Microsoft Word 00 KeyNote Speakers Materiallar

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

340

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

Analysis for frameworks makes obviously that to find an integrated framework are built on 

GRAAL. In the IEAF are merged the two infrastructure layers for simplicity. Many EAFs, like RM 

ODP or the Four-Domain architecture do not have a distinction between the two on their highest level 

of abstraction. This serves to integrate such frameworks more easily. The GRAAL framework divides 

an organization and its IT into a number of layers. In this layers each layer contains entities providing 

services to entities in the layers above it. 

 

 

 

 

ANALYSIS OF PROCESSES IN HUMAN RESOURCES MANAGEMENT 

 

Afet MIKAYILOVA 

Qafqaz University 

[e-mail] 

AZERBAIJAN 

 

The Management Information System is a collection of services, processes and software to 

perform different business activities at different levels in the companies. Many companies have divide 

MIS departments that are affected in maintaining records, performing transactions, report generations 

of the necessary data that will be provided to the different levels of the management. 

Human Resource Management is a capacity in associations intended to expand worker 

execution in administration of a business' key goals. Human Resource Management included these 

processes: 



  Human Resource Planning 



  Compensation and Benefits 



  Performance Management 



  Employee Relations 

Human Resource Planning is for the most part, we consider Human Resource Planning as the 

procedure of individuals determining. Right however deficient, it additionally includes the procedures 

of Evaluation and Promotion. Human Resource Planning process consist of following processes: 

  Recruitment: It objectives allure candidates which match a specific job measure. 

  Selection: The following level of processes. Goals for short posting applicants who are the 

closest match in wording capabilities, ability and opportunity for a specific employment. 

  Hiring: Choosing the last competitor who obtains the work. 

  Training and Development: These procedures that work on a worker locally accessible for 

his aptitudes and limits upgradation. 

Compensation and Benefits the direction on worker compensation and benefits strategy 

making. 

Performance Management to support company grow, motivate and remunerate employees, 

this process is also consider to provide which organizational objectives met by effectiveness. 

Performance Management incorporates the representatives as well as be for a branch, item, 

administration or user process; all towards improving or increasing the value of them. 

Employee Relations worker maintenance is an irritation with associations particularly in 

commercial ventures that are countless competitive environmental in business nature. In spite of the 

fact that there are heap calculates that persuade a person to leave the company, yet surely few are 

under our observation. 

The purpose of this thesis is to investigate the relationship between human resources in the 

organization and information systems. Following table has shown extracting differences between 

business processes of HR and HRIS. 

 

 

 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

341

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

Business process in HRM 

HR 

HRIS 

Recruitment  

Paper essence and Paper postings. 

Situation fields in month. Scanty by 

geographical challenges. 

Electronic essence and internet posting. 

Situation fields in weeks or days. Unlimited 

method to global candidates. 

Selection 

Cost focused at attraction 

Manual review of essence FTP procedure 

Cost focused at selection Electron review of 

essence (scanning) Some distance 

interviewing 

Performance evaluation 

Supervisor evaluation  

Face to face appraisal 

Full evaluation Appraisal software (online 

and difficult-copy) 

Compensation and benefits 

Time spent on paperwork 

Emphasis on salaries and compensation 

Emphasis on internal equity 

Changes made by HR 

Time spent on assessing market salaries 

Emphasis on ownership & quality of life 

Emphasis on external equity 

Modifies made by employee on line 

Training and development 

Standardized training in organizations’ 

offices Improvement procedures is HR 

driven 

Flexible online training 

Development procedures is workers driven 

 

There is a statistically essence relationship between human resources information systems and 

business processes’ needs in organizational firms. Where the system is determine business processes 

needs at the levels, and assess to define processes demands in the organizations in the short term. But 

it does not help to define organizations processes demands in the long term, and does not help to 

determine individual needs.  

 

 

AVİASİYA SƏRNİŞİN DAŞIMALARININ ZAMAN SIRALARININ 

TƏDQİQİNDƏ RİYAZİ STATİSTİKANIN TƏTBİQİ 

 

Ülkər BƏKİROVA  

 

Milli Aviasiya Akademiyası 

[e-mail] 

AZƏRBAYCAN 

 

Aviasiya sərnişin daşımaları zaman sıralarının qeyri-stasionar stoxastik zaman sıraları  kimi 

tədqiqi təkcə nəzəri deyil, həm də praktiki əhəmiyyətə malikdir.  Bu ilk növbədə sərnişin daşımaları 

ilə məşğul olan müəssisələrin maliyyə vəziyyətinin bilavasitə daşımalardan asılı olması, digər tərəfdən 

daşımaların müəssisədən deyil, sərnişinlərin istəyindən asılı olması ilə izah edilir. Sərnişin tələbatının 

məlum olmadığı və hər bir anda vəziyyətin əvvəlki vəziyyətlərdən az asılı olduğu  belə qeyri-

müəyyənlik  şəraitində zaman sıralarının tədqiqi həm elmi, həm də praktiki cəhətdən aktualdır.  

Əksər tədqiqatçılar müxtəlif proseslərin modellərinin qurulmasında birqiymətli olaraq reqres-

siya analizinə üstünlük verirlər. Bu ilk növbədə reqressiya metodunun digər metodlara nisbətən sadə 

statistik hesabatlar tələb etməsidir. Digər tərəfdən reqressiya tənlikləri real nəticələri bilavasitə ifadə 

etdiyindən nəticələrin şərhi sadə mühakimələr ilə mümkün olur. Lakin reqressiya modeli qurulmazdan 

əvvəl zaman sıraları riyazi statistikanın tələblərinə uyğun olaraq tədqiq edilməlidir.  İlk növbədə 

dəyişmə qanunauyğunluqlarını müəyyən etmək üçün ilkin zaman sırasından  intervallı variasiya 

sıraları qurulmalıdır. Bu, xüsusilə qeyri-sabit daxili dəyişmələrlə xarakterizə olunan sərnişin daşı-

maları zaman sıralarının tədqiqində zəruridir. İntervallı variasiya sıraları qurmaq üçün ilkin hazırlıqlar 

aparılmalı və aşağıdakı kimi qruplaşdırılmalıdır: 

-Variasiya sırası özünün minimal qiymətindən  maksimal qiymətinə qədər bərabər intervallara 

malik siniflərə bölünür;  

-Hər bir konkret variantın  bu siniflər üzrə paylanması müəyyən edilir.  Bu halda r tezliyi artıq 

konkret qiymətə malik varianta deyil,  müəyyən intervala malik sinfə aid olur;  

-Siniflərin sayı konkret tədqiqat məsələsindən və toplanmış  təcrübi materialın xarakterindən 

asılı olaraq müəyyən edilir.  

 Sinfin  intervalının uzunluğu  həm paylanmanın xarakterinə, həm də variasiya sırasının  ədədi 

xarakteristikalarının dəyiqliyinə böyük təsir edir. Kiçik intervallarda dəqiqlik artsa da, göstəricinin 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

342

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

paylanma qanunauyğunluğu  əhəmiyyətli dərəcədə  dəyişir. Böyük intervallarda sinifdaxili variasiya 

artır və bu öz növbəsində  həm dəqiqliyin azalmasına, həm də göstəricilərin paylanma 

qanunauyğunluğunun dəyişməsinə  səbəb olur. Məhz bu səbəbdən müxtəlif tədqiqatçılar siniflərin 

intervallarının uzunluğunun müəyyən edilməsi üçün müxtəlif  meyarlar təklif etmişlər. Məsələn, 

Sterjes tərəfindən verilmiş meyar  aşağıdakı kimidir: 

n

lg

32

.

3

1

x

x

i

min

max







                                                       (1) 

Burada 

x

min

-variasiya sırasında ən kiçik element,  

x

max

-variasiyasırasındaənböyükelement,  

lg-10 əsaslı loqarifmik funksiyadır. 

i -  kəmiyyətinin qiyməti ilkin verilənlərin tərtibində götürülür.  

K. Bruksvə N. Baruzers intervalların uzunluğunun  K



 5lg(n) şərtini ödədiyini nəzərə alaraq 

Sterjes düsturunu aşağıdakı kimi vermişlər: 

n

lg

5

x

x

i

min

max





                                                        (2) 

Qeyd edək ki, 

min

max

x

x

R





                                                        (3) 

kəmiyyətiri yazi statistikada meyl adlanır. Nəzəri tezlik aşağıdakı kimi hesablanır: 

 

t

f

ni

p





                                                           (4) 

Burada 

n-emprik variasiya sırasında elementlərin sayı 

i-variasiya sırasında intervalın uzunluğu 



-variasiya sırasının seçmə orta kvadratik meylidir 

f(t)-normallaşdırılmış meyl funksiyasıdır. 

Bu funksiyanın qiyməti  ya cədvəldən götürülür, yaxud da  aşağıdakı kimi hesablanır: 

 

2

t

2

e

2

1

t

f







                                                       (5) 

Praktiki hesabatlarzamanı  t-nin qiyməti, hər bir variantın orta qiymətdən fərqinin seçmə orta 

kvadratik meylə nisbəti  



x

x

t





                                                                  (6) 

kimi  hesablanır. 

Təcrübi  ölçmələr vasitəsi ilə  hesablanmış (4)  tezliklə  nəzəri tədqiqatlarda qəbul edilən tezlik-

lərin bir-birinə uyğun olmalarının statistik qiymətləndirilməsi üçün X

2

(xi-kvadrat) meyarından istifadə 

etmək olar. Əgər ölçmələrin nəticələri normal paylama qanununa malikdirsə, onda zaman sırasının 

reqressiya modelləri qurula bilər. Bu halda ölçmələrin nəticələrini modelləşdirdikdə funksional  asılılı-

ğın yüksək tərtibli çoxhədlilər şəklində axtarılması, həm dəqiqlik nöqteyi-nəzərindən, həm də hesabla-

manın çətinliyi səbəbindən əlverişli deyil. Çox hallarda çoxhədlinin dərəcəsinin yüksəldilməsi gözlə-

nilən nəticəni vermədiyindən, funksional  asılılıq digər üsullarla axtarılır. Belə üsullardan biri də ası-

lılığın Çebışev çoxhədliləri vasitəsilə axtarılmasıdır. Qeyd edək ki, Çebışev çoxhədliləri eyni dərəcəli 

çoxhədlilər içərisində ölçmələri ən optimal approksimasiya edən çoxhədlidir. Başqa sozlə desək, eyni 

dərəcəli çoxhədlilərdən Çebışev çoxhədlisi ilkin verilənləri  ən az səhvlə ifadə edir. Bəzi hallarda 

ölçmələrin nəticələrini modelləşdirdikdə funksional asılılığı  triqonometrik çoxhədlilər  şəklində  də 

vermək olur.  

Qeyd edilən statistik tədqiq üsulu aviasiya sərnişin daşımalarının proqnoz modellərinin qurul-

masında və uyğun proqram təminatının yaradılmasında istifadə edilir. Bu istiqamətdə  tədqiqat işləri 

davam etdirilir. 

 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

343

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

AZƏRBAYCANDA ELEKTRON UNİVERSİTET ZƏRURƏTİ

 

 

Hüseyn QASIMOV

 

Naxçıvan Dövlət Universiteti 

[e-mail] 

AZƏRBAYCAN 

 

E-universitet anlayışı faktiki olaraq onlayn və distant təhsil formalarının yeni mərhələsini təq-

dim edir.  

Sukhothai Thammathirat Açıq Universitetinin fəxri doktoru professor Patamaporn Yenbamrung 

“İnkişaf etməkdə olan Elektron Universitet: iyirmi birinci əsrdə Distant Təhsil”  əsərində göstərir ki, 

elektron universitet termin kimi çox yayılsa da, elmi ədəbiyyatlarda haqqında çox da dəqiq fikirlər 

olmayan nisbətən yeni bir məfhumdur. Bu termin 1980-ci illərin sonlarında ABŞ Təhsil Departamen-

tinin Təhsil Resursları  İnformasiya Mərkəzinin (bundan sonra ERİC. ERİC - Education Resources 

Information Center) verilənlər bazasının onlayn versiyasının identifikatoru kimi istifadə edilmişdir. 

Güman ki, elektron universitet ideyası da ilk dəfə əsasən ABŞ – da 1980 – ci illərin ortalarında bir çox 

universitet və kolleclərin öz təhsil xidmətlərində İKT – dən istifadə etməsilə başlamışdır.  

Elm və Texnologiya Ali Universitetinin professoru Valeri Platonov “Təhsildə  İnformasiya 

Texnologiyaları” konfransında yayımladığı “Elektron universitetin fəaliyyət konsepsiyası haqqında” 

məqaləsində elektron universitet anlayışını, onun yaranma zərurətini, missiyalarını  və  məqsəd və 

vəzifələrini belə ifadə edir. 

Elektron universitet potensial sifarişçilərin – tələbələrin nisbətən çevik və  qənaətcil təhsil 

probleminin həlli üçün nəzərdə tutlmuşdur. 

Elektron universitetin yaranma zərurəti – kadr hazırlığında keyfiyyətin artırılması üçün ömür 

boyu təhsil tələbi, ali təhsil bazarında artan rəqabət, demoqrafik tənəzzül, büdcə  və qeyri büdcə 

maliyyələşməsi rəqabətinin artması amilləridir. 

Platonova görə elektron universitetin əsas məqsəd və vəzifələri aşağıdakılardan ibarətdir: 

  Elektron təhsil mühitində  cəmiyyətin intellektual potensialının realizasiyası prosesində layihə 

iştirakçılarının maraqlarını maksimum təmin edən biznes texnologiyası yaratmaq 

  Elektron universitet dünya təhsil bazarında yüksək paya sahib olmaq üçün konkret fəaliyyət 

konsepsiyası qəbul etməlidir. 

  Elektron universitetdə  təhsil keyfiyyəti oflayn universitetin təhsil keyfiyyətindən geri 

qalmamalıdır. 

  Elektron universitetin yüksək keyfiyyətli brendi olmalı, onun diplomu beynəlxalq səviyyədə 

məzunlarının bilik və bacarıqlarının sertifikatı olaraq tanınmalıdır. 

Bəzi müəlliflər isə elektron universiteti “ elektron biliklər bankı” adlandırır  və onun idarəetmə 

prinsipini bir neçə səviyyəyə ayırırlar: 

Birinci idarəetmə səviyyəsi “elektron universitetin idarəedilməsi” adlanır. Bu səviyyə  

  İxtisasların idarə olunması (Bura kurs siyahıları üzrə ixtisas siyahılarının, ixtisaslar və 

ixtisaslaşmalar üzrə tədris və tədris-təcrübə planlarının, imtahan sesiyası və imtahan planlarının tərtib 

olunması aid edilir.); 

  Tələbələrin qeydiyyatı, tədris qruplarının formalaşdırılması  və ixtisas üzrə qrupların idarə 

olunması, tələbələrin şəxsi kartlarının hazırlanması sistemlərindən ibarətdir.  

İkinci idarəetmə səviyyəsi ixtisasların idarə edilməsi adlanır və  

  ixtisaslar üzrə müəllim kollektivinin formalaşdırılması (Bu kollektiv tədris planına uyğun 

dərsləri tələbələdən uzaqda olmaqla tədris etdiyindən müxtəlif ali məktəblərin müəllimlərindən də 

təşkil edilə bilər.); 

  sesiyanın qrafikinin formalaşdırılması  (əgər elektron universitetdə imtahanlar və  məqbullar 

əyani təhsil formasına uyğun qəbul edilirsə bu zaman təqvim planının olması zəruridir.); 

  tədris prosesi ilə  əlaqəli sənədlərin dövriyyəsinin təşkili (bu səviyyədə  tələbələrin 

müvəffəqiyyətlərinin şəxsi kartlara işlənməsi və davamiyyət jurnalının elektron formada doldurulması 

sistemi hazırlanır.); 

  ixtisaslar üzrə elektron kitabxananın idarə olunması; 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

344

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

  ixtisas üzrə cari müvəffəqiyyətin analizi (bu analiz hər bir fənn üzrə ümumi təhsil mənzərəsini 

görmək üçün vacibdir.);  

  tədrisin keyfiyyətinin monitorinqi sistemlərini əhatə edir. 

Üçüncü səviyyə fənlərin idarə olunması səviyyəsidir ki, bu səviyyə də  

  nəzəri və praktik dərslərin elektron formada hazırlanmasını; 

  kurs üzrə elektron kitabxananın formalaşdırılmasını; 

  tədrisin gedişinə, tapşırıqların tələbələr tərəfindən yerinə yetiriliməsinə nəzarət və analizi təmin 

edən sistemlərin işlənməsini; 

  İmtahan və məqbulların qəbul edilməsini təmin edən sistemləri özündə birləşdirir. 

Elektron universitet və onun idarə olunma mexanizmi, eləcədə elektron universitetlərdə  təhsil 

mühitini formalaşdırmaq üçün deyilən fikirlər bununla məhdudlaşmır. 

Elm və texnologiya sahəsində RF mükafatı laureatı, təhsil sahəsində RF Dövlət mükafatı qalibi 

Bauman adına Moskva Dövlət Texniki Universitetinin rektoru,  professor, texnika elmləri doktoru 

Anatoli Aleksandrovun fikrincə elektron universitet layihəsi universitetin tədris və inzibati – təsərrüfat 

fəaliyyətində kompleks idarəetmə sistemi olub, universitetin iş effektivliyini yüksəltməli və modul – 

reytinq təhsil sistemi olan bolonya sisteminə hamar keçidi təmin etməlidir. 

Sistemin tətbiqi tələbələrin qeydiyyatı, axtarışı, qiymətləndirilməsi, eləcə də maliyyə və inzibati 

– təsərrüfat fəaliyyətində əmək sərfiyyatının azaldılmasını təmin etməli, tələbə və professor – müəllim 

heyəti üçün universitetin cazibədarlığını artırmalıdır. 

Tətbiq olunan sistem statusundan asılı olaraq universitet personalına müxtəlif xidmətlər göstə-

rən proqramlar toplusundan ibarət olmalı və uzaq VEB girişini dəstəkləməlidir.  

Qloballaşan dünyada kompüter şəbəkələri  əsasında vahid informasiya-tədris mühitinin forma-

laşmasına, tədris prosesinin idarə edilməsinə, müəllim və öyrənənin onlayn qarşılıqlı əlaqəsinin yeni 

prinsiplər üzərində qurulmasına, tədris xidmətlərindən istifadə edənlərin gözləntilərinə uyğun olaraq 

yeni tədris kontentlərinin işlənməsinə və s. dəyişikliklərin olunmasına ehtiyac vardır.   

Azərbaycanda elektronlaşmış  cəmiyyətin tələblərinə, o cümlədən YUNESKO-nun  yeni təhsil 

konsepsiyasının  əsas prinsipləri olan “Ömür boyü təhsil”, “ Hamı üçün təhsil”, “Sərhədsiz təhsil” 

tələblərinə cavab verə bilən, regionların, bütövlükdə respublikanın iqtisadi, sosial–mədəni mühitinin 

inkişafının stimullaşdırılmasında mühüm rol oynayacaq vahid elektron universitet konsepsiyasının 

işlənib hazırlanması zəruridir. 

Bununla əlaqədar olaraq elektron universitetin fəaliyyət konsepsiyasının işlənməsi, intellektual 

elektron universitetin prinsip, model və metodlarının hazırlanması kifayət qədər aktual məsələ hesab 

olunur. Bu məsələnin həlli müasir təhsil standartlarına cavab verməyə imkan verəcəkdir. 

 

 

AZƏRBAYCANDA KİTABXANA-İNFORMASİYA 

PROSESLƏRİNƏİKT-NİN TƏTBİQİ: NƏZƏRİYYƏ VƏ PRAKTİKA 

 

Hacı QASIMLI

 

Bakı Dövlət Universiteti 

[e-mail] 

AZƏRBAYCAN 

 

Respublikamızda beynəlxalq  şəbəkəyə qoşula bilən sellülyar rabitə sisteminin yaradılması, 

BMT-nin  İnkişaf Proqramı (BMTİP) ilə birlikdə 2003-2013-cü illər üçün İnformasiya və 

Kommunikasiya texnologiyaları üzrə «Milli strategiya»nın işlənib hazırlanması  və onun gerçək-

ləşdirilməsi yönümündə  əhəmiyyətli addımların atılması müstəqil inkişafımızın imkanlarını yaxşı 

nümayiş etdirir.  

İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının insan fəaliyyətinin bir sıra sahələrində 

olduğu kimi kitabxana işində  də  tətbiqi  ənənəvi kitabxana proseslərinin sürətlənməsinə  və 

optimallaşmasına gətirib çıxarır. Kitabxana işinin avtomatlaşdırılması təcrübəsi dünya ölkələrinə hələ 

ötən  əsrin 60-cı illərindən başlanmışdır. 1989-cu ildə AMEA-nın «Avtomatlaşdırılmış idarəetmə 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

345

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

sistemələri laborotoriyası» bu sahədə bir sıra işlər həyata keçirmək istəsə  də, sözügedən fəaliyyətlər 

nəticəsiz qalmış  və ölkəmizdə yenicə başlanmış bu ənənə pozulmuşdur. Azərbaycanda bu tip 

fəaliyyətin həyata keçirilməsi 90-cı illərin sonlarında kortəbii şəkildə olsa da yenidən vüsət almışdır.  

Məlumdur ki, kitabxana proseslərinin avtomatlaşdırlması vahid avtomatlaşdırılmış kitabxana 

informasiya sistemi vasitəsilə həyata keçirilməli, kitabxanada tətbiq olunan proqram təminatı bu və ya 

digər tələblərə cavab verməlidir. Həmin dövrdə isə öz fəaliyyətlərini müasir tələblərə uyğunlaşdırmağa 

çalışan bir sıra kitabxanalar kustar üsullarla hazırlanmış proqram təminatlarına malik idilər. Lakin 

həmin proqram təminatları İFLA tərəfindən qoyulan UNİMARC standartlarına cavab vermədiyindən 

bir sıra problemlərin yaranmasına səbəb olmuş və bunun nəticəsində də onların istifadəsindən imtina 

edilmişdir.  

Azərbaycan kitabxanalarının bu cəhdlərini tənqid etməklə  bərabər, bir sıra nəzərəçarpacaq 

məziyyətləri də unutmaq olmaz. İnfokommunikasiya texnologiyalarının ölkəmizə yenicə  gətirildiyi, 

kitabxana iqisadiyyatı hələ yetərincə inkişaf etmədiyi, büdcə və büdcədənkənar maliyyə sistemləri tam 

fəaliyyət göstərmədiyi bir şəraitdə kitabxanalarımız dünya ölkələrində olduğu kimi Azərbaycanda da 

avtomatlaşdırılmış səviyyədə xidmət göstərmək niyyətində idilər. 

Məhz bu məqsədlə 2003–ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası  Mərkəzi Elmi 

Kitabxanasında kitabxana proseslərinin avtomatlaşdırılması  şöbəsi yaradılmış  və  fəaliyyət göstərdiyi 

müddət ərzində bir sıra nailiyyətlər əldə etmişdir.  

Mərkəzi Elmi Kitabxanada avtomatlaşdırılmış idarəetmə sistemindən istifadə edilməsi 

məqsədilə Kitabxana proseslərinin avtomatlaşdırılması  şöbəsinin proqramçıları  və digər 

əməkdaşlarının səyi nəzicəsində 2003-2004-cü illərdə «Kitabxana 1.0» adlı proqram təminatı 

hazırlanmış və kitabxana proseslərinin avtomatlaşdırılmasına səy göstərilmişlər. Lakin həmin proqram 

təminatının da beynəlxalq standartlara cavab verməmiş  və müəyyən çatışmazlıqlar yaranmışdır. 

Nəhayət, 2005-ci ildə  Mərkəzi Elmi Kitabxanada kitabxana-biblioqrafiya proseslərinin 

avtomatlaşdırılması  məqsədilə, beynəlxalq standartlara cavab verən və özünün tam paketində 

«Kataloqlaşdırma», «Komplektləşdirmə», «Kitab verilişi», «Oxucu», «İnzibatçı» kimi avtomatlaş-

dırılmış  işçi yerlərini, eləcə  də, veb-şlüzü, Z39.50 protokolunu birləşdirən Rusiya istehsalı olan 

«İRBİS-64» adlı proqram təminatı alınmışdır. 

Kitabxana proseslərinin avtomatlaşdırılması  şöbəsinin fəaliyyəti nəticəsində  şöbələrarası lokal 

kompüter  şəbəkəsinin keyfiyyəti yüksəlmiş  və bunun nəticəsində  «İRBİS-64» proqram təminatının 

müştəri-server əlaqələsində baş verən nöqsanlar aradan qaldırılmış, Akademiya şəbəkəsi kitabxanaları 

ilə Avtomatlaşdırılmış  İnteqrasiyalı  İnformasiya sisteminin birgə  tətbiqi istiqamətində bir sıra vacib 

işlər görülmüşdür.  

Kitabxana proseslərinin avtomatlaşdırılması şöbəsi ötən dövrlərdə Soros Fondu Açıq Cəmiyyət 

İnstitutu, AMEA-nın  İnformasiya Texnologiyaları  İnstitutu və Fransanın ölkəmizdəki səfirliyi, eləcə 

də  tərəfimizdən alınan kompüter dəstləri vasitəsilə kitabxana-informasiya proseslərinin 

avtomatlaşdırılması üçün yetkin bazanın yaradılmasını qənaətbəxş səviyyəyə çatdıra bilmişdir.  

2005-ci ildən Mərkəzi Elmi Kitabxana da «İRBİS-64» AKİS-in tətbiqi ilə  ənənəvi kitabxana 

proseslərinin bir qismi avtomatlaşdırılmış, yeni avtomatlaşdırılmış  işçi yerləri vasitəsilə kitabxanaçı 

əməyi minimuma endirilmişdir.  

Akademiya şəbəkəsi kitabxanaları ilə Mərkəzi Elmi Kitabxana arasında İnteqrasiyalı Kitabxana-

İnformasiya Sisteminin yaradılmasına başlanılmış, ИРБИС-64 AKİS-in həmin kitabxanalarda tətbiqi 

ilə  əlaqədar müəyyən işlər görülmüşdür. Belə ki, şəbəkə kitabxanalarında «İRBİS 64» proqram 

təminatı ilə  işləməyi bacaran kadrların hazırlanması  məqsədi ilə  Mərkəzi Elmi Kitabxanada Tədris 

Mərkəzi yardılmış və treninqlər keçirilmişdir. 

Elektron kataloqun və elektron kitabxananın yaradılması  məqsədilə müvafiq işlərin 

aparılması.Keçən müddət ərzində Kitabxana proseslərinin avtomatlaşdırılması şöbəsi elektron kataloq 

və elektron kitabxananın yaradılması üçün tələb olunan texniki şəraiti realizə edə bilmişdir. Belə ki, 

artıq bütün şöbələrdəki kompyuterlər şəbəkəyə daxil edilmiş, ИРБИС-64 proqram təminatı vasitəsi ilə 

elektron kataloqa məlumatların ötürülməsində yaranan problemlər aradan qaldırılmış  və bu proses 

daha da sürətlənmişdir. Elektron kitabxananın yaradılmasına gəlincə isə, onu qeyd etmək olar ki, artıq 

ИРБИС-64 proqram təminatı bu tip kitabxanaların yaradılmasına real imkanlar verir. Bu imkanlardan 

istifadə edərək elektron kitabxananın yaradılması istiqamətində müəyyən işlər görülməkdədir.  

Kitabxananın veb-səhifəsinin yenilənməsi və burada elektron kataloqun və elektron