Microsoft Word 00 KeyNote Speakers Materiallar
Yüklə 22,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- PLANETLƏRARASI MÜHİTDƏ NANO-TOZ HİSSƏCİKLƏRİ Əminə HÜMBƏTOVA
- POST-AGB HD 161796 ULDUZUNUN ATMOSFERİNDƏ MİKROTURBULENT HƏRƏKƏT SÜRƏTİNİN TƏYİNİ Z.A.SƏMƏDOV
- IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
- Şəkil 2.
|
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 83
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan PLANETLƏRARASI MÜHİTDƏ NANO-TOZ HİSSƏCİKLƏRİ Əminə HÜMBƏTOVA Qafqaz Universiteti emine-enver@rambler.ru AZƏRBAYCAN Həzi QASIMOV Qafqaz Universiteti hqasimov@qu.edu.az AZƏRBAYCAN Şaiq NƏBİYEV Qafqaz Universiteti, N.Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası
AZƏRBAYCAN Təqdim olunan işdə planetlər arasi toz buludunun çətin aşkar edilen komponentinin mövcudluğu hipotezi irəli sürülür və göstərilir ki, bu komponent nanometrik ölçülü toz zərrəciklərindən ibarətdir. Bu işdə belə nano tozun bir sıra fiziki xassələri təsvir olunur, mümkün kimyəvi və mineraloji tərkibləri göstərilir. Dinamik soyuq Trans Neptun obyektlərin (TNO) qızarmasının yeni izahı onlardan gələn şüalanmaların planetlərarası tozun çətin aşkar edilen kompenentindən -nano tozdan səpilməsi ilə əlaqələndirilir. Nano tozun udulma əmsalı üçün ifadə verilir və TNO-in orbit meyllərinin statistik analizi təmin edilir. Planetlərarası tozun mənşəyi hələ də elmdə maraq mövzusu olaraq qalır və geniş müzakirə olunur. Planetlərarası qaz və tozun formalaşması uzun müddət davam edən prosesdir və bu haqda müxtəlif fikirlər mövcuddur. Bu fikirlərdən ən geniş yayılanı budur ki, planetlərarası tozun yaranması komet və asteroidlərin dagılması, həmçinin Kuiper kəmərində toqquşmaların nəticəsidir (Backman 1997; Levasseur-Regourd et al. 2007; Mann et al. 2010). Digər yanasmaya gorə isə planetlərarası tozun meydana gəlməsi günəş sisteminin formalaşmasının müəyyən mərhələsində baş vermişdir (Greaves et al. 2005; Raymond et al. 2005; Wang et al. 2006). Bizim fikrimizcə hər iki yanaşma qismən bir birini tamamlayır, müəyyən mənada isə bir birinə ziddir. Düşünürük ki, komet və asteroidlərin dağılması submikron saniyelerde toz zərrəciklerini formalasdira bilər. Təkamül yolu hər bir zərrəcik üçün fərqlidir amma təkamülün son mərhələsində bütün hissəciklərin mütləq ölçüləri azalacaq. Bir-birinə sublimasiya və foto-emal ilə toqquşma prosesləri toz zərrəciyinin diametrinin azalmasına səbəb ola bilər. Toz hissəcikləri üçün kimyəvi və mineral tərkiblər, təkamül prosesi, formalaşması və məhvi dövrü də müxtəlif ola bilər. Günəş sistemində günəş şüalanması təzyiqinin altında kiçik ölçülü toz hissəcikləri mərkəzi hissələrdən asanlıqla uzaqlaşır, eyni zamanda daha çox yeni toz hissəcikləri daha kiçik ölçülərə malik olur. Hər hansı t zamanında n = n1 + n2/t = constant Balans diametri d<400 nm ölçülü zərrəciklər üçün ödənir. Uzağa aparılan və yeni formalaşan toz zərrəciklərinin bir yerdə mövcud olmasını planetlərarası tozun çətin aşkar edilən d>10nm ölçüdə olan komponentinin iştirakı müəyyən edəcək. Bu çətin aşkar edilən komponent 400>d>10nm ölçülü nano toz zərrəciklərindən ibarət ola bilər. Bu nano tozlar standart metodlar vasitəsilə aşkar edilmir. Tədqiqat işində nano toz zərrəciklərinın bir sıra fiziki parametrləri (kütlə, ölçü forma, sıxlıq) ifadə olunur, onlara xarici faktorların (toqquşmalar, radiasiyanın udması və s.) təsiri araşdirilib. Nano tozun müxtəlif kimyəvi və mineral tərkibləri təsnif olunmuşdur. Həmçinin nano toz hissəciklərinin aşkar edilməsinin müxtəlif üsul və vasitələri göstərilmişdir. Günəş işığının nano- toz kompleksindən Reley səpilməsindən Günəş-Yer-TNO məkan sisteminin tədqiqində müəyyən təbii "laboratoriya" kimi istifadə etmək olar. Baxmayaraq ki, planetlərarası nano toz ilə işığın mümkün polyarlaşması hələ öyrənilməyib, planetlərarası toz buludu komponentindən keçən günəş işığının səpilməsi ənəhəmiyyətli göstəricilərdən biri hesab olunur. Bununla da belə nəticəyə gəlirik ki, planetlərarası toz günəş sisteminin mənşəyi və təkamülünün vacib informasiya daşıyıcısıdır. Toz buludu göy mexanikası, astrofizika, astrokimya və ya kosmokimya kimi müxtəlif üsullarla öyrənilir. Biz planetlərarası tozun çətin aşkarlanan komponentinin -nano toz buludunun mövcudluğu fikrini təklif edirik. Bu çətin aşkar edilən nano - toz gunəşdən gələn şüaları səpələyərək uzaq obyektlərin-TNO-in qırmızı görünməsinə səbəb ola bilər. Hesab edirik ki, planetler arasi toz buludunun çətin aşkar edilen komponentinin mövcudluğu hipotezinin müzakirələri xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Bu hipotezin təcrübi və nəzəri təhlili bizim ideyalarımızın təsdiqi, inkarı və ya təkmilləşməsinə səbəb ola bilər.
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 84
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan POST-AGB HD 161796 ULDUZUNUN ATMOSFERİNDƏ MİKROTURBULENT HƏRƏKƏT SÜRƏTİNİN TƏYİNİ Z.A.SƏMƏDOV Bakı Dövlət Universiteti zahir.01@mail.ru AZƏRBAYCAN Ə.R.HƏSƏNOVA, Ü.R.QƏDİROVA, G.M.HACIYEVA, Ə.M.XƏLİLOV N.Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası
AZƏRBAYCAN
Ulduzların müasir təkamül nəzəriyyəsinə görə ifratnəhəng ulduzlar cavan, yüksək işıqlı və kütləsi böyük olan ulduzlardır, həmin nəzəriyyəyə görə cavan, yüksək işıqlı və kütləsi böyük olan ulduzlar Qalaktika müstəvisinə yaxın yerləşirlər, bu ulduzların kimyəvi tərkibləri Günəşin kimyəvi tərkibinə yaxındır, onlar I tip məskunlaşmış ulduzlardır. Lakin , Qalaktika müstəvisindən uzaqda, yüksək enlikdə yerləşən bir sıra A və F spektral sinifli ifratnəhəng ulduzların mövcud olması aşkar edilmişdir. Müəyyən olunmuşdurki ,Qalaktika müstəvisindən uzaqda yerləşən ifratnəhəng ulduzlarn Qalaktika müstəfisində yerləşən ifratnəhəng ulduzlardan fərqlidirlər, beləki bu ulduzların kütləsi nisbətən azdır, kimyəvi tərkibləri Günəşin kimyəvi tərkibindən fərqlidir, onlar II tip məskunlaşmış ulduzlardır. Qalaktika müstəvisindən uzaqda yerləşən, belə ifratnəhənglər bir sıra hallarda post-AGB (Nəhənglərin Asimptotik Qolundan yenicə çıxmış) ulduzlar adlanır. HD161796 ulduzu post-AGB ulduzlarından biridir, bu ulduzun tədqiqi ulduzların təkamül nəzəriyyəsinə görə aktual məsələdir. HD161796=V814Her ifratnəhəng ulduzunun spektral sinfi F3Ib, görünən ulduz ölçüsü mv=7m.01, mütləq ulduz ölçüsü isə müxtəlif müəlliflər tərəfindən М= –6m.3÷–9m intervalında qiymətləndirilir. Qalaktika müstəvisindən xeyli uzaqda, z=3.9кпк məsafədə və yüksək enlikdə yerləşən bu ulduzun Qalaktik kordinatları belədir: qalaktik enlik b = +30○.66, qalaktik uzunluq l=77○.13. HD161796 ulduzunun spektrləri 17.08.2004 (H γ oblastı) və 17.08.2004 (H α - oblastı) -cü il tarixlərində N.Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının 2- metrlik teleskopunun kasseqren fokusunda, UAGS spektroqrafında quraşdırılmış 530х580 ölçülü CCD kamerası ilə alınmışdır. Мüşаhidə materialları 3960-6600Å spektral oblastını əhatə edir. H α və H
γ oblastlarının hər biri üçün bir gecədə ulduzun 3 spektri alınmışdır. Təsvirin keyfiyyətindən asılı olaraq hər spektr orta hesabla 15-20 dəqiqəyə alınmışdır. Gecə ərzində ulduzun spektrində güclü dəyişkənlik olmadığı üçün spektrlər ortalaşdırılmışdır. H α oblastında dispersiya 10.5Å/mm, H γ oblastında isə 6Å/mm-dir. Spektral ayırdetmə R=14000, və S/N=150 200 - dir. HD161796 ulduzunun kimyəvi tərkibinin təyini onun təkamül statusunu müəyyən etmək üçün əhəmiyyətli məsələdir.Kmyəvi tərkibin təyini mərhələlərindən biri ulduzun atmosferində mikroturbulentliyin analizidir. Mikroturbulent hərəkət sürətinin təyininin ən müasir və dəqiq üsulu atmosfer modelləri üsuludur. Bu üsul hər hansı elementin atom və ionunun geniş ekvivalent enlikli diapozona malik çoxlu sayda xətlərinin tədqiqinə əsaslanır. Mikroturbulent hərəkət sürətinə ξ t
müxtəlif qiymətlər verərək hər bir xətt üçün onun ölçülmüş ekvivalent eninə W λ görə uyğun elementin miqdarı logε hesablanır və ξ t üçün müəyyən qiymət seçilir, belə ki, ξ t -nin seçilmiş bu qiymətində logε və Wλ arasında sistematik korellyasiya müşahidə olunmur. Başqa sözlə, ξ t -nin seçilmiş qiymətində müxtəlif intensivlikli xətlərə görə təyin olunan elementin miqdarı logε eyni olur. HD161796 ulduzunun spektrində ən çox müşahidə olunan neytral dəmir atomlarına, FeI-ə məxsus olan xətlərdir. FeI xətlərindən sonra daha çox müşahidə olunan ionlaşmış dəmir FeII və titan TiII xətləridir. Qeyd edək ki, bu xətlərin osillyator gücləri daha dəqiq təyin edilmişdir. HD161796 ulduzu üçün parametrləri Teff=6550±200K, logg=0.75±0.2 olan model seçilir və bu model əsasında mikroturbulent hərəkət sürətinin müxtəlif qiymətlərində logε(FeI), logε(FeII), logε(TiII) hesablanır. Müəyyən edilmişdir ki, FeI, FeII və TiII xətləri üçün mikroturbulent hərəkət sürəti uyğun olaraq 6.0, 6.5, 5.5 km/san olduqda lgε ilə W λ arasında korellyasiya olmur (şəkil1). IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 85
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
Müəyyən edilmişdir ki, mikroturbulent hərəkət sürəti üçün FeI xəttlərinə əsasən ξ t =6.0 km/s, FeII xətlərinə əsasən ξ t =6.5 km/s, TiII xətlərinə əsasən isə ξ t =5.5 km/s alınmışdır. PVDF ƏSASLI TlInS2 ƏLAVƏLI KOMPOZITLƏRIN TERMOSTIMULLAŞDIRILMIŞ DEPOLYARLAŞMA CƏRƏYANLARININ SPEKTRLƏRI Aidə MİRZƏYEVA Sumqayıt Dövlət Universiteti aide-mirzeyeva@mail.ru AZƏRBAYCAN Polimer sistemlərində relaksasiya proseslərinin hərtərəfli tədqiqi üçün müxtəlif üsullar tətbiq edilir. Məsələn, tezliyin 10 -1 Hs-dən kiçik qiymətlərində dielektrik itgisinin birbaşa ölçülməsi bir sıra çətinliklərlə bağlıdır. Ona görə də polimerlərdə molekulyar yürüklüyün ölçülməsində sabit cərəyan üsulu üstünlük təşkil edir. Bu məqsədlə termodepolyarlaşma cərəyanının ölçülməsindən geniş istifadə edilir. Çünki depolyarlaşma üsulu infraaşağı tezliklərdə tədqiqat aparmağa imkan verir. Bunları nəzərə alaraq, bu işdə PVDF+TlInS 2 kompozitlərinin termostimullaşdırılmış depolyarlaşma elektritin tədqiqinin nəticələri barədə məlumatlar verilir. Həmin kompozitlərin alınması və xassələrinin tədqiqi barədə məlumatlar artıq məlumdur. PVDF+TlInS2 kompozitlərində termostimullaşdırılmış depolyarlaşma cərəyanlarının spektrləri aşağıdakı qaydada ölçülmüşdür. Nümunə iki elektrod-(3) arasında qızdırılan-(2), xüsusi ölçü kamerasına-(1) yerləşdirilir. Qurğu şəkil 1-də təsvir olunub. Elektrodlar giriş müqaviməti yüksək və həssaslığı A 7 13 10 10 olan U5- 11 elektrometrik gücləndiricisinə-(7) bərkidilib.Gücləndiricinin çıxışına özüyazan cihaz birləşdirilib. Qeyd edək ki, dəqiq ölçü aparmaq üçün elektrometrin giriş müqaviməti nümunənin müqavimətindən aşağı olmalıdır. Bu şərt ödənildikdə aparılan tədqiqat işinin nəticəsi dəqiq hesab oluna bilər. Ölçü kamerasının-(1) temperaturu (4) termocütü ilə ölçülür. Termocütün e.h.q.-si özüyazan (6) potensiometri vasitəsi ilə ölçülür. Nümunənin qızdırılması ciddi rejimdə üç latrdan ibarət sistemlə-(5) və 2.5 K/san. sürətilə aparılır. IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 86
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
Termostimullaşdırılmış depolyarlaşma (TSD) spektrləri ikikoordinatlı özüyazan-(6) х-у koordinatlarında cərəyanın temperaturdan asılılığını qeyd edən cihazla yazılır. 270-450K temperatur intervalında ТSD spektrləri temperaturun 2.5 K/san sürətilə xətti artması halında qeyd olunur. Bu paraqrafda PVDF + x həcm %TlInS 2 kompozitlərinin termostimullaşdırılmış depolyarlaşma cərəyanının spektrləri tədqiq edilmişdir. Tədqiqatlar 3, 5, 7 və 10 həcm % TlInS 2 əlavəli nümunələrdə aparılmışdır. Alınmış nəticələr şəkil 2-də verilib. Şəkildən göründüyü kimi tədqiq olunan kompozitlərin termostimullaşdırılmış depolyarlaşma cərəyanı spektrlərində 310-330K və 370-400K temperatur intervallarında 2 aydın ifadə olunmuş maksimum müşahidə edilir. Aşağı temperaturlu maksimumlar tədqiq olunan kompozitlər üçün 310K-də müşahidə edilib və tərkibdə TlInS 2
Çox ehtimal ki, aşağı temperaturlu maksimumların meydana çıxması kompozitin zəif əlaqəli səthi yüklərin relaksasiyası ilə əlaqədardır. Yüksək temperaturlu maksimumlar isə səth ətrafı təbəqələrdə mövcud olan tələlərdən azad olmuş və kompozitin həcmində rekombinasiya etmiş yüklərlə əlaqədardır. Xüsusi qeyd olunmalıdır ki, kompozitlərin tərkibində doldurucunun miqdarı artdıqca yüksək temperaturlu maksimumlar yüksək temperatura doğru qanunauyğun şəkildə yer dəyişirlər.
Böyük piklər fonunda inversiya piklərinin əmələ gəlməsi aşağıdakı kimi izah oluna bilər. Kompozitlərin tac boşalması prosesində elektretlənmə zamanı səthi yüklər əmələ gəlir və onların sahələri həcmi yüklərin sahələrinə əks istiqamətdə yönəlir. Bu halda depolyarlaşma zamanı TSD spektrlərindəfazalararası polyarlaşma ilə əlaqədar inversiya cərəyanları meydana çıxır. Bu nəticə Maksvell-Vaqner effekti ilə yaxşı uzlaşır. Bu effektə görə qeyri-bircinsmaterallarda yüklərin toplanması (o cümlədən bizim tədqiq etdiyimiz kompozitlərdə) amorf və kristallik fazaların keçiriciliklərinin fərqli olması ilə əlaqədardır. Belə material elektrikləndikdə yükdaşıyıcılar ya fazalararası sərhəd yaxınlığında toplanar, yaxud da əksinə onlardakı cərəyanlardan hansının böyük olması ilə əlaqədar ondan uzaqlaşa bilər. Lokal keçiricilik cərəyanlarının fərqli olması TSD Şəkil 2. PVDF əsasli TlInS 2 əlavəli kompozitlərin termostimullaşdirilmiş depolyarlaşma cərəyanlarinin spektrləri Şəkil 1.Termostimullaşdırılmış depolyarizasiya cərəyanlarınıntədqiqi üsulunun sxemi IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 87
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan cərəyanlarının aradan çıxarılması zamanı yüklərin disipatiyasına səbəb olur və bu zaman cərəyanlar əks istiqamətlərdə axmağa başlayır. Qeyd edək ki, müşahidə etdiyimiz kəskin maksimumlar TlInS 2 hissəciklərinin səthində yüklərin relaksasiyası ilə əlaqədardır. Çünki, tərkibində əlavələrin miqdarı artdıqca müşahidə olunan piklərin intensivliyi dəyişir. Nəzərə alınmalıdır ki, TSD cərəyanlarının inversiya effekti elektroaktiv dielektriklərdə və polimer kompozitlərdə də müşahidə edilib. Lakin bu hadisələrin mükəmməl izahı hazırkı dövrə qədər də mübahisəlidir və onun təkmilləşdirilməsinə ehtiyac var. İnversiya piklərinin temperatur vəziyyətindən, səthin halından, polimer matrisanın təbiətindən və digər amillərdən asılı olaraq TSD əyrilərində müşahidə olunan əks işarəli cərəyanlar polimerdə mövcud olan dipolların istiqamətlərinin dəyişməsi ilə də əlaqədardır. Bizim qənaətimizə görə TlInS2 əlavəli kompozitlərdə müşahidə edilən maksimumlar təmiz PVDF-də baş verən -relaksasiya ilə əlaqədar ola bilər. Müşahidə edilən inversiya çox güman ki, fazalararası polyarlaşmanın həcmi yükləri sahəsində yenidən polyarlaşma ilə əlaqədar əlavələrin keçiriciliyinin azalması ilə əlaqədar ola bilər.
2 əlavələrin miqdarı da təsir edə bilər. PVDF/ZrO 2 NANOKOMPOZIT MATERIALLARININ DIELEKTRIK XASSƏLƏRI A.M.RƏHİMLİ, F.V.HACIYEVA, M.Ə.RAMAZANOV Bakı Dövlət Universiteti flora_1985@mail.ru AZƏRBAYCAN Son zamanlar polimer hibrid nanokompozit materialların alınması və xassələrinin tədqiqi məsələlərinə olan maraq xeyli artmışdır. Tərkibində 1-100 nm ölçüdə nanohissəciklər olan polimer kompozisiyalar özündə polimer materialının və doldurucunun xassəsini birləşdirərək yeni sinif keçirici, fotolüminesent, maqnit, katalitik və digər xassəli materialların alınmasında perspektivli kompozisiyalar hesab olunur. Nanokompozisiyaların xassələri əsasən polimer matrisin kimyəvi təbiətindən və nanokompozisiyalarda formalaşan fazalararası sərhəddin quruluşundan təyin edilir. PVDF, ferroelektrik polimer kimi, həmçinin piro- və pyezoelektrik xassələrə və yüksək dielektrik nüfuzluğuna malik olması onu mikro-elektromexaniki qurğularda və yüksək sıxlıqlı elektrik yükü saxlamaq qabiliyyətinə malik olan kondensatorlarda tətbiqi imkanlarına malikdir. Həmçinin ZrO 2
davamlılıq kimi unikal xassələrə malikdir. Aparılan çoxsaylı tədqiqat işlərinə baxmayaraq nanoölçülü ZrO
2 hissəcikləri və polimer materiallar əsasındakı nanokompozit materialların xassələri hələ kifayət qədər öyrənilməmişdir. Məlumdur ki, nanohissəcikləri polimer matrisaya daxil etdikdə nanohissəciklər polimer matrisanın üstmolekulyar quruluşunun formalaşmasında iştirak edərək alınan kompozitlərin xassələrinə müsbət təsir göstərir. Alınan nanokompozitlər adi polimer kompozitlərdən fərqli olaraq yeni fiziki – mexaniki, termiki, elektrik, optik və digər xüsusi xassələrə malik olur ki, bu da həmin materialların geniş istifadəsi üçün yeni imkanlar açır. Nanokompozitlərin xassələri kompozitlərin komponentlərinin təbiəti və alınmış kompozitlərin quruluşu ilə təyin olunur. Beləliklə gözləmək olar ki polimer matrisalar və ZrO 2 nanohissəcikləri əsasında nanokompozisiya materialları yaratmaqla yüksək fiziki-mexaniki və aktiv xassələrinə malik çox funksional materiallar almaq olar. İşdə PVDF polimeri ZrO 2 nanohissəcikləri əsasındakı nanokompozit materialının dielektrik xassələri tədqiq edilmişdir. PVDF/ZrO 2 nanokompozitlərinin ilk olaraq ZrO 2 nano ölçülü tozlarının PVDF məhluluna əlavə edilməsi və 40-500C temperaturda 2 saat ərzində maqnit qarışdırıcıda intensiv şəkildə qarışdırılması nəticəsində alınmışdır. Alınmış homogen qarışıq vakuum sobasında 24 saat ərzində həlledici tam ayrılana qədər qurudulmuşdur. Daha sonra PVDF-in ərimə temperaturunda 10 MPa təzyiq altında müxtəlif qalınlıqlı nanokompozit təbəqələri alınmışdır. Beləliklə, polimer matrisdə 1,3,5,7,10% həcmi miqdarda ZrO 2 olan PVDF/ZrO 2 nanokompozit materialları sintez edilmişdir. IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 88
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan PVDF/ZrO
2 əsaslı nanokompozit materiallarının dielektrik xassələri tədqiq edilmişdir. Nanokompozitlərin dielektrik nüfüzluğunun, dielektrik itkisinin tangens bucağının tezlikdən, nanohissəciklərin konsentrasiyasından və temperaturdan asılığı öyrənilmişdir. Göstərilmişdir ki, ZrO 2
Müəyyən edilmişdir ki, polimer matrisdə ZrO 2 bütün həcmi miqdarlarında dielektrik nüfüzluğunun qiyməti tezliyin bütün qiymətlərində artıq və təmiz PVDF-ə nisbətən xeyli yuxarı olur. Dielektrik nüfüzluğu maksimum qiymətə nanohissəciklərin 3% həcmi miqdarında çatır. Həmçinin göstərilmişdir ki, dielektrik nüfuzluğu konsentrasiyanın müəyyən qiymətinə qədər (3%) kəskin artır, sonra bir qədər azalır.
Müəyyən edilmişdir ki, tezliyin bütün qiymətlərində dilelektrik nüfuzluğunun qiyməti daxil edilmiş nanohissəciklərin həcmi miqdarı artdıqca artır. Həmçinin dielektrik nüfuzluğunun qiyməti tezlikdən asılı olaraq azalması müşahidə olunmuşdur. Dielektrik nüfuzluğunun nanohissəciklərin konsentrasiyanın artması ilə artması alınmış nanokompozitin polyarlaşma qabiliyyətinin artması ilə əlaqədardır. Dielektrik nüfuzluğunun nanohissəciklərin konsentrasiyanın artması ilə artması nanohissəciklərin polimer matrisada homogen paylanması və polimerdə daha nizamlı quruluşun formalaşması ilə əlaqədardır. Nanohissəciklərin konsentrasiyasının sonrakı artımı polimer matrisin strukturunu və struktur elementlərini tədricən xırdalayır və ZrO 2 özünü doldurucu komponent kimi aparır. Tezlikdən asılı olaraq dielektrik nüfuzluğunun bütün konsentrasiyalarda azalması, yüksək tezliklərdə polyarlaşma proseslərinin pisləşməsilə əlaqədardır. Həmçinin PVDF/ZrO 2 əsaslı nanokompozit materiallarının dilelektrik nüfuzluğunun tempera- turdan asılılığı tədqiq edilmişdir. Göstərilmişdir ki, temperaturdan asılı olaraq nanokompozitlərin dielektrik nüfuzluğu 420 K temperaturunda kəskin artır, bu isə polimer matrisanın kristallik fazasının dağılması və nəticədə hissəciklər arası məsafənin artması ilə dielektrik nüfuzluğunun artması izah olunur. Yuxarı temperaturlarda, yəni 430 K temperaturundan sonra isə, dielektrik nüfuzluğunun aşağı düşməsi keçiriciliyin artması ilə əlaqədardır.
Yüklə 22,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|