMÇƏKLƏRİNİN  

(ARACHNİDA, ARANEAE) ÖYRƏNİLMƏSİNƏ DAİR 

 

Şəfa XASAYEVA  

AMEA Zoologiya İnstitutu



 

Shafa_Xasayeva@mail.ru 

AZƏRBAYCAN 

 

Respublikanın qərb hissəsində yerləşən Gəncə-Qazax bölgəsinə Qazax, Ağstafa, Tovuz, Şəmkir, 



Göygöl, Daşkəsən, Gədəbəy, Samux, Goranboy rayonları daxildir. Bölgədə bu günədək hörümçəklərin 

fauna və ekologiyasının öyrənilməsinə dair heç bir müntəzəm elmi-tədqiqat işləri aparılmamışdır. 



IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

320



 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

Ədəbiyyat materiallarından aydın olur ki, indiyə qədər müxtəif müəlliflər tərəfindən 21 fəsiləyə aid 85 

hörümçək növü qeyd edilmişdir.  

Regionun araneofaunasının zəif öyrənilməsini nəzərə alaraq 2012-ci ildən başlayaraq Gəncə - 

Qazax bölgəsinin hörümçəklərinin fauna və ekologiyasının öyrənilməsinə dair geniş  tədqiqat işləri 

aparırıq. Məqalədə 2014-cü ildə bölgədə apardığımız tədqiqatın nəticələri verilmişdir. Tədqiqat ilində 

Ağstafa, Tovuz, Şəmkir rayonlarının ətraf kənd və qəsəbələrinə edilən ekspedisiyalar nəticəsində 100-

dən çox araxnoloji nümunə götürülmüşdür. Materialın təyin edilməsi yetkin fərdlər üzrə aparılmışdır. 

Növlərin sistematikası Platnikin dünyanın hörümçəkləri kataloquna və Avropanın hörümçəklər 

faunasına əsasən verilmişdir.  

Toplanılmış materialların tədqiqi zamanı 9 fəsiləyə aid 23 hörümçək növü aşkar edilmişdir. 

Bunlardan 1növ (Monaeses israeliensis Levy, 1973) Qafqaz faunası üçün, 1 cins (Micaria Westring, 

1851) və 15 növ isə Gəncə -Qazax bölgəsi üçün ilk dəfə qeyd olunur. Həmin növlər aşağıdakılardır: 

 

Fəsilə: Araneidae Simon, 1895 

Cins:Mangora O. P.-Cambridge, 1889 

Növ:Mangora acalypa (Walckenaer, 1802) 

Cins: Neoscona Simon, 1864 

Növ:Neoscona adianta (Walckenaer, 1802)

 *

 

 

Fəsilə: Gnaphosidae Pocock, 1898 

Cins:DrassylusChamberlin, 1922 

Növ:Drassyluspraeficus L.Koch, 1866 

*

 



Cins:Gnaphosa Latreille, 1804 

Növ:Gnaphosa leporina (L. Koch, 1866)

 *

 



Cins:Haplodrassus Chamberlin, 1922 

Növ:Haplodrassus dalmatensis (L. Koch, 1866)

 *

 



Növ:Haplodrassus signifer (C. L. Koch, 1839) 

Cins:Micaria Westring, 1851

**

 



Növ:Micaria rossica Thorell, 1875



Cins:Trachyzelotes Lohmander, 1944 



Növ:Trachyzelotes malkini Platnick et Murphy

*

 



Növ:Trachyzelotespedestris (C. L. Koch, 1837) 

Cins:ZelotesGistel, 1848 

Növ:Zelotes longipes (L. Koch, 1866) 

 

Fəsilə: LinyphiidaeBlackwall, 1859 

Cins:Neriene Blackwall, 1833 

Növ:Nerieneclathrata (Sundevall, 1830)

 *

 



 

Fəsilə: Lycosidae Sundevall, 1833 

Cins:Arctosa C. L. Koch, 1847 

Növ:Arctosatbilisiensis Mcheidze, 1946

*

 



Cins:Aulonia C. L. Koch, 1847 

Növ:Aulonia kratochvili Dunin, Buchar et Absolon, 1986

*

 



Cins:Trochosa C. L. Koch, 1847 

Növ:Trochosa ruricola (De Geer, 1778)  

 

Fəsilə:Pholcidae C. L. Koch, 1851 

Cins:Holocnemus Berland, 1942 

Növ:Holocnemus pluchei (Scopoli, 1763) 

*

 



 

Fəsilə: Salticidae Blackwall, 1841 

Cins:Philaeus Thorell, 1869 

Növ:Philaeus chrysops (Poda, 1761)

 *

 



 

Fəsilə: Tetragnathidae Menge, 1866 

Cins:Pachygnatha Sundevall, 1823 

Növ:Pachygnatha degeeri Sundevall, 1830

*

 



 

Fəsilə: Theridiidae Sundevall, 1833 

Cins:Crustulina Menge, 1868 

Növ:Crustulina sticta (O. P.-Cambridge, 1861)

 *

 



Cins:Steatoda Sundevall, 1833 

Növ:Steatoda paykulliana (Walckenaer, 1805)

 *

 



Növ:Steatoda phalerata (Panzer, 1801)

 *

 



 

Fəsilə: Thomisidae Sundevall, 1833 

Cins:Monaeses Thorell, 1869 

Növ:Monaeses israeliensisLevy, 1973

***


 

Cins:XysticusC. L. Koch, 1835 

Növ:Xysticus acerbus Thorell, 1872 

Növ:Xysticus kochi Thorell, 1872 

 



Gəncə-Qazax bölgəsi üçün yeni növdür. 

** 


Gəncə-Qazax bölgəsi üçün yeni cinsdir.

 

** 



Qafqaz faunası üçün yeni növdür. 

 

NƏTİCƏLƏR 

1.  9 fəsiləyə aid 23 növ hörümçək aşkar edilmişdir. 

2.  1 növ (Monaeses israeliensis Levy, 1973) Qafqaz faunası üçün ilk dəfə qeyd olunur. 

3.  1 cins (Micaria Westring, 1851) Gəncə -Qazax bölgəsi üçün ilk dəfə qeyd olunur. 

4.  15 növ isə Gəncə -Qazax bölgəsi üçün ilk dəfə qeyd olunur. 

 

 



 

 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

321



 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

СОЗДАНИЕ ШАХДАГСКОГО НАЦИОНАЛЬНОГО ПАРКА И ЕГО 

ЗНАЧЕНИЕ В СОХРАНЕНИИ ТЕРИОФАУНЫ 

 

Хадиджа ЮСУФОВА 

Азербайджанский Медицинский Университет 



farajeva.khadija@gmail.com 

АЗЕРБАЙДЖАН 



 

Шахдагский  Национальный  парк  был  создан  в 2008 году  по  распоряжению  президента 

Азербайджанской  республики,  на  базе  Исмаиллинского  и  Пиргулинского  заповедников.  В 

дальнейшем  его  территория  существенно  расширилась  за  счет  территорий  Огузского, 

Габалинского, Кубинского и Кусарского районов, и является одним из первых в Азербайджане 

национальных  парков.  Цель  создания  этого  уникального  парка  заключается  в  том,  чтобы 

сохранить  природную  экосистему,  флору  и  фауну,  а  также  изучить  природные  процессы  в 

ненарушенных  человеком  условиях.  Кроме  того,  Шахдагский  Национальный  парк  способст-

вует  развитию  экотуризма  в  республике,  сохранению  природных  объектов,  всестороннему 

изучению почвы, климата, флоры и фауны и, в конечном итоге, дает возможность разработать 

рекомендации по их охране и рациональному использованию. Шахдагский Национальный парк 

расположен  в  пограничной  зоне  Азербайджана,  Грузии  и  России,  и  имеет  горный  рельеф. 

Таким  образом,  местоположение  национального  парка  определяется  севером  Азербайджа-

на. Общая площадь национального парка составляет 1159 км², и вся эта территория находится 

на  южных  склонах  Большого  Кавказа.  В  состав  Шагдагского  национального  парка  вошли 

наиболее мощные вершины гор Азербайджана и гора Базардюзю, чья высота составляет 4466 м 

над  уровнем  моря  и  признана  самой  высокой.  Весьма  примечательно  то,  что  гора  Базардюзю 

находится у самой границы Азербайджана и Дагестана. Часто эту гору именуют самой южной 

точкой  России,  однако  это  ошибочное  утверждение.  Самая  южная  точка  России  (Дагестан) 

находится  примерно  на 4 километра  южнее  данного  пика.  Между  Базарюрдом  и  Базардюзи 

расположена  речка  Ятагдере,  которая  придает  региону  особую  красоту.  Несмотря  на  то,  что 

большая часть территории находится на высоких горах, в них имеется немало водных притоков 

и озер (напр. О. Нохгель).  

 Последние  годы  на  территории  Шахдагского  Национального  парка  создано  немало 

зимних  оздоровительных  комплексов.  К  ним  можно  отнести  Шахдагский  горно-лыжный 

туристический  комплекс "Шахдаг"  и  Габалинской  горнолыжный  комплекс  "Туфан".  Эти  и 

другие местности Национального парка — прекрасные заповедные уголки. Каждый год тысячи 

людей наслаждаются красотой и многообразием их природных богатств. Любители природы со 

всех  городов  республики  рады  укрыться  здесь  от  городской  суеты,  познакомиться  с 

особенностями местной  флоры  и фауны. Отдых  в  национальных парках, словно целительный 

бальзам,  поможет  утомлённой  душе  восстановить  силы.  Мир  удивительной  красоты  парка 

научит  бережному отношению к  окружающей среде, в  том числе и  животному миру. Все эти 

сооружения  построенные  на  территории  Национального  парка  служат  на  благо  человека, 

однако  при  строительстве  техногенные  и  антропогенные  факторы  в  определенной  степени 

сказываются не только на териофауне, но и на фауне в целом.  

 Шахдагский  Национальный  парк  богат  своими  религиозными  местами  и  традициями.  В 

нем  находятся  вершина  г.  Бабадаг (3629 м) – один  из  почитаемых  пиров  в  Азербайджане.  В 

летние  месяцы  по  каменистым  тропам  ущелий,  по  отрогам  Главного  Кавказского  хребта  к 

вершине Бабадага вереницами идут паломники. Паломничество продолжается несколько дней 

и все это время молодые и пожилые люди, стойко перенося ночной холод и туман, позабыв об 

усталости  и  комфорте,  переходя  вброд  бурные  горные  реки  с  ледяной  водой,  непогоду  и 

изнуряющую жару.  

 Шахдагский  Национальный  парк  изобилует  всевозможными  животными:  здесь  водятся 

представители  отрядов  насекомоядные,  рукокрылые,  грызуны,  парнокопытные  и  другие 

млекопитающие.  Не  случайно  некоторые  из  них  включены  в  красную  книгу  Азербайджана. 

Следует отметить, что территория Шахдагского Национального парка очень обширна и имеет 



IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

322



 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

богатый  животный  мир.  Поэтому,  для  сохранения  биоразнообразия  Шахдагского  Националь-

ного парка и обеспечения безопасности туристов целесообразно разделить парк на три разные 

зоны: 


1.  Охраняемая  зона.  Природные  комплексы  в  этой  зоне  находятся  под  строгой  охраной 

парка,  здесь  находятся  убежища  крупных  млекопитающих.  Некоторые  из  хищных  -бурый 

медведь,  рысь;  из  парнокопытных  -олень  благородный,  косуля,  серна  ивосточно-кавказский 

тур; из рукокрылых –малый подковонос, средиземноморский подковонос, длинноухая ночница, 

как  редкий  и  исчезающий  виды  включены  в  Красную  книгу  республики,  поэтому  эта  зона 

закрыта для массового посещения. 

2.  Зона  экскурсии.  В  сопровождении  экскурсовода  туристов  проводят  по  заранее 

отмеченному экологическому маршруту и показывают все природные достопримечательности 

Шахдагского Национального парка.  

3.Зона  массового  отдыха.  Наблюдение  показывает,  что  зона  для  массового  отдыха  со 

стороны  отдыхающих  и  туристов  часто  подвергается  загрязнению.  После  отдыха  они  остав-

ляют  за  собой  различные  ингредиенты  органического  (отходы  животного  происхождения, 

бытовой  стойки  и  мусор)  и  неорганического  (отходы  пищевой  промышленности)  происхож-

дения. Рубят леса и, тем самым, нарушают баланс популяций различных растений и животных. 

По  нашему  мнению,  к  этой  зоне  следует  обратить  пристальное  внимание.  Работникам 

национального парка, особенно экскурсоводам, чаше следует проводить разъяснительные рабо-

ты  среди  посещающих  лиц,  чтобы  соблюдали  чистоту  на  территории  парка,  а  техническому 

персоналу  своевременно  необходимо  убирать  и  утилизировать  мусор,  проводить  дезинфек-

ционные  работы  против  различных  инфекционных  заболеваний.  Егеря  должны  запасать  корм 

для  кормления  растениеядных  животных,  особенно нуждаются  в  подкормке  парнокопытные  во 

время  обильного  снегопада  в  суровые  зимние  месяцы.  Состояние  популяций  краснокнижных 

млекопитающих,  обитающих  на  территории  Шахдагского  Национального  парка  в  целом  ста-

бильно, за исключением кабанов, косуль и серны, которые обстреливаются браконьерами. Кроме 

того ежегодно отмечается 3–5 жилых поселений в национальном парке и его охранной зоне.  

 

 

 



NAXÇIVAN MUXTAR RESPUBLİKASINDA ÇƏYİRDƏKLİ MEYVƏ 

BİTKİLƏRİNİN GENETİK TƏRKİBİ VƏ RAYONLAR ÜZRƏ TƏHLİLİ 

 

Orxan BAĞIROV 

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Naxçıvan Bölməsi 



orxan_bagirov@mail.ru 

AZƏRBAYCAN 

 

Naxçıvan Muxtar Respublikasının torpaq-iqlim şəraiti meyvə bitkilərinin becərilməsi üçün 



olduqça  əlverişlidir. Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər  Əliyevin uğurlu davamçısı olan 

ölkə Prezidenti İlham  Əliyevin 2011-ci il 13 dekabr tarixli “Mədəni bitkilərin genetik ehtiyatlarının 

mühafizəsi və  səmərəli istifadəsi haqqında” Qanununun tətbiqi barədə imzaladığı  Fərman Naxçıvan 

Muxtar Respublikasında becərilən meyvə sortların qorunması, daim təkmilləşdirilməsi və istehsalında 

böyük nəzəri əhəmiyyət daşıyır. Fərmana əsasən muxtar respublikanın torpaq və iqlim xüsusiyyətləri 

nəzərə alınmaqla meyvəçiliyin rayonlar üzrə yerli şəraitə uyğun inkişaf etdirilməsi və əhalinin il boyu 

meyvə ilə  təmin edilməsi dövlətin aqrar siyasətində  əsas yer tutur. Hazırda muxtar respublikanın 

rayonlarında müasir aqrotexniki qaydada becərilən və hər il artan istehsal həcminə uyğun olan meyvə 

bağları salınır.  

Qrafik 1-dən göründüyü kimi muxtra respublikada çəyirdəkli meyvə bitkiləri digərlərinə nisbətən 

geniş  şəkildə becərilir.  Ərazidə becərilən çəyirdəkli meyvə bitkiləri zamanın  şərtlər çərçivəsində 

Ə.Rəcəbli, M.Maksimova, T.Tağıyev, T.Talıbov, F.Xudaverdiyev və O.Bağırov tərəfindən müəyyən 

istiqamətlərdə araşdırılmışdır. Bu baxımdan çəyirdəkli meyvə bitkilərinin ümumi genetik tərkibinin və 

rayonlar üzrə becərilməsinin təhlili aktuallıq kəsb edir. 



IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

323



 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

17,9%


28,6%

10,7%


17,9%

7,0%


17,9%

Tumlu


Çəyirdəkli

Qərzəkli


Subtropik

Sitrus


Giləmeyvəli

 

Qrafik 1. Naxçıvan MR-də becərilən meyvə bitkilərinin miqdarı 

 

0%

5%



10%

15%


20%

25%


30%

35%


ərik

şaftalı


alça

gilas


albalı 

gavalı


digər çəyirdəklilər

 

Qrafik 2.Çəyirdəkli meyvə bitkilərini Naxçıvan MR-də becərilməsi

 

Qrafik 2-dən göründüyü kimi, muxtar respublikada çəyirdəkli meyvə bitkilərindən  ərik,  şaftalı, 



alça, gilas, albalı və gavalı digərlərinə nisbətən geniş şəkildə becərilir. Tədqiqat işində material olaraq 

ərazidə geniş şəkildə beçərilən ərik, şaftalı, alça, gilas, albalı və gavalı bitkiləri götürülmüşdür. Çəyir-

dəkli meyvə bitkilərinin genetik tərkibin öyrənilməsində meyvəçilikdə  qəbul olunmuş 

Методичес-



кие  рекомендации  по  производственному  сортоиспытанию  косточковых  плодовых  культур

”, 


“Практикум  по  селекции  и  сортоведению  плодовых  и  ягодных  культур” metodikalarından, 

L.P.Simeronkonun “Pomologiya” və Z.M.Həsənovun “Meyvəçilik” kitablarındanistifadə edilmişdir. 

Tədqiqatda çəyirdəkli meyvə bitkiləri muxtar respublikanın rayonları üzrə  təhlil olunmuş  və 

qiymətləndirilmişdir. 

 

Qrafik 3.Geniş şəkildə becərilən çəyirdəkli meyvə bitkilərini genetik tərkibi (%) 

Qrafik 3-dən göründüyü kimi tədqiq edilən çəyirdəkli meyvə bitkiləri üzrə yerli sortlar introduk-

siya olunan sortlara nisbətən sayca üstünlük təşkil edir. Təhlil etdikdə aydın olur ki, ərik bitkisinin 

yerli (90,9%), gavalı bitkisinin isə introduksiya olunan sortları (45,0%) digər bitkilərin müvafiq olaraq 



IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

324



 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

yerli və introduksiya olunan sortlarına nisbətən faiz etibarı ilə daha çox becərilir. Ümumi olaraq tədqiq 

edilən çəyirdəkli meyvə bitkilərinin genetik tərkibi 74,3% yerli, 25,7% introduksiya olunmuş 

sortlardan ibarətdir. Çəyirdəkli meyvə bitkilərinin genetik tərkibi baxımından  ərik bitkisinin sortları 

sayca daha çoxdur. Naxçıvan MR-də becərilən rayonlaşdırılmış çəyirdəkli meyvə sortlarının 30,8%-i 

yerli sortlardır. Tədqiq edilən yerli və introduksiya olunmuş çəyirdəkli meyvə sortlarının 46,3% tətbiq 

istiqamətinə görə daha geniş şəkildə becərilir ki, bununda 27,0%-i ərik, 20,6%-i şaftalı, 17,5%-i gilas, 

14,3%-i gavalı, 11,1%-i alça, 9,5%-i isə albalı bitkisinin payına düşür. 

 

Qrafik 4.Çəyirdəkli meyvə bitkilərinin Naxçıvan MR üzrə beçərilməsi (%)

 

Qrafik 4-dən göründüyü kimi çəyirdəkli meyvə bitkilərindən gavalı  və albalı istisna olmaqla 



digərləri  Şərur rayonunda bütün rayonlara nisbətən daha çox becərilir. Qeyd edilən gaval bitkisinin 

Ordubad rayonu ərazisində, albalı bitkisinin isə Şahbuz rayonu ərazisində ən çox becərildiyi müşahidə 

edilmişdir. Çəyirdəkli meyvə bitkilərinin  ən az Sədərək rayonunda becərildiyi qeydə alınmışdır. 

Ümumiyyətlə  tədqiqata cəlb edilən  ərik,  şaftalı, alça, gilas, albalı  və gavalı bitkilərinin 32,5%-nin 

Şərur rayonunda, 17,0%-nin Ordubad rayonunda, 16,5%-nin Kəngərli rayonunda, 11,7%-nin Şahbuz 

rayonunda, 9,0%-nin Babək rayonunda, 6,4%-nin Culfa rayonunda, 4,8%-nin Naxçıvan  şəhərində, 

2,1%-nin isə Sədərək rayonunda becərildiyi dəqiqləşdirilmişdir. 

Nəticə etibarı ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində rayonlar üzrə torpaq və iqlim şəraitinə 

uyğun çəyirdəkli meyvə bitkilərinin sort müxtəlifliyi tam olaraq qorunmalı və seleksiya yolu ilə daim 

təkmilləşdirilməlidir. 

 


Yüklə 22,28 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   148




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin